SILEMA-I ROMANINDA DİL, TOPLUM VE TARİH

Abstract

Yismayil Mirza’nın Zazaca kaleme aldığı ve 2004 yılında basılan romanı Sılema-I edebiyat-tarih, edebiyat-toplum ilişkisini ortaya koyması açısından önemlidir. Roman, okurlarını tarihi ve toplumsal konuların dünyasına davet eder. Okur, Osmanlı dönemindeki bazı Zaza topluluklarının yaşadıkları üzerinden bir döneme tanıklık ettiği gibi, Zazalara dair bilgi edinme fırsatı da yakalamış olur. Örneğin, Osmanlı döneminde Zazalar arasında yaygın olan aşiret yapılanmaları çeşitli yönlerden ele alınır. Ağaların köylülerin emek gücünü nasıl sömürdükleri de somutlaştırılmaya çalışılır. Köylüler de bazı yönlerden eleştirilirler. Bazı köylülerin aşağılık kompleksi içinde kent yaşamına duydukları hayranlık üzerinde durulur. Eserde politik konuların dışında folklor ve dil konuları üzerinde de durulur. Düğün ritüelleri bunlardan biridir. Halk inanışının önemli motifi Hızır’dan da söz edilir. Bu çalışmada söz konusu tarihî, toplumsal ve folklorik konular ayrıntısıyla ele alınmaya çalışılacak.