Adak, Süleyman

Adak, Süleyman

Name Variants

Adak, Suleyman

Job Title

Doktor Öğretim Üyesi

Main Affiliation

Department of Electricity and Energy / Elektrik ve Enerji Bölümü

Scholarly Output

65

Articles

16

Citation Count

122

Supervised Theses

0 Scholarly Output Search Results

Now showing 1 - 10 of 64

ENERJİ İLETİM HATTININ BİLGİSAYAR DESTEKLİ ANALİZİ
(ZEUGMA, 2019) Adak, Süleyman
Hidrolik ve termik santrallerde üretilen enerjinin tüketim merkezlerine taşınması için enerji nakil hatları kullanılır. Enerjinin üretim merkezleri ile tüketim merkezleri arasında kilometrelerce uzaklık bulunmaktadır. Enerji iletim hatlarının güzergah tespitinde, arazinin vaziyeti, güzergah üzerindeki, demiryolları bulunup bulunmadığı, hattın güvenliği gibi hususlar incelenmelidir. Bu şartlardan dolayı iletim hatlarının önemi çok fazladır. Elektrik nakil hatları yüksek gerilim ve düşük gerilim olmak üzere iki kısma ayrılır. Yüksek gerilim hatları enerji santralı ile tüketim bölgesi arasına döşenirken, düşük gerilimli hatlar ise kent içi dağıtım şebekelerinde kullanılır. Elektriksel olarak iletim hattı analiz edildiğinde, iletim hatları parametreler ve hattın uzunluğundan ibarettir. Bu parametreler, hattın omik direnci, hattın endüktansı ve hattın kapasitesidir ve (R-L-C) ile gösterilirler. Enerji iletim hatlarından asıl amaç enerjinin minimum kayıplarla iletilmesidir. İletim hattından yüksek güç iletmek için çift veya üç devreli sitemler kullanılır. İletim hatlarında örgülü St /Al (çelik- aliminyum) demet iletkenler kullanılır. İletim hatlarının uzunluklarına göre uzun hat, orta uzunluktaki hat ve kısa hat olarak sınıflandırılırlar. Bu çalışmada, iletim hattının Matlab/Simulink eşdeğeri oluşturulduktan sonra güç analizi yapıldı. Yapılan çalışmanın sonunda teorikten elde edilen sonuçlar ile simulik eşdeğerden elde edilen sonuçlarla aynı olduğu gözlenmiştir.
Development software program for finding photovoltaic cell open-circuit voltage and fill factor based on the photovoltaic cell one-diode equivalent circuit model
(Springer, 2024) Adak, Süleyman; Cangi, Hasan
The photovoltaic (PV) cell is the smallest building block of the PV solar system and produces voltages between 0.5 and 0.7 V. It acts as a current source in the equivalent circuit. The amount of radiation hitting the cell determines how much current it produces. The equivalent circuit of an ideal PV cell consists of a diode and a parallel current source. In order to express losses in applications, series and parallel resistance are added to the ideal equivalent circuit of the PV cell. There are many equivalent circuits in the literature for modeling the equivalent circuit of a PV cell. The single-diode equivalent circuit is the most widely used model because of its simplicity and ease of analysis. There are several methods available to estimate and analyze the parameters of PV cell models, such as Newton Raphson method, Lambert-W function, etc. In this study, the Newton Raphson method was used to find the equivalent circuit parameters of a PV cell. Fill factor is used to determine the quality of electricity generated by the photovoltaic cell. Open-circuit voltage is the maximum voltage value that the PV cell can transmit. The analysis of PV cell fill factor and open-circuit voltage was carried out using the developed software program. Then, the open-circuit voltage and fill factor were found using the software program prepared in MATLAB and given in Appendix.
ELEKTRİK TESİSLERİNDE ENERJİSİ KALİTESİ VE GERİLİM ÇENTİKLERİ
(IKSAD INSTITUTE, 2022) Adak, Süleyman
