Durum Buğdayın Başaklanma Dönemine ait Bazı Fizyolojik Ölçümlerin Verim ve Kalite Özellikleriyle İlişkilerinin Belirlenmesi

Abstract

Son yıllarda birçok araştırmacı spektral yansıma aletlerini buğday bitkisinin bazı gelişim dönemlerinde tane verimi ve kalite özellikleri arasındaki ilişkiyi belirlemede yoğun bir şekilde kullanmaktadır. Bu araştırma durum buğday genotiplerinin başaklanma döneminde bazı spektral yansıma aletleri ile ölçülen değerler ile tane verimi ve kalite özellikleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla 2015-16 ve 2016-17 üretim sezonu boyunca Şırnak ekolojik şartlarında yürütülmüştür. Çalışmada materyal olarak 2 ticari çeşit (Cesare ve Fırat 93) ve 7 adet ileri kademedeki durum buğday genotipi kullanılmıştır. İstatistik analiz sonucuna göre, incelenen özelliklerin yıl, genotip ve yıl x genotip interaksiyonu önemli farklılıklar bulunmuştur. Araştırmada incelenen, tane verimi 393.20-604.45 kg da-1 , bin tane ağırlığı 22.98-47.96 g, hektolitre ağırlığı 75.4-85.8 kg hl-1 , protein içeriği % 14.96- 20.45, yaş gluten % 27.36-47.55, nişasta içeriği %59.3-63.24, irmik rengi (b) değeri 14.65-16.53, klorofil içeriği (SPAD) 45-53.58, bitki örtü sıcaklığı (BÖS) 21.5-27.3, normalize edilmiş vejetasyon farklılıkları indeksi (NDVI) değeri 0.42-0.85 ve yaprak alan indeksi (LAI) değeri 2.85-3.68 değerleri arasında değişim göstermiştir. Makarnalık buğdayın başaklanma döneminde ölçülen fizyolojik ölçümler ile tane verimi ve kalite özellikleri arasındaki ilişkiler yıllara göre farklılık göstermiştir. 2015-16 ve 2016-17 üretim sezonlarında ölçülen SPAD değeri ile protein içeriği ve yaş gluten arasında olumlu ilişkiler bulunması SPAD’ın ıslahta kaliteli genotip geliştirmede seleksiyon kriteri olarak değerlendirilebileceğini ve bu yönde daha kapsamlı araştırmalar yapılması gerektiğini düşündürmektedir.