Kara, Zülküf

Kara, Zülküf

Name Variants

Kara, Zulkuf
Zülküf Kara

Job Title

Prof. Dr.

Main Affiliation

Department of Sociology / Sosyoloji Bölümü

Status

Current Staff

Full item page

Sustainable Development Goals Report Points

SDG data could not be loaded because of an error. Please refresh the page or try again later.

Scholarly Output

13

Articles

4

Citation Count

0

Supervised Theses

9 Scholarly Output Search Results

Now showing 1 - 10 of 13

Ortadoğu’yu anlamada bir imkân/sızlık olarak Arap sosyolojisi
(2012) Kara, Zülküf; Department of Sociology / Sosyoloji Bölümü
Ortadoğu, Akdeniz’den Pakistan’a kadar uzanan ve Arap Yarımadası’nı kapsayan, tarihsel ve kültürel yakınlığı olan ülkelerin oluşturduğu coğrafi bölge olarak bilinir. Ortadoğu siyasi, sosyal, kültürel, dinsel unsurların tarih boyunca tartışıldığı ve halihazırdaki durumu ile dünya gündeminden düşmeyen bir bölge olma özelliğini sürdürmektedir. Bu kadar önemli bir bölgenin ideolojik okumaların dışında sosyoloji disiplini üzerinden okunması farklı bir perspektif sağlayacaktır. Bu bağlamda henüz Batı dışı bir Arap sosyolojisinin varlığı pek bilinmemektedir. Makalede, Ortadoğu’nun büyük bir bölümünü oluşturan Arap dünyasında sosyoloji disiplininin varlığı tartışılarak, bu bilim dalının geçirdiği tarihi süreçlerin, Ortadoğu’yu anlama konusunda bir imkana dönüşüp dönüşemeyeceği konu edilecektir. Bir anlamda Ortadoğu’da Sosyoloji ve Sosyoloji’de Ortadoğu ele alınacaktır.
Felsefeye beden katmak: Deleuze düşüncesinde beden ve kapitalizm sorunsalı
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2019) Kara, Zülküf; Kara, Zülküf; Department of Sociology / Sosyoloji Bölümü
Bu çalışmamızda beden-kapitalizm sorunsalını, Deleuze'in beden sosyolojisi alanına kazandırmış olduğu felsefi kavramlar eşliğinde tartışmaya çalıştık. Beden sosyolojisi alanında organsız beden, arzu, affect, şizoanaliz vb. kavram repertuarıyla artık toplumsallık yeni düşünme biçimleriyle kurulmaktadır. Deleuze'ün birey ve toplumsal yapı arasında kurulan bedensel bağlantıları, yapı ve aktör hakkında gerçekçi veri dokümanlarının elde edilmesinde yeni bir felsefi bakış sunmaktadır. Deleuze bedeni, köken olarak düalist karmaşadan kurtararak dünyadaki diğer güç aktörlerle ve diğer bedenlerle ilişki kurabilen sürekli oluş içerisinde değişebilen, yenilenebilen aktif bir süreç olarak görür. Deleuze hem epistemolojik hem de sosyal teori açısından yeni kavramlaştırma önerilerinde bulunurken aynı zamanda da beden sosyolojisinin sınırlarını oldukça genişletmiş gözükmektedir. Aslında bu felsefi ilgi, sosyo-kültürel ve tarihi varyasyonlarıyla birlikte beden etrafındaki ontolojik ve epistemolojik sorulara henüz metodolojik açıdan yeterli bir cevap sağlamasa da çalışmamızın, beden sosyolojisi literatürüne naçizane bir katkı sağladığını düşünmekteyim.
Rasyonel ahlakın irrasyonel aktörleri: Deleuze ve Foucault'da etik sorunsalı
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Kara, Zülküf; Kara, Zülküf; Department of Sociology / Sosyoloji Bölümü
Bu çalışma etik ve ahlak kavramları çerçevesinde rasyonel olanın irrasyonel toplumsal taleplerle nasıl kurulduğunu ve ahlaki kodlamaların sosyal evrende nasıl inşa edildiğini konu edinmektedir. Ahlakın etik olmadan tartışılmayacağı bilindiğine göre konunun sosyoloji literatürüne iki önemli sosyal bilimciye ait düşünme pratiği ile katkı sağlayacağını düşünmekteyiz. Problemlerini ahlakın toplumsal sınırlarına ve etiğin teorik katmanlarına kadar uzattığımız bu çalışma da toplumsal ahlakın ortaya koymuş olduğu gözetleme ve kapatılmadan sıyrılarak, etik süreç ile nasıl bir toplumsallık inşa edildiğine değinilmektedir. Ahlakın rasyonel zemininden sıyrılma girişimini Foucault ve Deleuze'ün felsefesi bağlamında irrasyonel sosyal bir tavır olarak nasıl etiğe dönüştüğü ele alınmaktadır.