Güç sistemlerinde enerji kalitesinin önemi gün be gün gün artmaktadır. Gerilim düşümü, gerilim yükselmesi, gerilim dalgalanması, gerilim çökmesi, hatlarda dengesiz yüklenme ve harmonik bileşenler elektrik tesisatlarında enerji kalitesi ile ilgili karşılaşılan problemlerdir. Endüstriyel tesislerde kullanılan güç elektroniği devre elemanları elektrik tesislerinde bozucu etkilerin çoğalmasına neden olmaktadır. Elektrik tesislerinde güç kalitesi önemli bir faktördür. Düşük güç kalitesi güç sistemlerinde elektrik ekipmanlarının performansını etkilemekle birlikte enerji verimliliğini düşürmektedir. Elektrik tesislerinde güç kalitesini etkileyen en önemlisi harmonik bileşenlerdir. Üç fazlı dönüştürücülerde gerilim çentikleride güç kalitesini düşürür. Çentikler doğrultucu giriş geriliminde darbe sayısı kadar tekrar eden çökmelerdir. Transformator ve hat endüktansı anahtarlama aktarımını geciktirmesinden dolayı gerilim çentikleri oluşurlar. Bu çalışmada IEEE Std 519-1992 ve IEEE Std 1159-2009 standartlarına göre alınarak elektrik tesislerinde güç kalitesinin analizi incelenmiştir.
İNDİRİCİ YÜKSELTİCİ ÇEVİRİCİLERİN MATEMATİKSEL ANALİZİ
(isarc, 2020) Adak, Süleyman; Cangi Hasan; İnan Cemil; İnan, Cemil; Adak, Süleyman
Yenilenebilir enerji kaynakları doğal olarak yenilenen ve tükenmeyen enerji kaynaklarıdır. Başlıca yenilenebilir enerji kaynakları güneş enerjisi ve onun türevleri olan rüzgâr enerjisi, jeotermal enerji, hidrolik enerji, biyokütle enerjisi ve hidrojen enerjisi gibi enerji kaynaklarıdır. Bunlardan güneş enerjisi ülkemizde ve dünyada en yaygın olarak kullanılan yenilenebilir enerji kaynaklarından biridir. Bu çalışmada, güneş enerjisinden elde edilen elektrik enerjisi sistemlerinde kullanılan Buck/Boost konverterlerin analizi incelenmiştir. DC-DC konverterler arasında iki yönlü kullanılabilen bir çevirici olarak Buck/Boost konverterlerin temel mantığı, diğer konverterlerde de olduğu gibi, anahtarlamalı güç kaynaklarına dayanmaktadır. Buck/Boost konverter devreleri diğer anahtarlamalı konverterler gibi anahtarlama elemanın iletim/kesim durumuna göre iki aşamada incelenmektedirler. Devre üzerinde bir adet tam kontrollü anahtarlama elemanı bulunur ve bu elemanın görev döngüsü (duty cycle) değerine göre devrenin çıkışındaki gerilimin değeri kontrol edilir. Devredeki anahtarlama elemanı basit bir sürücü devresi yardımı ile anahtarlanabilir özelliktedir. Devrenin kontrol diyagramı alçaltıcı ve yükseltici konverter ile aynıdır. Çıkıştan elde edilen gerilim değeri ile elde edilmek istenen gerilim değeri arasındaki fark bir diferansiyel kuvvetlendirici ile bulunur. Daha sonra, bu fark üçgen ya da testere dişi dalga ile karşılaştırılır. Netice olarak üçgen işaretin fark işaretine göre büyük ya da küçük olması durumunda anahtarlama elemanın iletim/kesim durumu kontrol edilir. Devrede, bir adet gerilim kaynağı, bir anahtarlama elemanı, bobin, diyot, kondansatör ve paralel bağlı bir yükten oluşmaktadır.
Power Factor Analysis of Grid-Connected Solar Inverter Under Different Irradiance Levels Throughout the Day
(Mdpi, 2024) Adak, Süleyman
