Taybetmendîyê Fekê Dewa kilîseyî ya şenguşî -Hetê morfolojîyê karan ra yew analîz-

Abstract

Bu tezde Çüngüş ilçesi ile Akbaşak (Kilise) köyünün tarihi, coğrafyası ve durumu hakkında bilgi verilmiştir. Fonoloji üzerine ve özellikle fiillerin morfolojisi ve isimler üzerine çalışma olmuştur. Bu çalışmanın amacı gramer açısından Akbaşak köyü ağzının özelliklerini analiz etmektir. Bu çalışmanın çerçevesi Kilise köyü ile sınırlıdır. Bu çalışmanın örnekleri ve yazılmış olan bütün fiiller yazılı folklorik (halkbilim) kaynaklardan ve roportajlardan alınmıştır ve bu çalışma örneklerle analiz edilmiştir. Tablo metodundan yararlanılmıştır. Fiil ve isimler derinlemesine analiz edilmiştir. Bu çalışmada gramatik cinsiyet üzerine çalışma olmuştur. Kelimelerde erillik ve dişillik üzerine çalışma olmuş ve her kelime ya eril ya dişil ya da çoğul yazılmıştır. Her isim ve her fiil erillik ve dişilliğe göre yazılmıştır. Bu çalışmada ek fiil ve ergatiflik üzerine bir çalışma olmuştur. Fiil ve isimlerin yapılışı üç bölümde analiz olmuştur. Basit isimler, türemiş isimler ve bileşik isimler birer birer analiz olmuştur. Basit fiiller, türemiş fiiler ve bileşik fiiller ayrı ayrı yazılmışlar ve bu fiiller kurallı fiiler ve kuralsız fiiller halinde yazılmışlardır ve bu fiiler geçişli fiiller ve geçişsiz fiillere göre birbirinden ayrılmışlar ve ayrı ayrı analiz olmuşlardır. Bütün fiillerin kökleri zaman ve kiplere göre birer birer yazılmıştır. Zaman ve istek kipleri detaylı bir şekilde yazılmışlar ve bütün zamanlar da yazılmıştır. Fiilerin örnekleri bütün zamanlara göre yazılmıştır. Zamanlara göre fiil kökleri nasıl yazılır; fiil kökleri zaman eklerini, kip eklerini ve şahıs eklerini nasıl alır bunun üzerine çalışma olmuştur. Bu çalışmada hatırladığımız her fiili yazmışız, bundan dolayı bu çalışmada fiil sözlüğü yazılmıştır.

In this thesis, information is given about the history, geography and situation of Çüngüş district and Akbaşak (Kilise) village. there has been a study on phonology and especially on the morphology of verbs and nouns. The aim of this study is to analyze the characteristics of the Kilîse (Akbaşak) village dialect in terms of grammar. The framework of this study is limited to the village of Kilîse. The examples of this study and all the written verbs were taken from written folkloric sources and interviews, and this study was analyzed with examples. The table method was used. Verbs and nouns have been analyzed in depth. In this study, there was a study on grammatical gender. There was a study on masculinity and femininity in words and each word was written either masculine, feminine or plural. Every noun and every verb is written according to masculine and feminine. In this study, there was a study on suffix verbs and ergativity. The construction of verbs and nouns has been analyzed in three parts. Simple nouns, derived nouns and compound nouns were analyzed one by one. Simple verbs, derived verbs and compound verbs were written separately, and these verbs were written as regular verbs and irregular verbs, and these verbs were separated from each other according to transitive verbs and intransitive verbs and analyzed separately. The roots of all verbs are written one by one according to tense and mood. Tenses and subjunctive moods are written in detail and all tenses are also written. Examples of verbs are written according to all tenses. How to write verb roots according to tenses; There has been a study on how verb roots take tense suffixes, mood suffixes and personal suffixes. In this study, we wrote down all verbs we remembered, so a verb dictionary was written in this study.