ÇEVRE SORUNSALLARINDAN BİRİ OLAN KENTLEŞME: MARDİN ÖRNEĞİ

Abstract

Günümüzde büyümekte olan şehirlerde kentleşme hızla devam etmektedir. Hızlı kentleşmeden dolayı fiziksel, çevresel, sosyoekonomik sorunlar giderek artmaktadır. Bu bağlamda büyümekte olan kentlerde, çevre sorunlarının önemli nedenlerinden biri olan kentleşme, bir sorunsal haline gelmiş diyebiliriz. Bu kentlerde özellikle sanayi merkezli büyümenin ön plana çıkması kentin gelişimini beşerî olmaktan öteye götürememektedir. Sanayileşme, çevre sorunları başta olmak üzere birçok sorunu da ortaya çıkarmaktadır. Çevresel kirliliğin önemli sebeplerinden biri de sanayileşmedir. Kentlerde sanayi merkezli büyüme ile ortaya çıkan fiziksel, çevresel ve sosyoekonomik sorunların çözümünün paralel bir şekilde yürütülmesi kentleşme sürecine daha olumlu katkı sağlayacaktır. Ancak kentlerin mevcut yapısına bakıldığında çarpık kentleşmenin oluşu, kentin gelişiminin, çevre alanlarının koruna bilirliğinin, yaşana bilirliğinin yitirilmesi, sanayinin kentleşme üzerindeki olumsuzluklarını göstermektedir. Bu doğrultuda Mardin, Güneydoğu Anadolu Bölgesi‘nde ekonomisi tarıma ve hayvancılığa dayalı, tarihi dokusu ile ön plana çıkmış, kentleşmenin hızla devam ettiği bir yerdir. Çalışmada Mardin‘de kentleşme sürecinin fiziksel, çevresel ve sosyoekonomik yapıda yarattığı gelişmeleri tespit etmek amaçlanmıştır. Bu nedenle son beş yılda hızla büyümekte olan ve tarihi kimliği ile ön plana çıkan Mardin‘deki kentleşmeyle beraber doğan çevre sorunlarının neler olduğu ve şehre etkisi çalışma kapsamına alınmıştır. Çalışmada yöntem olarak, son beş yıla ait verilerin analizi ile birlikte yerel yönetimler ve Sivil Toplum Kuruluşları temsilcileriyle görüşmeler yapılmıştır. Bu araştırma sonuçlarından Mardin‘de kentleşmenin düzenli ve planlı olmadığı ve beraberinde birçok çevre sorununu da getirdiği ortaya çıkmıştır. Bu çevre sorunları içinde hava, su, gürültü kirliliği, ulaşım, elektrik, su problemi gibi birçok sorun bulunmaktadır. Bu doğrultuda çözüm önerileri sunulmuştur.