Kur'an-ı Kerim'de tembih metodları (Nahiv ve belağat açısından inceleme)

Abstract

Bu inceleme, okuyucunun dikkatini çeken ve onu gaflet uykusundan uyandıran dilsel üslupların açıklanmasını hedeflemektedir. Bu hedef, "Kur'ân-ı Kerîm'deki uyarı üslupları" incelenerek gerçekleştirilecektir. Çünkü Kur'ân-ı Kerîm, Arapçadaki en yüksek, en fasih ve en beliğ metindir. Bu inceleme, kendisinden sık sık bahsedilen dilsel bir görev olması itibarı ile dikkatleri bu uyarıya çekmeye çalışmaktadır. Bu görevin, pek çok üslup ile bağlantısı vardır. Nahve (gramere) ve belagate dair üsluplar bu sayılan üslüplar içerisinde yer almaktadır. Belagate dair uyarı, eş değeri olan nahve dair üsluptan daha çok ilgi çekmiştir. Bunun sebebi, uyarı görevini yerine getiren belagat üsluplarının çok, bu konuda söylenen sözün ise az olmasıdır. Nahve dair üslup ise bunun tam tersi olup, içlerinden birinin Kur'ân-ı Kerîm'de bulunmadığı birkaç araçla sınırlı olmasına rağmen hakkında çok söz söylenmiştir. Belagatlı uyarı iki çeşit üzere gelmiştir; direkt ve indirekt. Direkt olanı "talebî inşâ" (isteme ânında mevcut olmayan bir şeyi gerektiren istek), indirekt olanı ise "udûl" (dildeki yerleşik tarzı bırakarak daha etkili yeni bir ifade tarzına geçmek) temsil etmektedir. Bu inceleme, talebî inşânın, Kur'ân-ı Kerîm'deki uyarma konusu ile bağlantı açısından en sağlam ve en güvenilir üslup olduğu sonucuna varmıştır. Çünkü onda "istek" anlamı ve üzerinde bu üslupların geldiği bir gövde vardır. Nidâ, "yâ" edâtı ile sınırlıdır. İstifham (soru), üslupları doğrultusunda "hemze"yi kullanmış, bazı harf ve fiillerin yardımıyla tenbih/uyarı edatlarına benzeyen biçemler (kipler) şekillendirmiştir. Emir ve nehiyde (olumsuz emirde), içlerinde yer alan kesin istek anlamının yanı sıra onların pek verimli üslupları ve bunların uyarma hususundaki rollerini güçlendiren bazı biçemlerinin tekrarı gelmiştir. Temennînin (dilemenin) nidâ ile birlikte kullanımının, onun uyarmaya yönelik çekiminde rolü olmuştur. Uyarı/Tenbih, udûl ile, alıcı/okuyucu için beklenen telakkisinin ötesinde, beklenmeyen biçimde oluşan, sürpriz olarak gelişen bir biçimle temsil olunmuştur. Bu udûl, hurûf-u mukatta', Kur'ân âyetlerinin son kelimeleri ve tekrarlama gibi sesli de olabilir; zamirler, sayı ve zamandaki yönelim ile veya sözün parçaları arasında takdîm (öne alma) ve te'hîr (erteleme) yapma ile veya sözün bazı parçalarının hazfedilmesi (gizlenmesi) ile ya da bazı şekillerinin değiştirilmesi ile terkipsel (bileşimsel) de olabilir.

This study aimed to show the linguistic methods that attract the attention of the recipient and wake him up from his negligence by studying "Methods of Warning in the Holy Qur'an" because it is the finest, most eloquent and most eloquent text in Arabic. The study tried to draw attention to the alert as a linguistic function that is rarely devoid of words, and this function is related to many methods, including grammatical and rhetorical, and rhetorical alert has a greater share than its grammatical counterpart; Due to the large number of rhetorical methods that perform the evoking function and the lack of talk about them, in contrast to the grammatical system, many talk about it with it being limited to a few tools, one of which was not mentioned in the Holy Qur'an, and the rhetorical warning came in two forms; Direct: represented by the order construction, and indirect: represented by the abandoning. The study concluded that the order composition is the most closely related to the alert in the Holy Qur'an, because of the meaning of the request and the form on which these methods came. The call was limited to the tool "O" and the interrogation occupied the "hamza" half of its methods and formed with some letters and verbs formulas similar to the alert tools, the command and the prohibition besides the meaning of the assertive demand in them came the abundance of their methods and the repetition of some of their formulas reinforcing their role in alerting, and the association of wishful thinking with the call had a role in disbursing the alert. The alert by abandoning is represented by the surprise that occurs to the recipient behind his expected reception other than what he expected, this abandoning may be phonetic, such as the syllable letters, the Qur'anic comma, and repetition, and it may be structural, such as paying attention in pronouns, number and time, or by introducing or delaying between parts of speech, by omitting some parts of speech, or by changing some of its drawings.