Acar, Muhammet Cevat

Acar, Muhammet Cevat

Name Variants

Acar, Muhammet Cevat
Muhammet Cevat Acar

Job Title

Doç. Dr.

Main Affiliation

Department of Psychology / Psikoloji Bölümü

Status

Current Staff

Full item page

Sustainable Development Goals Report Points

SDG data could not be loaded because of an error. Please refresh the page or try again later.

Scholarly Output

30

Articles

16

Citation Count

0

Supervised Theses

6 Scholarly Output Search Results

Now showing 1 - 10 of 20

BİREYSEL PSİKOLOJİK DANIŞMA SÜRECİNDE DİNÎ BOYUT: ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ İLE YAPILAN BİR ARAŞTIRMA
(Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018) Acar, Muhammet Cevat; Department of Psychology / Psikoloji Bölümü
Bu çalışmanın amacı, dinî boyutun dahil edildiği bireysel psikolojik danışmanlık uygulamasının etkililiğini araştırmaktır. İki ana bölümden oluşan bu çalışmanın ilk bölümünde konunun teorik çerçevesi oluşturulmuş; ikinci bölümde deneysel uygulama yolu ile elde edilen veriler sunularak bu verilerin analizi ve yorumu yapılmıştır. Araştırmanın deneysel uygulaması, farklı fakülte ve bölümlerde öğrenim gören 15 üniversite öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Bu öğrencilerin 8’ine dinî boyutun dahil edildiği psikolojik danışma; 7’sine ise bireysel psikolojik danışma uygulanmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda ‘ön test- son test kontrol gruplu desen’ kullanılmıştır. Danışanların psikolojik belirtilerini ölçmek ve uygulamanın etkililiğini sınamak amacıyla ön test, son test ve izleme süreçlerinde Kısa Semptom Envanteri (KSE) uygulanmıştır. Dinî boyutun dahil edildiği psikolojik danışma uygulamasının danışanların psikopatolojik düzeyleri üzerindeki etkisini test etmek amacıyla Mann- Whitney U ve Wilcoxon İşaretli Sıralar testleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda dinî boyutun dahil edildiği psikolojik danışma uygulamasının üniversite öğrencilerinin psikopatoloji düzeylerini düşürmede kalıcı bir etkiye sahip olduğu ve somatizasyon, obsesif- kompulsif düşünceler, depresyon ve anksiyete alt boyutları ile genel psikopatoloji düzeyini düşürmede bireysel psikolojik danışmadan daha etkili olduğu saptanmıştır.
Citation - WoS: 0
Dinî Boyutun Psikolojik Danışma Sürecine Etkisi: Üniversite Öğrencileri İle Yapılmış Deneysel Bir Çalışma
(2019) Acar, Muhammet Cevat; Karaca, Faruk; Department of Psychology / Psikoloji Bölümü
Bu çalışma, dinî boyutun dâhil edildiği psikolojik danışma sürecinin üniversite öğrencilerinin psikopatolojik düzeylerini gidermede etkili olup olmadığının sınanması amacıyla yapılmıştır. Araştırma, Mardin Artuklu Üniversitesine bağlı farklı birimlerde lisans düzeyinde öğrenim gören on beş öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Bu öğrencilerden yedisine bireysel psikolojik danışma; sekizine ise dinî boyutun dâhil edildiği bireysel psikolojik danışma uygulanmıştır. Deneklerin seçilmesinde ve uygulamanın etkililiğini ölçmede Kısa Semptom Envanteri (KSE) kullanılmıştır. KSE, psikolojik danışma müdahalesinden önce, müdahale süreci bittikten hemen sonra ve son test uygulandıktan 6 ay sonra danışanlara uygulanmıştır. Psikolojik danışma müdahalesinin danışanların psikopatolojik düzeyleri üzerindeki etkisini test etmek amacıyla toplanan veriler, SPSS 21.0 paket programı kullanılarak çözümlenmiş ve MannWhitney U ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda dinî boyutun dahil edildiği bireysel psikolojik danışma uygulamasının üniversite öğrencilerinin psikopatoloji düzeylerini düşürmede kalıcı bir etkiye sahip olduğu ve somatizasyon, obsesif- kompulsif düşünceler, depresyon ve anksiyete alt boyutları ile genel psikopatoloji düzeyini düşürmede bireysel psikolojik danışmadan daha etkili olduğu saptanmıştır
