Yener, IsmailÇavuşoğlu, MehmetFırat, MehmetErtaş, AbdulselamYılmaz, Mustafa AbdullahYiğitkan, SerkanÇavuşoğlu, MehmetKaya, Eda Çavuş21.02. Department of Medical Services and Techniques / Tıbbi Hizmetler ve Teknikleri Bölümü21. Vocational School of Health Services / Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi2025-02-152025-02-1520242619-9149https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1585230https://search.trdizin.gov.tr/en/yayin/detay/1297266/lc-msms-analysis-and-biological-activities-of-different-parts-of-ziziphora-capitate-lLamiaceae familyasının altında sınıflandırılan Ziziphora türleri güçlü aromatik özelliğe sahiptir. Halk hekimliğinde Ziziphora türleri yatıştırıcı, midevi, afrodizyak, şişkinlik ve gaz giderici olarak kullanılmıştır. Mevcut çalışmada Ziziphora capitata L. türünün çiçek, yaprak, dal, karışık ve kök kısmlarının etanol ekstrelerinin fenolik ve flavanoid içeriği LC-MS/MS cihazı ile belirlenmiştir. Ayrıca ekstrelerin antioksidan, sitotoksik etkileri ile enzim inhibisyon aktiviteleri (antihipertansif, AchE (asetilkolinesteraz), BchE (bütirilkolinesteraz), elastaz, tirozinaz, kollajenaz ve üreaz) belirlenmiştir. LC-MS/MS sonuçlarına göre Z. capitata türünün çiçek, yaprak, dal, karışık ve kök ekstrelerinde kinik asidin (sırasıyla, 25578, 5842, 25171, 14055, 10597 µg g-1,) diğer bileşenlerden daha yüksek içeriğe sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca rosmarinik asit (17097 µg g-1), sinarozit (8432) ve hesperidin (8067) bileşiklerinin majör bileşenler olduğu bulunmuştur. DPPH, ABTS ve CUPRAC yöntemlerinde türün çiçek ekstresinin güçlü antioksidan aktivitesi (sırasıyla: IC50: 37.18±1.36 µg mL-1; 9.89±0.45; A0.5:16.27±0.02) sergilediği görülmüştür. Z. capitata türünün yaprak ekstresinin HT-29 (kolon kanseri hücre hattı) üzerine (% canlılık: 9.26±0.69) güçlü sitotoksik etki gösterdiği belirlenmiştir. Bütirilkolinesteraz (BChE) enzim inhibisyon aktivitesinde türün kök kısmının (%inhibison: 40.56±0.88) diğer kısımlarından daha yüksek aktivite sergilediği görülmüştür. Z. capitata türünün etanol ekstrelerinin asetilkolinesteraz, üreaz, tirozinaz, elastaz, kollajenaz ve antihipertansif enzim aktivitesi göstermediği veya düşük aktivite gösterdiği belirlenmiştir. Sonuç olarak, Z. capitata türünün çiçek ekstresinin incelenen parametreler açısından daha iyi sonuçlara sahip olduğu, yaprak ekstresinin ise kolon kanseri hücre hattı üzerindeki sitotoksik etkisinden dolayı türün ilaç endüstürisinde kullanılabilmesi için in vitro ve in vivo olarak detaylı araştırmalara tabi tutulması gerektiği düşünülmektedir.en10.18016/ksutarimdoga.vi.1585230info:eu-repo/semantics/openAccessZiziphora CapitataLC-MS/MSAntioxidantCytotoxicQuinic AcidArticle0