Süryani düşüncesinde Nusaybinli İliya’nın önemi ve “Kitabu’l-Mecâlis” Adlı Eserinde Tanrı görüşünün İslam Felsefesi ve kelamı açısından değerlendirilmesi

Abstract

XI. yüzyıl Süryani dünyasının önemli yazarlarından biri olan Nusaybin Metropoliti İliya; Felsefe, Teoloji, Ahlak, Tarih ve Dil sahalarında birçok eser yazmıştır. Kuşkusuz Kitabu’l-Mecalis onun en önemli eserdir. Bu ese- rinde dönemin Mervani Veziri Ebu’l-Kasım el-Mağrıbi ile tanrı, enkar- nasyon, ruh ve irade gibi birçok felsefi ve kelami konuları tartışmıştır. Bu makale esas olarak iki kısma ayrılmıştır. Birinci kısımda Türkçe okuyucu için İliya’nın şahsı ve eserleri tanıtılmıştır. İkinci kısımda ise İliya’nın Tanrı görüşü, İslam felsefesi ve kelamı bağlamında analiz edilmiştir. Bu bağlamda tartışmada Tanrı’nın tözlüğü, hipostaslar teorisi ve Teslis konu- ları irdelenmiştir.

An important eleventh-century Syrian author, Elias, the bishop of Nisibis, had written down extensively on philosophy, theology, ethics, his- tory and language. Clearly, Kitâb al-Majâlîs is his most important work in which he wrote his discussions with the Marwanid Vizier Abû al-Qasım al- Maghribî on several philosophical and theological issues such as God, in- carnation, soul and will. This article is composed mainly of two parts. In the first one, Elias’s importance and his works have been introduced to Turkish reader. Secondly, Elias’s perception of God has been analyzed in the frame of Islamic philosophy and theology. Issues such as substance of God, Hypostasis Theory and Trinity have also been examined within this context.