Citation - WoS: 2
Suriyeli Mülteci Ergenlerin Yaşadıkları Gelişimsel Sorunların Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi
(İnsan & Toplum, 2020) Apak, Hıdır; Acar, Muhammet Cevat; Department of Social Services/ Sosyal Hizmet Bölümü; Department of Psychology / Psikoloji Bölümü
Bu çalışma, Suriyeli mülteci ergenlerin yaşadıkları gelişimsel sorunları; Milli Eğitim Bakanlığı okullarında okuyan öğrenci görüşleri ışığında ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, tarama modelinin kullanıldığı nicel bir araştırmadır. Araştırmanın örneklemini Mardin’de okuyan 338 Suriyeli mülteci ergen öğrenci oluşturmaktadır. Bu çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan sosyodemografik veri formu ve Gelişimsel Sorun Alanları Ölçeği kullanılmıştır. Veriler ANOVA, t-testi, LSD testi ve çoklu regresyon ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularından birine göre Suriyeli mülteci ergenlerin yaşadıkları; sınav kaygısı, öfke dışavurumu ve akademik başarısızlık sorunlarının ilk sıralarda yer almasıdır. Araştırmanın sonuçlarına göre ergenlerin yaşadıkları gelişimsel sorunların cinsiyete göre sıklık düzeylerine bakıldığında kızların erkeklere oranla daha fazla sorun yaşadıkları görülmektedir. Ayrıca bir işte çalışan ve bir kamp deneyimi olan mülteci ergenlerin diğer ergenlere göre gelişimsel sorunların sıklığını daha fazla yaşadıkları tespit edilmiştir. Gelişimsel sorun alanlarının toplamına bakıldığında Suriyeli mülteci ergenlerin ekonomik durumu kötüleştikçe daha fazla sorun yaşadıkları da ifade edilebilir.
Maneviyat ile Öz-yeterlik Arasındaki İlişkinin Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi
(2025) Acar, Muhammet Cevat; Acar, Muhammet Cevat; Department of Psychology / Psikoloji Bölümü
Bu araştırmanın amacı bireylerin maneviyat düzeylerinin öz-yeterlik üzerindeki etkisinin araştırılmasıdır. Araştırma kapsamında, yetişkin bireylerin maneviyat ve öz-yeterlik düzeyleri incelenmiş, bu düzeylerin cinsiyet, yaş, ekonomik durum, eğitim düzeyi, meslek ve sübjektif dindarlık algısı gibi demografik değişkenlerle olan ilişkileri analiz edilmiştir. Çalışmada, öz-yeterlik düzeyini ölçmek için Genel Öz-Yeterlik Ölçeği, maneviyat düzeyini ölçmek için ise Manevi Yönelim Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Mardin ilinde ikamet eden 357 kişi oluşturmaktadır. Analizler SPSS programı yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Korelasyon analizleri sonucunda, maneviyat ve öz-yeterlik arasında pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırma bulgularına göre katılımcıların maneviyat düzeyleri meslek ve sübjektif dindarlık algısı değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Örneklem grubunun öz-yeterlik düzeyinin ise sübjektif dindarlık algısı değişkenine göre farklılık gösterdiği görülmektedir. Son olarak maneviyatın öz yeterliğin anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Prososyal davranışlar bağlamında yardım ve infak etmenin dindarlık ve psikolojik iyi olma hali ile ilişkisi
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2021) Acar, Muhammet Cevat; Acar, Muhammet Cevat; Department of Psychology / Psikoloji Bölümü
