GÖÇ HAREKETLERİNİN GELİŞİMİNİN MARDIN İLİ AÇISINDANDEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Göç kavramı, bireylerin ve/veya toplulukların ekonomik, sosyal, kültürel, siyasi, dini ve çevresel faktörlere bağlı olarak yer değiştirme faaliyetlerini ifade etmektedir. Bu faaliyetlerin mekânsal olarak ulusal boyutunu iç göç oluştururken, uluslararası boyutunu ise dış göç oluşturmaktadır. Ayrıca, göçün zamansal olarak kısa, orta veya uzunvadede gerçekleştiği de bilinmektedir. Bireyler ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla kaynak arayışı içinde bulunmakta ve yaşam koşullarını iyileştirmeye çalışarak yer değiştirmektedirler. Dolayısıyla, göçün hem göç alan ülkelere hem de göç veren ülkelere nüfus, istihdam, işsizlik, kentleşme gibi sosyo-ekonomik etkilerinin yanında kültürel açıdan etkilerinin de ortaya çıkması kaçınılmazdır. Bir ülkedeki iç göçün temel nedeni bölgelerarası gelişmişlik farklılıkları iken; dış göç refah düzeyinin düşüklüğü ve işsizlik gibi daha çok ekonomik faktörlerden kaynaklanmaktadır. Dünyada göç hareketlerinin gelişimi ülkenin gelişmiş veya gelişmekte olmasına bağlı olarak farklılık göstermektedir. Gelişmiş ülkeler çoğunlukla göç alan ülkeler kategorisinde değerlendirilirken, göç veren ülkeler gelişmekte olan ülke görünümündedirler. Ülkemizde de göç hareketleri illerde ve bölgelerde farklılıklar göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, Mardin ilinin göç göstergeleri açısından bölge illeri içindeki durumunu tespit etmektir. Göç göstergeleri ile ilgili literatür incelendiğinde, Mardin ilindeki göç göstergelerini detaylı olarak inceleyen bir çalışmanın bulunmadığı görülmektedir. Bu çalışma temel göç göstergelerinin yanında yaş, eğitim ve cinsiyet açısından göç göstergelerini de ele alarak Mardin ilinin bölge illeri içindeki durumunu karşılaştırmalı olarak ortaya koyan ilk çalışma olmasından dolayı literatüre katkı sunmaktadır. Analizlerimizde kullanacağımız 2008-2018 yılına ait veriler TÜİK’ten; 2016 yılına ait veriler ise Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nden alınmıştır. Göç göstergelerine göre, özellikle son yıllarda Mardin ve bölge illerine göçün arttığı gözlemlenmiş; buna karşılık verilen göçte azalmaların olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, Mardin ili genellikle göç göstergeleri açısından Diyarbakır, Şanlıurfa ve Gaziantep illerini takip etmiştir. Mardin ilinin bölge illeri içerisinde en düşük nitelikli nüfus göçü vermesi de nitelikli nüfusu kazandığını ortaya koymaktadır. Dolayısıyla Mardin ve bölge illerindeki üniversitelerde açılacak yeni bölümlerve/veya programlar ile yükseköğrenim eğitimine talebin artması, kentleşmenin sağlanması, sanayi ve turizm sektörünün gelişmesi ve sosyo-kültürel faaliyetlerin artmasına bağlı olarakbölgeye yönelikgöç hareketlerinin devam edeceği beklenilmektedir