Etiketli bedenler: Sakatlık üzerine sosyolojik bir değerlendirme
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2013) Kara, Zülküf; Kara, Zülküf; Department of Sociology / Sosyoloji Bölümü
Sakatlık toplumsal bir tanımlamadır. Engelli bireye atfedilen kültürel anlamlar etkileşim sürecinde kazanılır. Kültürel anlamlar toplumdan topluma değişiklik gösterir. Bireyin fiziksel özelliği, aslında onun içinde yaşadığı toplumun bir parçası olmasının engelleyicisi değildir, ancak engeline yüklenen anlamlar onun etiketlenerek engellenmesini yaratandır. Engelli bireylere ilişkin bakış açısı, engelli bireylerin sosyal konumunu ve kültürel görünürlülüğü konusunda belirleyici olduğundan, engelli bireylere toplum tarafından atfedilen anlamları incelemek önemlidir. Özürlü olmanın temelinde bio-fiziksel faktörlerin olduğu gerçekliği var olsa da özürlülük sosyal olarak inşa edilmektedir. Tarihsel süreç içinde özürlü bireylerin karşılaştıkları engellerle sistemli mücadele hareketlerinin gelişimine paralel olarak özürlü olma sadece medikal söylemde değil, sosyal olarak inşa edildiği kabul edilen sosyal söylemde de ele alınmaya başlamıştır. Çalışmada sosyal model çerçevesinde gelişen özürlü kimlik söylemi ve sosyal inşa içinde önemli bir süreç olan ?etiketleme? söylemi tartışmaları ele alınmıştır. Elde edilen sonuçlar engellilere yönelik toplumsal algının son derece olumsuz ve önyargılı olduğunu, engellilerin aileleriyle birlikte toplum tarafından dışlandığını, bundan dolayı engelli çocuğu olan ebeveynlerin de mümkün olduğu kadar toplum içine çıkmamayı tercih ettiğini ortaya koymuştur. Sağlıklı bedenin, etiketli bedeni ?ucube? olarak algılamasında toplumun sağlıklı beden algısının rolü olduğunu düşünmekteyiz. Bundan ötürü bedenin herhangi bir uzvunun sakat olması, toplumsal bedenin kültürel olarak nasıl inşa edildiği ile yakından ilgili görünmektedir.
Kapitalizm ve Toplumsal Patoloji
(2025) Kara, Zülküf; Kara, Zülküf; Department of Sociology / Sosyoloji Bölümü
Kapitalizm ve Toplumsal Patoloji adlı bu çalışma, kapitalizm ve toplumsal patoloji arasındaki ilişkiyi ele almaktadır. Kapitalizmin toplumsal yapıyı ve bireylerin yaşamlarını nasıl dönüştürdüğünü, salt bir ekonomik sistem olmaktan öte, bireylerin arzularını, kimliklerini ve toplumsal ilişkilerini şekillendiren bir güç haline geldiği modern dönemde, kapitalizm ve toplumsal patoloji arasındaki ilişki açıklanmaktadır. Tezin birinci bölümünde, kapitalizmin toplumsal patolojiye neden olup olmadığını, toplumsal yapıları ve bireylerin gündelik yaşamlarını nasıl dönüştürdüğünü araştırılmaktadır. Kapitalizmin bireyler üzerinde yarattığı yabancılaşma, anomi, beden müdahaleleri gibi patolojik durumlar, klasik sosyolojik teorilerle tartışılacaktır. Tezin ikinci bölümünde ise; kapitalizmin birey ve toplum üzerindeki etkilerini, Deleuze ve Guattari'ninşizo-analitik, 'arzu üretimi' ve 'arzulama makineleri' gibi kavramlar üzerinden tartışmaktadır. Kapitalizmin arzu üretimindeki rolünü ve bireylerin arzularını nasıl yönlendirdiği ve bu arzuların toplumsal makine ile nasıl şekillendiğini, toplumsal yapıları ve bireysel kimlikleri nasıl kodladığı, arzuların nasıl bastırıldığı ve yeniden şekillendirildiği şizo-analitik bakış açısıyla ele alınmaktadır. Çalışma, modern kapitalizmin toplumsal patolojiyi nasıl yarattığı ve bu patolojilerin toplumsal düzeyde nasıl tezahür ettiği üzerine sosyolojik bir inceleme yapmakta, kapitalizmin toplumsal yapıyı dönüştürme biçimini ve bunun bireyler üzerindeki patolojik etkilerini analiz ederken, aynı zamanda bu sürecin nasıl bir şizo-özne yaratarak tersine çevrilebileceğini tartışmaktadır. Anahtar Kavramlar: Kapitalizm, Toplumsal Patoloji, Arzu, Arzulama Üretimi, Toplumsal Makine.
