Maden Kompleksine ait derin denizel istiflerin planktonik foraminifer toplulukları (Doğu Türkiye)

Abstract

Maden Kompleksi Kahramanmaraş’ın Kuzeyinden başlayıp Van’ın güneyine kadar devamlılığı takip edilebilen volkanosedimanter bir kayaç topluluğudur. Güneydoğu Anadolu orojenik kuşağının nap zonunda yeralan kompleks, çalışma alanı içerisinde Bitlis Metamorfikleri ve Kretase yaşlı ofiyolitik birimler tarafından tektonik olarak üzerlenmektedir. Birim genel olarak sığ denizel bir litoloji ile başlayıp derin denizel pelajik sedimanter kayaçlar ile devam eden ve bunlara eşlik eden Karadere formasyonu olarak tanımlanan volkanik/subvolkanik kayaç topluluğundan oluşmaktadır. Bu çalışma Çatak (Van)- Kozluk (Batman) arasında yüzeylenen Karadere formasyonuna ait ilksel jeolojik ve petrolojik bulguları içermektedir. Karadere formasyonu boyutları birkaç santimetreden on metreye kadar ulaşabilen yastık yapılı lavlardan oluşmaktadır. Birim çoğunlukla derin denizel pembe-kırmızı renkli mikritik kireçtaşları ile ardalanmalı olarak gözlenmektedir. Mikritik kireçtaşlarından elde edilen planktonik foraminifer topluluk yaşları Geç İpreziyen-Erken Lütesiyen olarak belirlenmiştir. Volkanik/subvolkanik kayaçlar başlıca plajiyoklaz + klinopiroksen ± olivin fenokristallerinden oluşmaktadır. Klinopiroksenler ojit ve diyopsit olup bileşimleri Wo44-51, En27-43, Fe10-21 arasında değişim göstermektedir. Plajiyoklasların anortit içerikleri altere olmamış tanelerde % 32-67 arasında değişmektedir. Olivinler ise genellikle altere fenokristaller şeklinde bulunmaktadır. Klinopiroksen kimyası kullanılarak elde edilen kristallenme sıcaklıkları ve basınçları sırasıyla 1126-1250 0 C ve 3-8 Kbar arasında değişmektedir. Volkanik/subvolkanik kayaçların büyük bir kısmı subalkali-toleyitik bazaltlardan oluşmaktadır ancak nadir de olsa andezitik ve riyolitik türevleri bulunmaktadır. Karadere Formasyonu içerisinde bulunan bazaltik kayaçların majör-iz ve nadir toprak element jeokimyası verileri volkaniklerin herhangi bir yitim bileşeninden etkilenmeyen E-MORB benzeri astenosferik mantodan itibaren türemiş olduklarına işaret etmektedir.