Midyat Halkevi ve Faaliyetleri

Abstract

1923 tarihinde Mustafa Kemal önderliğinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde, toplum hayatını kökten değiştirmeyi hedefleyen bir seri inkılâplar yapılmıştır. Mustafa Kemal tarafından hayata geçirilen bu yeniliklerin en önemlilerinden birisini, 19 Şubat 1932 tarihinde 14 vilayette açılan “Halkevleri” teşkil etmektedir. Halkın sosyal ve kültürel kalkınmasına yardımcı olmak üzere kurulan ve tek parti döneminin konjonktürel yapısı içinde Cumhuriyet Halk Partisi’nin bir yan teşkilatı olarak meydana getirilen Halkevleri, Cumhuriyet’in getirdiği değerlerin geniş halk kitlelerine ulaşmasında son derece önemli bir işlevi yerine getirmiştir.

1932-1951 tarihleri arasında faaliyet göstermiş olan Halkevleri, yakın dönem Türkiye tarihine damgasını vurmuş önemli kuruluşlardandır. 1932 tarihinde halkevlerinin açılması, ülkede önemli bir sosyo-kültürel atılımın yaşanmasına ve gelişimine yol açtı. Ülke genelinde Halkevleri’nin açılışına hız verilmiş, 23 Şubat 1934’te açılan Mardin Halkevi’nin yanı sıra merkeze bağlı köy ve ilçelerde de Halkevi/Halkodası kurulması sağlanmıştır. Bu doğrultuda, Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren Mardin’e bağlı bir ilçe olan Midyat’ta da Halkevi 19 Şubat 1939 tarihinde açılmıştır. Toplamda altı şube kolu oluşturan Midyat Halkevi’nde, bölgenin kültürel özellikleri dikkate alınarak, muhtelif dillerin konuşulduğu bu bölgede, yalnızca bu şubelerden “Kütüphane (Kitapsaray) ve Yayın” ile “Halk Dershaneleri ve Kursları” kolu çalışmış ve yörede Türkçenin yaygınlaştırılması, okuma-yazma kursu açma gibi faaliyetler ile sınırlı kalmıştır.

Bu çalışmada, Cumhuriyet rejimi ile tek parti döneminin önemli bir kültürel organı olan Halkevleri/Halkodaları’nın kuruluşu hakkında genel bir bilgi verilerek ardından Midyat Halkevi ve faaliyetlerine değinilmiştir.

In the Turkish Republic, which was founded in 1923 under the leadership of Mustafa Kemal, a series of revolutions took place that was aimed at radically changing the social life. One of the most important innovations implemented by Mustafa Kemal were the so-called “People’s Houses”, which were opened on 19th of February 1932 in 14 provinces. Having been established for the social and cultural development of the public and formed as a subsidiary organization of the Republican People’s Party in the course of the single-party period, People’s Houses fulfilled a very important function in delivering the values of the Republic to the large masses.

Having operated between 1932 and 1951, People’s Houses are among the most important institutions that have marked the recent history of Turkey. The opening of people’s houses in 1932 led to a social-cultural breakthrough and its development in the country. The opening of People’s Houses was accelerated throughout the country, and beside the opening of Mardin People’s House on 23rd of February 1934, People’s Houses/People’s Rooms were established in villages and districts of Mardin province. In this respect, since the beginning of the Republic, a People’s House was founded on 19th of February 1939 in Midyat, which is a district of Mardin. Midyat’s People’s House consisted of six branches. When the characteristics of this socio-cultural is taken into account where various languages are spoken, in this region only the branches “Library (Public Library) and its Publication” and “Public Classrooms and Courses” functioned and the activities were limited to the expansion of Turkish language and the opening of literacy courses in the region.

This study provides general information about the establishment of People’s Houses/Public Rooms and subsequently addresses Midyat People’s House and its activities which were important cultural bodies during the Republican regime and the single-party period.