MARDİN MİDYAT ELBEĞENDİ (KAFRO TAHTAYTO) KÖYÜ MOR YAKUP KİLİSESİ RESTORASYON ÖNERİSi

Abstract

Çalışma kapsamında Turabdin bölgesinde günümüzde tamamı Süryani nüfusuna sahip Elbeğendi (Kafro Tahtayto) köyündeki en büyük kilise olan Mor Yakup Kilisesi’nin koruma projeleri hazırlanmıştır. Hazırlanan koruma projesi ile parokial plan tipine sahip bu kültür varlığının belgelenmesi yapılmış; Turabdin yerleşkesi ve topografyası üzerinden kutsal mekânların analizi, kutsallığın dini mimariye yansıması gibi faktörler üzerinde durulmuştur. Alınan tüm restorasyon kararları kırsal dini mimariyi anlamak adına önemli bir kültür varlığı olan Mor Yakup Kilisesi’nin daha uzun yıllar yaşatılmasını sağlamaya yöneliktir. Restorasyonda yapılacak hataların sonradan yapıya daha çok zarar vermemesi için, önerilen bütün müdahalelerin restorasyon konusunda uzman mimar, mühendisler ve ustalar tarafından uygulanması gerekmektedir. Bu kapsamda bölgedeki yanlış restorasyon uygulamaların önüne geçmek için ve yapıları daha uzun yıllar ayakta kalabilmesini sağlamak için Mor Yakup Kilisesi özelinde yapılan bu rölöve, restitüsyon projesi ve restorasyon projesi gibi çalışmaların tüm Turabdin Kiliselerine uygulanması ve belgelenmesi gerekmektedir. Bu yapıların cemaate kazandırılması dışında dini turizme hizmet eden “ziyaret kilise” olarak işlevlendirilmeleri, kırsal turizm içinde yer alarak turizmin kırsalda da canlanması, bu yapıların korunarak yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması amaçlanmalıdır. Anıt hakkında, araştırmacıların görüşleri ve yerel söylenceler farklılık arz etmektedir. Çalışmada bu görüşler karşılaştırılıp yapının analitik incelemeleri yapılarak bilgi kirliliğinin giderilmesine çalışılmıştır. Tarihi kültür mirası olan kilisenin geçirdiği değişiklikler, anıtın korunmuşluk ve özgünlük durumu araştırılmış, yeni verilere ulaşılmıştır. Metin; Mardin Artuklu Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı’nda Leyla ASLAN tarafından hazırlanıp, Dr. Öğretim Üyesi Murat Çağlayan’ın danışmanlığında yürütülen “Kırsal Süryani Dini Mimarinin Korunması Kapsamında ‘Elbeğendi (Kafro Tahtayto) Mor Yakup Kilisesi’Restorasyon Önerisi” adlı yüksek lisans tezinden türetilmiştir.