Browsing by Author "Ölmez, Fatih"

Now showing 1 - 2 of 2

Biyoteknolojik Yöntemler Yardımıyla Kısa Sürede Warrior Sarı Pas (puccinia Striiformis F.sp. Tritici) Irkına Dayanıklı Ekmeklik Buğday Hatlarının Geliştirilmesi
(2021) Salantur, Ayten; Kızılgeçi, Ferhat; Ölmez, Fatih; Turgay, Emine Burcu; Karaoğlu, Cuma; Çetiner, Buket; Mustafa, Zemran
Buğdayın üretimi esnasında verim ve kalitesine birçok biyotik ve abiyotik stres faktörü etki etmektedir. Epidemi koşullarında ekonomik kayıpların % 80?e ulaşabildiği biyotik stres faktörlerinden birisi de fungal bir hastalık olan sarı pas (Puccinia striiformis f. sp. tritici)?dır. Avrupa?da 2011 yılında ortaya çıkan Warrior sarı pas ırkının birçok önemli dayanıklılık genini kırdığı ve bu genleri taşıyan buğday çeşitlerinin hassas hale geldiği bilinmektedir. Bu durum Warrior ırkına hassas hale gelen ülkemizde yaygın olarak ekilen ekmeklik kalitesi yüksek, Ceyhan-99 ve Tosunbey çeşitlerine, Yr15 dayanıklılık geninin aktarılmasını zorunlu kılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen 200 hattın 99?u sarı pasa dayanıklı bulunmuştur. KASP markörleri ve hastalık testlemeleri sonuçları birebir örtüşmüştür. Yr15 genini tanımlayan KASP markörünün ıslah programlarına entegrasyonu sağlanmıştır. Ceyhan-99?un ebeveyn olarak kullanıldığı yazlık buğday hatlarında anter kültürü ile ülkemizde ilk defa 100 den fazla doubled haploid bitki elde edilmiştir. Proje ile Tosunbey ve Ceyhan-99?a, bitkisel özellikleri, kalite ve verim yönüyle benzer olan, aynı zamanda Warrior sarı pas ırkına dayanıklı Ceyhan-99Yr15 hatları içerisinden 11, TosunbeyYr15 hatları içerisinden 17 hat seçilmiş ve verim denemesine alınmıştır. Deneme tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekerrürlü olarak 2021 yılı ekim döneminde Ankara ve Diyarbakır?da kurulmuştur. Deneme sonuçlarına göre en az 2 hattın Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü?ne çeşit adayı olarak verilmesi planlanmıştır. Bu proje ile; hızlı ıslah, doubled haploid, markör destekli seleksiyon gibi teknikler bir arada kullanılarak kısa sürede çeşit adayı hatlar geliştirilmiştir. Islah programları için örnek bir çalışma olmuştur. Proje sürecinde genç araştırmacılara KASP ve Doubled Haploid eğitimleri verilmiştir. Ayrıca bu projede bursiyer olarak 1 yüksek lisans 2 doktora öğrencisi çalışmış, mesleki deneyimlerine katkı sunulmuştur.
Stripe rust resistance gene Yr15 in Turkish and Kazakhstan wheat germplasms and the potential of Turkish wild emmer for stripe rust breeding
(Institute for Ionics, 2023) Baloch, Faheem Shehzad; Ali, Amjad; Tajibayev, Daniyar; Nadeem, Muhammad Azhar; Ölmez, Fatih; Aktaş, Hüsnü; Alsaleh, Ahmad; Cömertpay, Gönül; İmren, Mustafa
Puccinia striiformis f. sp. tritici (Pst) is a devastating obligate fungal biotroph that causes stripe rust disease in wheat in temperate and cooler regions, especially in Kazakhstan and Turkey. Chemical control of Pst is not a sustainable or economic strategy in these countries. Therefore, a suitable alternative to these pesticides, such as the development of resistant wheat cultivars, is needed. During the present investigation, a large set of wheat germplasms was characterized to determine the presence of the broad-spectrum resistance Yr15 gene using Y15K1_F2/uhw30_1R primers. This collection contained 360 accessions including 233 durum and bread wheat collected from KASIB cultivars and advanced lines that were developed by eight breeding programs within the Kazakhstan-Siberia Wheat Improvement Network and Turkey, and 127 wild emmer collected from Turkey only. The positive control was wild emmer IDs WEW 83-1, WEW 84-1, and WEW-85, which previously showed positive amplification of the Yr15 gene with these primers. Yr15, a broad-spectrum R-gene derived from wild emmer wheat encoding a putative kinase-pseudokinase protein designated as wheat tandem kinase 1, comprises a unique R-gene structure in wheat against the yellow (stripe) rust. None of the tested cultivated wheat germplasms from 174 durum wheat of the KASIB Network or 59 of bread wheat from Turkey showed positive amplification, but 89 of 127 (70.07%) wild Triticum dicoccoides showed positive amplification. The collection from the Karacadağ regions showed the maximum number of genotypes (46) with positive amplification for Yr15, followed by Eruh (10), Şırnak (5), Malazgir-Tunceli (4), Tunceli (4), Şırnak-Uludere yol (3), Tunceli-Pülümür (3), and Karacadağ/Kerteş Köyü –Siverek (3). We conclude that wild wheat cultivars are a good source of the Yr15 gene and that introgression of this gene into the cultivated wheat germplasm of both countries should be performed to manage the Pst pathogen in the future