Ebû Hayyân el-Endelusî'nin el-Mubdi' fi't-Tasrîf adlı eserinin sarf açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Arap gramerinin pek çok dilcisine beşiklik eden Endülüs'ün önde gelen âlimlerinden Ebû Hayyân el-Endelusî'nin hayatı ve sarf ilmine dair yazdığı el-Mubdi' fi't-Tasrîf adlı eseri incelenmiştir. Ebû Hayyân, Arap dilindeki yetkinliğiyle bu alanda birçok eser ortaya koymuştur. O, bu eserlerinin bir kısmını kendisinden önce yaşamış ve çalışmalarını beğenip talebelerine okuttuğu büyük dilci İbn 'Usfûr'un eserlerini şerh etmek veya onların özetini çıkarmak suretiyle kaleme almıştır. Bu çalışmanın temel konusunu oluşturan el-Mubdi'de İbn 'Usfûr'un el-Mumti' isimli eserinin bir özetidir. Bu çalışmada, giriş bölümünde Endülüs'ün kısa tarihine değinilmiştir. Daha sonra Endülüslü âlim Ebû Hayyân'ın hayatı güvenilir kaynaklardan kronolojik olarak tespit edilmiştir. Yazdığı eserler, türlerine göre tespit edilmiş ve muhtevasına ulaşılanlar hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Ayrıca Türkiye ve Türkiye dışında onun hakkında yapılan çalışmalara değinilmiştir. Ebû Hayyân'ın sarf ilmine dair yazdığı önemli eserlerinden olan el-Mubdi'in önemine değinilmiş ve bu eserde uyguladığı metot ele alınmıştır. Daha sonra eserin sarf açısından incelenmesi yapılmıştır.In this study, the life of Abu¯ Hayya¯n al-Andalusı¯ who is one of the leading scholars of Andalusia, the cradle of many linguists of Arabic grammar, and his book whice wrote it in Morphology named al-Mubdi' fı¯' al-Tasrı¯f was examined. Abu¯ Hayya¯n produced many works with his proficiency in the Arabic language in this field. He wrote some of these works by commenting or summarizeing on the works of the great linguist Ibn 'Us?fu¯r, who is lived before him, and liked his works and had his students read to him. The main subject of this study al-Mubdi' is a summary of Ibn 'Us?fu¯r's al-Mumt?i'. In this study, the brief history of Andalusia is mentioned in the introduction. Later, the life of Andalusian scholar Abu¯ Hayya¯n was determined chronologically from reliable sources. The works he wrote were determined according to their genres and brief information is given about the work whose content has been reached. In addition, studies about him in Turkey and outside of Turkey are mentioned. The importance of al-Mubdi', one of the important works written by Abu¯ Hayya¯n on the science of consumable, was mentioned and the method he applied in this work was discussed. Afterwards, the work was examined in terms of consumption.