Ali b. Salâhuddîn b. Ali el-Kevkebânî'nin Duraru'l-Esdâf el-Muntekât min Silki Cevâhir'l-İs'âf adlı eseri: Tahkik ve değerlendirme (164-110 sayfalararası)

Abstract

Kur'an-ı Kerim ile ilgili alimlerin yazdığı eserler arasında tefsir ve meal kitapları önemli bir yer teşkil etmektedir. Örneğin Zemahşerî, Arap dili ve şiirine dayanarak belağat gücü yüksek bir tefsir kaleme almış, ondan sonra gelen müfessirler, onun üslubunun etkisinde kalmışlardır. Söz konusu müfessirlerden biri Beydâvî'dir. Beydâvî'nin tefsirinde Zemahşerî'nin etkisi bariz bir şekilde görünmekle birlikte onun mu‘tezili fikirlerinden etkilenmemiştir. Zemahşerî'nin tefsirinde olduğu gibi Beydâvî'nin de kendi yazmış olduğu tefsirde Arap şiirine dayandığı dikkat çekmektedir. Bu iki alimden sonra Hıdır el-Mavsillî el-İs‘af adlı eserinde Zemahşerî ve Beydâvî'nin istişhad ettikleri beyitleri açıklayıp faydalı yorumlarda bulunmuş ancak fazlasıyla detaya inerek konuları genişletmiştir. Ondan sonra el-Kevkebânî gelmiştir. el-Kevkebânî, el-Mavsillî'nin el-İs‘af isimli eserinin özetini çıkardığı çalışmasına Duraru'l-Esdâf ismini vermiştir ki bu çalışmasında önemli noktalara işarety edip detaylara inmekten kaçınmıştır. Duraru'l-Esdâf isimli çalışmada, Kur'an-ı Kerim'in anlaşılmasına ve onu Arap dili ışığında iyi bir şekilde tefsir edilmesine katkı sağlayan şiirsel şevâhidlerden bahsedilmiştir. Buna ilaveten, garip ve anlaşılması zor kısımları açıklayıp, bunlarla ilgili lugat, belagat, nahiv, sarf ve aruz meselelerini izah etmiştir. Eser tek nüsha olup, bu çalışmamızda üçte birini oluşturan ve 110/B sayfasından başlayarak 164/A sayfasına kadarki kısmı, yani Tâha Suresinden Nâs Suresine kadar olan son kısımdan müteşekkildir. Bu kısı üzerinde Allah'a tevekkül ederek araştırmaya koyuldum ve ilmi araştırmanın kural ve ölçütlerini göz önünde bulundurarak, onu en iyi ve mükemmel şekilde ortaya koymak adına çaba sarfettim. Bu çalışmanın önemli sonuçları şu şekildedir: - Duraru'l-Esdâf isimli çalışma birçok hoşa giden birçok nadir konu, edebi havadis, şairler ve bu şairlerin adları hakkında dakik bilgiler, lugavi, belaği ve aruzi meseleler içerdiğinden önemli bir yere sahiptir. - Duraru'l-Esdâf isimli çalışma, el-İs‘af isimli eserin özeti niteliğindedir. - Özet, bu kitabın hülasası niteliğindeki bilgilerden alınarak ortaya konulmuş, ayrıntılardan arındırılmıştır.

There has been a great deal of literature on the Noble Qur'an, including its interpretation and knowledge of what is meant by it. In this context, we found al-Zamakshari, who presented a rhetorical interpretation of Koran taking advantage of the Arabic language and poetry. The way followed by alZamakshari has affected in the interpretation of those who came after him, where we found al-Kadi al-Baidawi who influenced by the interpretation of ALZamakhshari while interpreting Quran except for Al-Zamakhshari's retreats Except for the Mu'tazila band opinions. On the other hand, it is noted that alBaidawi returned to Arabic poetry as did Al-Zamakhshri. Then Khidr alMawsili came, and he wrote al-Isaaf book explaining the verses that AlZmashmashri and al-Baidaw had cited and he commented useful comments on it, but it was expanding and abundant. Then al-Kawkabani came, where he summarized al-Isaaf book with another book that he called: Durer al-Asdaf which was refined and summarized. So he presented a polite summary book, in which it preserved the important and exceeded the expansion and elaboration. The manuscript: Durer al-Asdaf is looking at the poetic evidence that had to understand the Quran and interpreted it according to the language of the Arabs, along with commenting on it clarifying its ambiguity and explains its strange and clarifies the most important linguistic, rhetorical, grammatical, morphological, and incidental issues related to it. This manuscript has a single copy, and my part was the last third of it, and it starts from the plate: [110 / b] to the plate: [164 / a], i.e. from Sura (Taha), to the end of the manuscript, i.e.: Sura (al-Nas). I have done my part relying on God, and striving to produce this manuscript in the best way, taking into account the rules of scientific investigation and its standards. Among the most important results of this study of the manuscript were: ? The manuscript of Durer al-Asdaf is of great importance because it includes a large number of literary news and interesting extremes, and what relates to poets and the seizure of their names, in addition to linguistic, rhetorical, and episodic issues. ? This manuscript is a refinement and abbreviation of the al-Isaaf book, while preserving the scientific material learned from the original book, and neglecting what is expansion and extending can be dispensed with.