Bu çalışmanın amacı prososyal davranışlardan biri olan yardımlaşmanın maddi boyutu olarak infakı ele alarak, infakın dindarlık ve psikolojik iyi olma hali ile olan ilişkisini incelemektir. Bu doğrultuda, Şanlıurfa ilinde 185'i kadın, 119'u erkek toplam 304 kişilik bir örneklem grubu ile çalışılmıştır. Katılımcıların dindarlık, paylaşma tutumu ve psikolojik iyilik hali düzeyleri; cinsiyet, yaş, eğitim seviyesi, medeni durum, gelir seviyesi, meslek grubu, yaşamın geçtiği yer gibi demografik değişkenler açısından farklılık gösterip göstermediğini anlamak üzere değerlendirilmiştir. Araştırmada infak düzeyini belirlemek için Karakaş (2017) tarafından geliştirilen Paylaşma Tutum Ölçeği, dindarlık düzeyini belirlemek için Karaca (2000) tarafından geliştirilen İçsel Dini Motivasyon Ölçeği, psikolojik iyilik düzeyini belirlemek için İmamoğlu (2004) tarafından geliştirilen Psikolojik İyi Olma Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmadaki verilerin analizinde sayısal değişkenler için çoklu bağımsız grup karşılaştırmalarında ikili değişkenler için Bağımsız T Testi ve One Way Anova Testi uygulanmıştır. Aynı zamanda maddi yardım ile psikolojik iyilik hali arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla Pearson Korelasyon Analizi ve Regresyon Analizi yöntemi kullanılmıştır. Katılımcıların sosyo-demografik bilgileri ile infak ve psikolojik iyililk düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla ise Bağımsız T Testi ve One Way Anova Testi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, kadınların erkeklere göre toplamda anlamlı düzeyde daha yardımsever olduğu tespit edilmiştir. Yaş değişkeninde ise; 46-55 yaş ile 55 ve üstü yaş grubunun psikolojik iyilik hali ve dindarlık ölçümünde anlamlı farklılık saptanmıştır. Bekar bireylerde psikolojik iyilik seviyesi anlamlı olarak yüksek tespit edilmiştir. Alt ve orta gelir grubunda, dindarlık ve psikolojik iyilik anlamlı olarak daha yüksek, en üst gelir grubunda ise paylaşma tutumu en yüksek seviyede ölçülmüştür. İlkokul ve ortaokul mezunlarının, dindarlık ve paylaşma tutumunda anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Katılımcı meslek popülasyonunda; esnaf ve ticaret işi ile uğraşanlarda dindarlık anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Araştırmada dindarlık ile paylaşma tutumu arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Paylaşma tutumu ile psikolojik iyi olma hali arasında ise pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.
İmam- Hatip Lisesi Öğrencilerinin Dinî Sorumluluk Düzeylerinin İncelenmesi: Bingöl Örneği
(Bingöl Üniversitesi Sosyal Bİlimler Enstitüsü Dergisi, 2014) Acar, Muhammet Cevat; Department of Psychology / Psikoloji Bölümü
Bu araştırmanın amacı İmam-Hatip Lisesi öğrencilerinin dinî sorumluluk düzeylerinin analiz edilmesidir. Araştırma 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Bingöl ilindeki İmam-Hatip Liselerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya tabaka ve kümeleme örnekleme yöntemleriyle seçilen 364 öğrenci katılmıştır. İlişkisel tarama modeliyle yapılan bu çalışmada, Kaya (2000) tarafından geliştirilen Dinî Sorumluluk Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada dört değişken analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğrencinin okuduğu okulun kendi seçimi olup olmadığı ve okul türü değişkenlerinin öğrencilerin dinî sorumluluk düzeylerinde farklılaşmaya yol açtığı; cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerinin ise öğrencilerin dinî sorumluluk düzeylerinde farklılaşmaya yol açmadığı görülmüştür.
İbn Haldun'un 'Mukaddime' Eserinde Yer Alan Bazı Temel Kavramların Psikolojik Açıdan Değerlendirilmesi
(2024) Acar, Muhammet Cevat; Acar, Muhammet Cevat; Department of Psychology / Psikoloji Bölümü
