Mollâ Câmî'nin El-fevâidu'd-diyâiyye Adlı Eserinde İstişhad Ettiği Şiirlerin Tahlili

Abstract

Nahiv kitaplarında zikredilen bir kuralın ispatı için istişhâda, başka bir ifade ile söz konusu olan kuralın doğruluğu için delil getirmeye önem verilmiştir. Bu maksatla getirilen her bir delile şâhid denmiştir. Şahitlerin ele alınıp tahlil edilmesi, kuralların dayanağının sağlam ve güçlü olma özelliğini ortaya koyması bakımından önemlidir. Bu doğrultuda bu çalışmada, yazıldığı günden beri büyük bir ilgiye mazhar olanel-Fevâidu'd-Diyâiyyeadlı eserin şiirleri istişhad açısından tahlil edilmiştir. Eser, müellifinin adıyla Mollâ Câmî olarak meşhur olmuş, klasik medreselerde ders kitabı olarak okutulmuş ve Arapça eğitim-öğretim veren pek çok kurumda okutulmaya devam etmektedir. Eserde geçen şâhit şiirlerin kelime, anlam ve istişhad yönü gibi hususlar açısından tahlil edilmiştir. Ayrıca şiirlerin bahirleri ve aidiyeti ortaya konup şâir hakkında dipnotta bilgi verilmiştir. Çalışmamız giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş kısmında araştırmanın önemi amacı ve yöntemi, istişhâdın kelime tahlili, çeşitleri, Arap şiiri ve dönemleri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Mollâ Câmî'nin hayatına, eğitimine, hocalarına, eserlerine, talebelerine ve yaşadığı döneme ait bilgiler kısaca verilmiştir. İkinci bölümde ise el-Fevâidu'd-Diyâiyye adlı eserinde istişhâd ettiği şiirler tahlil ve tetkik edilmiştir. Sonuç kısmında ise çalışmada varılan sonuçlar belirtilmiştir. Eserde ayetlerden sonra en çok şiirden şahit getirildiği, şairlerin isimlerinin ve bahirlerinin zikredilmediği gibi bazı sonuçlar bunlardandır.

In order to prove a rule mentioned in the grammar books, importance is given to istishha, in other words, to bring evidence for the correctness of the rule in question. Each piece of evidence brought for this purpose is called a witness. Handling and analyzing the witnesses is important in terms of revealing the solid and strong basis of the rules. Accordingly, in this study, the poems of the work called el-Fevâidu'd-Diyâiyye, which has attracted great attention since the day it was written, were analyzed in terms of istishhad. The work became famous as Mollâ Câmî after its author, was taught as a textbook in classical madrasahs and continues to be taught in many institutions providing Arabic education and training. The witness poems in the work were analyzed in terms of words, meaning and direction of istishhad. In addition, the origins and belonging of the poems are revealed and information about the poet is given in the footnote. Our study consists of an introduction, two parts and a conclusion. In the introduction, information is given about the importance of the research, its purpose and method, word analysis of istishhad, its types, Arabic poetry and its periods. In the first chapter, information about Mollâ Câmî's life, education, teachers, works, students and the period in which he lived is briefly given. In the second part, the poems he wrote in his work called el-Fevâidu'd-Diyâiyye were analyzed and examined. In the conclusion section, the conclusions reached in the study are stated. Some of these are the results such as the fact that the most witnesses in the work are from poetry after verses, and that the names and titles of the poets are not mentioned.