Dünya Yükseköğretim Sıralama Sistemleri ve Türk Yükseköğretim Kurumlarının Bu Sistemler İçerisindeki Yeri

Abstract

Küreselleşmenin yükselmesiyle birlikte, ülkeler arası rekabet daha da önem kazanmaya başlamış, ülkeler rekabette avantajlı konuma gelmek için yeni zenginlik kaynakları keşfetmeye yönelmiştirler. Önceleri ülkeler arası rekabet, ticari açıdan üstünlük, ekonomik üstünlük, sanayi üstünlüğü gibi unsurlarla ölçümlenebilirken, günümüzde rekabet açısından en önemlik zenginlik kaynağı olarak beşeri sermaye kabul edilmektedir. Güney Kore'nin Yirminci Yüzyılın ortalarından günümüze gelen süreçte yaşadığı tecrübe ülkeler açısından buna örnek olarak gösterilmektedir. Beşeri sermayenin en önemli özelliği bireylerin, eğitim, sağlık gibi açıdan donanımlı halde olmasıdır. Eğitimli bireyin en önemli koşulu ise nitelikli bir yükseköğretim sisteminin olmasıdır. Nitelikli bir yükseköğretim sistemi sayesinde hem beşeri sermaye güç kazanacak hem de ülkeler arası rekabette avantajlı konuma geleceklerdir. Üniversitelerin niteliği, dünya genelinde belirli kuruluşlar tarafından belli niteliklere göre yapılan ölçümlerle belirlenmektedir. Dünya genelinde ölçüm yapan kuruluşlar; yayın sayısı, atıf sayısı, öğrenci sayısı, öğrenci başına öğretim elemanı sayısı, fiziki yeterlilik gibi belli koşulları göz önünde bulundurmaktadırlar. Yükseköğretim sıralama sistemleri farklı amaçlarla yapılabilmektedir,kimi zaman mevcut durumu analiz edip o doğrultuda çalışma yapmaya yardımcı olması sağlanırken, kimi zaman da yükseköğretim politikalarında değişiklik yapma amacıyla sıralama yapılabilmektedir. Bu çalışmada, dünya genelinde üniversite sıralaması yapan kuruluşlar ve Türkiye'de sıralama yapan belli kuruluşların sıralama sistemleri ve bu sistemlerim baz aldığı temel kriterler anlatılarak Türkiye'de yükseköğretim kuruluşlarının bu sıralama sistemi içerisindeki mevcut durumu ve bu durumun daha iyi hale getirilebilmesi için yapılması gerekenlerin neler olduğu anlatılmaya çalışılacaktır. Çalışma sonucunda, Türk yükseköğretim sisteminini daha nitelikli bir duruma gelmesi ve uluslararası alanda rekabet edilebilir bir duruma gelmesine yardımcı olması amaçlanmaktadır.