Bu çalışmanın amacı İbn Haldun'un Mukaddime eserinde geçen bazı temel kavramların psikoloji disiplini bağlamında incelenmesi ve bu bilim dalına olan katkılarının tartışılmasıdır. Çalışmanın bir diğer amacı ise İbn Haldun'un psikoloji ile ilgili görüşlerinin modern psikoloji alanındaki mevcut yaklaşım ile karşılaştırılmasıdır. Bu çalışma literatür taraması yöntemiyle yapılmıştır. İbn Haldun'un hayatı ve eserleri belirlenen belli başlık ve kavramlar çerçevesinde incelenmiştir. Bu süreçte Mukaddime eserine öncelik verilmiş; ancak bazı diğer eserlerden de faydalanılmıştır. Bununla beraber İbn Haldun'un etkilemiş olduğu bazı İslam âlimleri ve düşünürler de araştırılarak bu düşünürleri nasıl etkilediğine ilişkin bir değerlendirme yapılmıştır. Son olarak araştırılan bu kavramların modern psikolojideki bazı kavram ve kuramlarla karşılaştırılması yapılmıştır. Sonuç olarak İbn Haldun'un Mukaddime eseri merkezinde kullandığı kavramların büyük bir kısmının aynı zamanda modern psikoloji biliminde karşılıklarının olduğu belirlenmiştir. Modern psikoloji bağlamında yapılan karşılaştırmada bu kavramların günümüzde bazılarının birebir kullanıldığı görülürken bazı kavramların ise farklı isimlendirmelerle kullanıldığı görülmüştür. Bununla beraber belirlenen bu kavram ve temaların modern psikolojiye yansımasında birçok benzer ve farklılıkların olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Psikoloji, Din Psikolojisi, İbn Haldun, Mukaddime.
Suriyeli Mültecilerde Sosyal Destek ile Sosyokültürel Uyum Arasındaki İlişkide Sağlamlığın Aracı Rolü
(2023) Apak, Hıdır; Acar, Muhammet Cevat; Acar, Muhammet Cevat; Department of Psychology / Psikoloji Bölümü; Department of Social Services/ Sosyal Hizmet Bölümü
Bu çalışma Türkiye'de yaşayan Suriyeli mülteciler arasında algılanan sosyal destek, sağlamlık ve sosyokültürel uyum arasındaki ilişkileri araştırmıştır. Çalışmada, Türkiye'nin Mardin ilinde kolayda örneklem yöntemiyle ulaşılan 284 Suriyeli mülteciye anket uygulanmıştır. Araştırmacılar, sağlamlığın sosyokültürel uyum ve sosyal destek arasındaki ilişkiye aracılık edip etmediğini belirlemek için Süreç Makrosu ve 5000 yeniden örnekleme seçeneğiyle önyükleme tekniğini kullanmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre algılanan sosyal desteğin Suriyeli mülteciler arasında hem sağlamlığı hem de sosyokültürel uyumu önemli ölçüde yordadığı görülmüştür. Sağlamlığın sosyokültürel uyum üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Çalışma sonuçları sağlamlığın sosyal destek ile sosyokültürel uyum arasındaki ilişkide aracı rol oynadığını göstermektedir. Yani algılanan sosyal destek ve sağlamlığın Türkiye'deki Suriyeli mültecilerde sosyokültürel uyumu teşvik etmede önemli faktörler olduğu söylenebilir. Bu sonuçların, mültecilerin ev sahibi topluluklardaki refahını ve entegrasyonunu iyileştirmeyi amaçlayan müdahalelere katkı sunması beklenmektedir.
SOSYAL HİZMET BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN EMPATİK EĞİLİMLERİ İLE ÖZGECİLİK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
(2017) Acar, Muhammet Cevat; Hıdır Apak; Department of Psychology / Psikoloji Bölümü
Bu araştırmanın amacı, sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin empatik eğilim ve özgeci lik düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek ve empatik eğilim ile özgecilik düzeylerinin cin sınıf düzeyi, bölüme isteyerek gelip gelmeme ve sosyal çevre değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğiniincelemektir. Empatik eğilim ve özgecilik sosyal hizmet disiplini ile doğrudan ilişkili temel değer ve beceriler olarak kabul edilmektedir. Ancak literatür incelendiğinde sosyal hizmet disiplini adına daha çok empati alanında ça lışmaların olduğu, doğrudan özgecilik alanı ile empati ve özgecilik arasındaki ilişkiyi konu edinen çalışmaların azlığı dikkat çek mektedir. Literatürdeki bu boşluk ve bu be cerilerin eğitim sürecinde