Wittgenstein'ın I. ve II. döneminde dil ve felsefe ilişkisi üzerine bir inceleme

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Wittgenstein’ın her iki dönem dil anlayışına göre şekillenen felsefeye bakışını ortaya koymak ve bu doğrultuda iki dönem dil anlayışını ve felsefeye karşı tutumunu anlaşılır kılmaktır. Wittgenstein’ın her iki dönem düşüncesi açısından da felsefe problemlerinin ortaya çıkmasının nedeni dile yönelik hatalı kavrayıştır. Bu nedenle, dile ilişkin doğru bir kavrayış geleneksel felsefenin sorunlarının çözümünde kritik bir öneme sahiptir. Wittgenstein, dili temele alarak felsefenin konusunu, yöntemini ve amacını saptamaktadır, yani, dil üzerine düşünerek felsefenin alanını belirlemektedir. Yukarıda belirtilen amaç doğrultusunda I. Bölüm’de, Wittgenstein’ın birinci dönem dil anlayışı ortaya konarak, onun dil anlayışı yoluyla temellenen felsefenin doğası üzerine görüşleri tartışılmaktadır. II. Bölüm’de ise Wittgenstein’ın ikinci dönem dil anlayışı ışığında geleneksel felsefe eleştirisi ile yeni felsefe tasavvuru ele alınmaktadır. İki bölümde de ulaşılan sonuç ortaktır: Wittgenstein’ın dil anlayışı, geleneksel felsefe ve metafizik eleştirisini temellendirir ve onun felsefi hedefi ile felsefeye yüklediği görevlerin mahiyetini belirler. Dolayısıyla Tractatus’un ve Felsefi Soruşturmalar’ın dil anlayışının ışığında Wittgenstein’ın felsefeye ilişkin yaklaşımı anlaşılabilir. Dil anlayışın farklılaşması, felsefenin doğasına yönelik görüşlerin de değişmesine neden olmaktadır. III. Bölüm, bir karşılaştırma bölümü olarak tasarlanmıştır. Bu bölümdeki amaç, Wittgenstein’ın iki dönem dil anlayışına göre şekillenen felsefeye bakışının değişip değişmediğini göstermektir. Bu çalışma sonuç olarak, Wittgenstein’ın dil anlayışından bağımsız olarak onun felsefeye yaklaşımının anlaşılamayacağını vurgulamaktadır.