The power factor (PF) plays a crucial role in determining the quality of energy produced by grid-connected photovoltaic (PV) systems. When irradiation levels are high, typically during peak sunlight hours, the PV panels generate more electricity. In this scenario, the PF tends to be higher because the real power output closely matches the apparent power drawn from the grid. Whereas, when irradiation levels are low, such as during cloudy weather or nighttime, the PV panels produce less electricity. In these conditions, the power factor may decrease because the real power output diminishes compared to the apparent power drawn from the grid. This could be due to reduced efficiency or increased reactive power flow. PF decreases linearly at solar irradiance values lower than 220 (W/m2). At the same time, it approaches unity at higher solar irradiance values than 220 (W/m2). In this study, the variation of the power coefficient of the grid-connected PV solar system depending on solar irradiation was modeled and analyzed using MATLAB/Simulink 41016490. The analytical expression of the power factor depending on the change in solar irradiation was found using the curve fitting method.
ÜÇ FAZLI YARIM DALGA KONTROLLÜ DOĞRULTUCUNUN GİRİŞ AKIMI HARMONİK ANALİZİ
(ISARC, 2023) Adak, Süleyman
Üç fazlı doğrultucular hem daha yüksek güç elde etmek için hem de daha düzgün distorsiyonu az DC gerilim sağlamak için kullanılan güç elektroniği devreleridir. Bir fazlı doğrultucu yaklaşık 15kW güçlere kadar çıkılmakta daha yüksek güçler için ise üç faz kullanımı gerekmektedir. Üç fazlı doğrultucular da bir fazlılar gibi kontrollü ve kontrolsüz olarak imal edilirler. Endüstriyel uygulamalarda doğrultucu devreler güç elektroniği devreleri arasında önemli yer tutmaktadır. Doğrulucuda bulunan tristörlerin tetikleme açıları değiştirilerek, Üçfazlı doğrultucunun ortalama çıkış gerilimi değiştirilebilir yani kontrol edilebilir. Diyotlu doğrultucuların sadece sabit bir çıkış gerilimi sağlarlar. Çıkış gerilimini kontrol edebilmek için, diyotların yerine faz kontrollü tristörler kullanılır. Tristörlü doğrultucuların çıkış gerilimleri, tristörlerin tetikleme acılarının kontrolü ile sağlanır.Faz kontrolünde kullanılan bir tristör, kapısına kısa bir darbe uygulanması ile iletime sokulur ve doğal veya hat komütasyonu nedeniyle kesime sokulur. Oldukça yüksek endüktif yük durumunda, giriş geriliminin negatif yarı cevrimi boyunca doğrultucunun diğer tristörün tetiklenmesi ile kesime sokulur. Faz kontrollü doğrultucular AC'den DC'ye dönüştüren doğrultuculardır ve endüstriyel uygulamalarda özellikle değişken hızlı sürücülerde, küçük beygir güçlerinden megawatt seviyelerine kadar kullanılırlar.Üç fazlı kontrollü doğrultuçu giriş akımı sinus formunda değildir. Bundan dolayı harmonik bileşenler içerir. Bu çalışmada giriş akımı harmonik analizi gercekleştirilmiştir.
Fotovoltaik Sistemde Bulunan Üç Seviyeli Diyot Kenetlemeli Eviricinin Çıkış Gerilimi Toplam Harmonik Distorsiyonunun Simulasyon ve Analizi
(BEÜ Fen Bilimleri Dergisi BEU Journal, 2016) Adak, Süleyman
R-L endüktif yükü fotovoltaik (PV) sisteme DC/DC yükseltici dönüştürücü ve tek fazlı diyot kenetlemeli evirici üzerinden bağlanılmıştır. PV sistemde kullanılan DC/DC yükseltici dönüştürücü ile DC/AC üç seviyeli diyot kenetlemeli evirici birer harmonik kaynağı gibidirler. Bu makalede üç seviyeli diyot kenetlemeli eviricinin Toplam Harmonik Distorsiyou gerilim için (THDV) değeri üzerine odaklanılmıştır. Eviricinin çıkış gerilimi THDV değerinin simülasyon çalışması, Matlab/Simuulink yazılım programı ile yapılmıştır. Üç seviyeli diyot kenetlemeli eviricinin THDV değeri analitik olarak hesaplanmış ve Matlab/Simulink yazılım programı ile de gösterilmiştir. Matlab/Simulink değeri analitik yolla bulunanın değerin yaklaşık olarak aynısıdır.
FOTOVOLTAİK SİSTEMLERDE TOPRAKLAMA VE YILDIRIMDAN KORUMA
(UBAK, 2018) Adak, Süleyman; Uncu Abdurrahman; Adak, Süleyman
