Türkiye'de ekonomik büyüme, ihracat ve beşeri sermaye ilişkisi

Abstract

Bu tezde Türkiye'de ekonomik büyüme ile beşeri sermaye ve ihracat arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada 1980-2019 yılları arasındaki dönemde büyümeyi temsilen kişi başına GSYH, beşeri sermayeyi temsilen yükseköğretim mezun sayısı, ihracatı temsilen mal ihracatı tutarları ve nüfusu temsilen işgücü sayısı yıllık verileri üzerinden ARDL sınır testi ile eş bütünleşme sınaması yapılmış ve sonrasında Toda-Yamamoto nedensellik testi uygulanmıştır. Yapılan testler sonucunda değişkenler arasında eş bütünleşme olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Uzun dönem ilişkisi açısından hem ihracatın hem de beşeri sermayenin ekonomik büyümeyi pozitif yönde etkilediği saptanmıştır. Toda-Yamamoto nedensellik testine göre ise ihracattan ve beşeri sermayeden ekonomik büyümeye doğru nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir.

In this thesis, it is aimed to examine the relations between economic growth, human capital and exports in Turkey. In the study, cointegration analysis with ARDL boundary test was performed on the annual data of GDP per capita representing growth, number of graduates from higher education representing human capital, export amounts representing goods exports and number of labor force representing the population in the period between 1980-2019, and then the Toda-Yamamoto causality test was applied. As a result of the tests, it was found that there was cointegration between the variables. In terms of long-term relationship, it has been determined that both exports and human capital affect economic growth positively. According to the Toda-Yamamoto causality test, causality was determined from both exports and human capital to economic growth.