Clinical Sociology: From a Sociology at the Margins To an Intervention Sociology
(2025) Kara, Zülküf; Kara, Zülküf; Department of Sociology / Sosyoloji Bölümü
Toplumsalı anlama ya da açıklama biçimi olarak sosyoloji, klasik geleneğinden bu yana büyük epistemolojik birikimini kavramsal ve kuramsal bakiyesini de göz önüne alarak gündelik hayat sosyolojisindeki değişimlere odaklamış ve olası entelektüel çıkarımlarını yeni bir eksene doğru kaydırmış görünmektedir. Bu eksen, sosyolojik düşüncenin derinliğine ve çerçevesine büyük bir ivme kazandıracak gibi görünmektedir. Sosyolojik teoriyi toplumsal alandan başlamak üzere 'klinik' bir eksene oturtmaya çalışan bu yeni ivme, sosyal değişim parametrelerini beden, patoloji, müdahale ve travma bağlamında yeniden okumaya tabi tutmaktadır. Sosyolojinin epistemolojik çeperlerini genişletme gayesi taşıyan bu tezde, toplumsal sınırlarda dolaşan sosyolojinin bir klinik müdahale biçimi olarak teorik/pratik bir genişleme sağlayıp sağlamayacağı tartışma konusu yapılmıştır. Tartışma, sosyolojik bir kavram olarak kliniğin, toplumsal bedende patolojik olandan kesitler edinerek sorunun iyileşmesini sağlayan interdisipliner bir çabaya doğru evrilmiştir. Öyle ki klinik sosyolog, sorunlu davranışın istenen yönde değişimi için tek tek bireylerle, ailelerle, gruplarla, kurumlarla ve hatta uluslararası düzeyde bile faaliyet yürütebilmektedir. Dolayısıyla sınırdan bir sosyolojiden müdahale yapabilen ve bizzat alandan patolojik veriler toplayarak toplumsal, bireysel veya kurumsal tüm düzeylerde metodolojik bir iş birliğine imkân sağlayan yeni bir müdahale sosyoloji söz konusudur. Özetle bu çalışmadaki amaç, sosyolojik teoriyi kullanıma ve uygulamaya sokmaya çalışan klinik sosyolojiye dair detaylı bir literatür taraması yapmak ve klinik sosyolojiyi Türkiye sosyolojisine kazandırmaktır. Aynı zamanda klinik sosyolog etiketi altında, sosyolojinin güncel ve aktif kullanım alanlarının çeşitliliğini ortaya koymaktır.
ŞİDDETİN CİNSİYETİ: BİR MODERN TOPLUM ANKSİYETESİ
(2019) Kara, Zülküf; Uluç, Mehmet Ali; Department of Sociology / Sosyoloji Bölümü
Bu çalışmada, kadına yönelik şiddetin öldürücü biçimi olan kadın cinayetleri olgusu ele alınmaktadır. Son yıllarda akademik alanda popüler bir olgu olan kadın cinayetleri ele alınırken olgunun ahlaki boyutunun ihmal edildiği gözlenmektedir. Her cinayetin ötekinin varlığını ortadan kaldıran bir şiddet edimi olduğu hatırlandığında, kadın cinayetlerinin ötekini merkeze alan bir ahlaki perspektiften değerlendirilmesi bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda çalışmamızın kuramsal çerçevesini Emmanuel Levinas’ın ötekinin mutlak anlamdaki farklılığını, özgürlüğünü ve dışsallığını merkeze alan etik teorisi oluşturmaktadır. Ötekinin/başkasının özgürlüğünü ve özerkliğini yok sayan, sorumluluğu öncelemeyen her deneyimi şiddet olarak ortaya koyan Levinas radikal bir ahlaki perspektif ortaya koymaktadır. Modern felsefenin ötekini yok saydığını ve bastırdığını iddia eden Levinas, şiddet deneyimini anlamak için yeni teorik imkanlar sunmaktadır. Bu çerçeveden hareketle özgür ve özerk bir birey olarak kadınların varlığını yadsıyan ve ortadan kaldıran bir olgu olarak karşımıza çıkan kadın cinayetlerini anlamada Levinas’ın kuramsal mirasının önemi vurgulanmaktadır. Çalışmada dünyada ve Türkiye’deki kadın cinayetlerinin sıklığını ortaya koyan nicel veriler analiz edilmekte ve bu cinayetlerin her yıl bir önceki yıla göre artış kaydettiği gözlenmektedir. Yasal ve hukuki mevzuata rağmen cinayetlerin artması, olgunun sosyolojik olarak ele alınmasını ve ahlaki boyutun hesaba katılmasını zorunlu kılmaktadır.