Fotovoltaik (PV)sistemlerin aşırı gerilim ve yıldırıma karşı korunması sistemin güvenliği ve kararlı çalışması için gereklidir. Yıldırımdan korunma ve topraklama PV sistemde bir bütün olarak incelenmelidir. PV güç sistemlerinin ya açık araziler ya da çatılar kurulurlar. Bu alanlara yıldırım darbelerinin kolaylıkla ulaşacağı alanlardır. Güneş enerjisinin tesis edildiği araziler genellikle yıldırım darbelerinin kolaylıkla ulaşacağı açık alanlardır. Çatıdaki PV tesislerinde risk daha ciddi boyutlara ulaşmaktadır. Yıldırım darbesinin, tesisimizin yakın bir noktaya düşmesi de tesisimiz için risk oluşturur. Yıldırım darbesi PV panellerdeki küçük direnç farklılarından dolayı sistemim tümüne hızlı bir şekilde yayılır. Yıldırım darbesinin akım değeri 200 kA değerine, 25 ns süresinde nPV sistemde yayılan ve 28000°C sıcaklığa ulaşan doğal bir afettir. PV sistemdeki tüm panellerin çerçeveleri düzgünce topraklanmalıdır. PV sistemlerin hasarlanmasında en büyük etken yıldırım düşmesi sonucunda sistemde oluşan yüksek gerilimdir.nTopraklama hesabı toprak özgül direnç değeri değeri dikkate alınarak gerçekleştirilmelidir.nTopraklama çubuğu düşük direnci ve yüksek akım taşıma kapasiteli olmalıdır ve korozyona karşı yüksek dirençli olmalıdırlar.. Topraklama çubukları toprağa iyi temas etmelidir. Toprağın kuru olması durumunda ıslatılıp çamur hâline getirilmelidir. Toprak direncini artırdıklarından topraklama çubuğunun çevresindeki taş ve çakıllar temizlenmelidir. PV güç sistemlerinin bozulması genellikle yıldırım düşmesi sonucunda oluşan yüksek gerilimlerdir.
DEĞİŞKEN FREKANSLI SÜRÜCÜ SİSTEMİ KULLANARAK ÜÇ FAZLI ASENKKRON HIZ KONTROLÜ VE HARMONİK ANALİZİ
(Eğitim yayınları, 2022) Adak, Süleyman
Asenkron motorların yapılarının basit olması, alternetif gerilimde çalışmaları, arıza yapmamaları ve ucuz olmalarından dolayı endüstride yoğun bir şekilde kullanım alanı bulmaktadırlar. Asenkron makinalarda rotor hızı döner manyetik alan hızından küçüktür. Bu motorların hızının senkron hıza yaklaşması ancak boşta çalışmada mümkündür. Motor milindeki sürtünmeden dolayı boşta çalışmada bile rotor hızı senkron hızdan devamlı düşüktür.
FOTOVOLTAIK PANELDE YÜZEY SOĞUTMA İŞLEMININ PANEL ÇIKIŞ GÜÇÜNE ETKISININ ANALIZI
(UMTEB - XIV, 2023) Adak, Süleyman
Günümüzde fotovoltaik paneller (FV) güneş enerjisini elektrik enerjisine dönüştürmek için kullanılırlar. Bu panellerin verimliliği önemli ölçüde bazı parametrelere bağlıdır. Panel yüzeydeki toz veya kir ile hücre çalışma sıcaklığı gibi Parametreler fotovoltaik hücrelerin verimliliğinde oldukça etkindirler. FV hüçrenin çalışma sıcaklığının 250 C'yi aşması durumunda FV panelinin verimliliği her santigrat derece artış için %0,4 oranında azalmaktadır. Daha yüksek fotovoltaik hücre sıcaklığı panelinde büyük ölçüde olumsuz çalışma koşullarının oluşmasına neden olur ve sonuçta FV panelinin ömrünü azalır. FV hücrenin açık devre gerilimi, güneş ışınımının değerinin artması sonucunda değeri logaritmik olarak artarken buna karşılık kısa devre akımı doğrusal bir şekilde artar. Sonuçta çıkış gücü de artar. FV hücre sıcaklığındaki artıştan en çok FV hüçre açık devre gerilimi etkilenir. Açık devre gerilimi FV hücre sıcaklığı ile azalır. Bir FV panelin verimini arttırmanin en etkili yolu FV panel yüzeyinin çalışma sıcaklığını azaltmaktır. Günümüzde FV panellerin soğutulması için kullanılan farklı yöntemler vardır. Bunların en önemlileri, su ile hava ile ve nano akışkan madde ile panel yüzeyini soğutmadır. PV panel yüzeyi soğutulduğunda FV panelin verimi artmaktadır. FV panelin 34 OC’de çıkış güç değeri 192 W iken yüzey soğutulması sonucunda FV panelin güç çıkışı 216 W olarak ölçülmüştür. Bu durumda FV panel çıkış güçü yaklaşık olarak %12.5 artmıştır.