geliştirilebileceği düşünüldüğünde sosyal hizmet öğrencile rinin empatik eğilimleri ile özgeci davranış düzeyleri arasındaki ilişki önem kazanmak tadır. Bu çalışmanın sonuçları, sosyal hizmet eğitimi için bir veri kaynağı sağlayabilir. Bu çalışma, tarama modelinin kullanıldığı nicel bir araştırmadır. Araştırmanın örneklemini Bingöl Üniversitesi sosyal hizmet bölümünde okuyan 459 öğrenci oluşturmaktadır. Bu ça lışmada veri toplama aracı olarak; araştır macılar tarafından hazırlanan sosyodemog rafik veri formu, Dökmen (1988) tarafından geliştirilen Empatik Eğilim Ölçeği (EEÖ) ve Ümmet, Ekşi ve Otrar (2013) tarafından geliştirilen Özgecilik Ölçeği (ÖÖ) kullanıl mıştır. Veriler MannWhitney Testi, Krus kal Wallis Testi, Spearman Korelasyon Katsayısı ve Basit Doğrusal Regresyon ile analiz edilmiştir. Araştırmanın en önemli bulgusu sosyal hizmet bölümü öğrencilerinde özgeciliğin empatik eğilimin anlamlı bir yordayıcısı olduğudur. Araştırmanın sonuç larına göre, öğrencilerin empatik eğilim ile özgecilik düzeyleri arasında orta düzeyde ve pozitif anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Ayrıca, öğrencilerin sınıf düzeyi ve sosyal çevrelerine göre empatik eğilim ve özgeci lik düzeylerinde bir farklılık bulunmazken; cinsiyetlerine göre anlamlı derecede fark lılık bulunmuştur. Sosyal hizmet bölümüne isteyerek gelen öğrencilerin empatik eğilim puanlarının, bu bölümü istemeyerek tercih eden öğrencilerin puanlarına göre daha yüksek olduğu ve özgecilik düzeylerinin di ğer öğrencilerden anlamlı derecede yüksek olduğu görülmüştür. Sosyal hizmet bölü mü öğrencilerinin empatik eğilimlerini ve özgecilik düzeylerini etkileyen daha kapsamlı nitel araştırmaların yapılması ve boylam.
Varoluşçu Yaklaşım Odaklı Sorumluluk Eğitimi Programının İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Sorumluluk Düzeylerine Etkisi
(Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2012) Acar, Muhammet Cevat; Department of Psychology / Psikoloji Bölümü
Bu araştırmanın amacı „Varoluşçu Yaklaşım Odaklı Sorumluluk Eğitimi Programı‟nın ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin sorumluluk düzeylerine etkisi olup olmadığının belirlenmesidir. Araştırmaya katılan öğrenciler, 2010- 2011 eğitim- öğretim yılında Mardin ili Merkez ilçesi Atatürk İlköğretim okulunda okuyan sekizinci sınıf öğrencileridir. Bu araştırma öntest- sontest kontrol gruplu modelden oluşan deneysel bir çalışmadır. Kontrol ve deney grubunu belirlemek amacıyla Sorumluluk Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Bu ölçekten alınan sonuçlara göre, öğrencilerle yapılan görüşmeler de göz önüne alınarak 13 kişi kontrol grubuna ve 13 kişi de deney grubuna seçilmiştir. Kontrol ve deney gruplarını belirlemek amacıyla kullanılan Sorumluluk Tutum Ölçeği, sorumluluk davranışının ölçüldüğü 41 maddeden oluĢmaktadır. Araştırmacı tarafından 94 öğrenci üzerinde yapılan güvenirlik çalışmasında iç tutarlılık katsayısı .87 olarak bulunmuştur. Bu güvenirlik katsayısı araştırmacı tarafından yeterli görülmüş ve ölçek güvenilir kabul edilmiştir. Kontrol ve deney gruplarının öntest ve sontest puanlarının analizi sonucunda kontrol ve deney grubunun öntestleri arasında anlamlı bir fark olmadığı; kontrol grubunun öntest- sontest sonuçları arasında anlamlı bir fark olmadığı; deney grubunun öntest- sontest puanları arasında anlamlı bir far olduğu ve son olarak kontrol ve deney gruplarının sontest puanları arasında anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır. Bu bulgulara dayanarak „Varoluşçu Yaklaşım Odaklı Sorumluluk Eğitimi Programı‟nın ilköğretim sekizinci sınıf öğrencileri üzerinde olumlu yönde etkisi olduğu sonucuna varılmıştır.