Fenomenolojik sosyoloji: Temel tartışmalar
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Kara, Zülküf; Kara, Zülküf; Department of Sociology / Sosyoloji Bölümü
Bu çalışmadaki amacımız, fenomenolojik sosyolojinin imkân ve kapsamını ele alacağımız bir araştırma ortaya koymaktır. Fenomenolojik sosyoloji yaklaşımı, ülkemizin sosyal bilimcileri tarafından yeterince tartışılmış ve kavramları analiz edilmiş değildir. Bu açıdan çalışmamız, ilk olarak fenomenolojik sosyolojinin kuramsal yönlerine ağırlık vermeyi hedeflenmektedir. Yaklaşımın öncüsü ve kurucusu Alfred Schutz'tur. Schutz sonrası Luckmann, Berger ve Garfinkel gibi isimler yaklaşımın hem tanıtılmasında hem de geliştirilmesinde önemli rol oynamışlardır. Bu çerçevede çalışmada ilk olarak yaklaşımın kuruluşu ve gelişim aşaması ele alınmaktadır. Çalışmanın devamında yaklaşımın imkanlarını sınamak adına toplumsal benlik kavramı üzerinden değerlendirmeler bulunmaktadır.
Sosyolojik özneden göçebe özneye: Bir beden sosyolojisi okuması
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2019) Kara, Zülküf; Kara, Zülküf; Department of Sociology / Sosyoloji Bölümü
Bedenin sosyolojik bir okumaya tabi tutulması bireyin, özne olarak modern düşüncenin merkezine yerleşmesi ile mümkün hale gelmiştir. Söz konusu sosyolojik özne, modern paradigmanın kurucu unsuru olarak inşa edilmiş böylece bütün kapitalist kodlamalara açılarak toplumsalın dışına taşırılmıştır. Klasik epistemede kurulan özne-beden ayırımı zamanla bedeni temsil krizine sokmuştur. Sosyolojik öznenin toplumsal ile kuşatıldığı düşünüldüğünde beden-özne arasındaki yapay ayırım giderek derinleşmiştir. Sosyolojik bağlamda beden bir toparlanma (assamblage) merkezidir ve kapitalizm bu merkeze yapay organlar (gösterge, imaj..) iliştirerek özneyi yeniden kodlamıştır. Gerçeklik üretim merkezi olarak hareket eden arzu, zamanla özneyi bedenin dışında tutar. Böylece özne toplumsalın nesnesi oluverir. Deleuze felsefesinden hareketle, özneyi sosyolojik sarmalın dışında tutmak ancak "arzu" kavramını yeniden kodlamakla mümkün olacaktır. Arzu bedeni, beden de özneyi göçebe hale getirerek kapitalist sınırlamaların dışına çıkaracaktır. Bu çalışmada sosyolojik bir sorunsal olarak özne, yeni bir terminolojik tanımlamaya imkân verecek şekilde bir beden sosyolojisi okumasına tabi tutulacaktır
Citation - WoS: 1
From Sinful Bodies To Reference Bodies: a Sociological Evaluation on the Body Perception in Islam
(Dinbilimleri Akad Arastırma Merkezi, 2012) Kara, Zülküf; Department of Sociology / Sosyoloji Bölümü
As body, on the one hand, constitutes corporeal part of the organic body with its organic structure, shape, mass and color; it represents, on the other hand, the position of many identies which are identified as social gender, race and sexuality. Every state of body bears the trace of experiences we got and causes a new social organization. Body perceptions are embedded in discourses of varieties of religion, culture, ethnicity, ideology etc. Religious norms, which occupy an important place in those discourses, express themselves in a way in which they discipline the bodies. Bodies are expected to act conformingly to the norms prescribed by religion. The acts or behavior patterns, which oppose to these norms, are coded as sinful and become reasons of sanctions for the body. The bodies that respect to or obey the norms of religion are elavated to a reference point and tied with a sacred tie. In the article, it will be shown how bodies, which go around the borders between evil (sin) and good deed, beauty and ugliness, to take shape in the religious habitus.