EBÛ İSHÂK EŞ-ŞÎRÂZÎ’NİN KIYAS ANLAYIŞI

Abstract

Ebû Ġshâk eĢ-ġîrâzî, ġâfiî mezhebinde Ġmam ġâfiî‟den sonra fıkıh usûlü alanında eserleri bir bütün olarak elimize ulaĢan ilk usûlcülerden biridir. ġâfiî mezhebinde hem usûl hem de furû' alanında önemli eserler vermiĢtir. Bu eserler kendisinden sonraki dönemlerde uzun bir süre ġâfiî mezhebinin temel baĢvuru kitabları arasında yer almıĢtır. Yine bu eserler ġâfiî âlimleri etkilemiĢ ve bu mezhebin düĢüncelerine yön vermiĢtir. ġîrâzî, birçok konuda ġâfiî‟nin görüĢlerine bağlı kalmıĢ, ancak baĢta kıyas konusu olmak üzere birçok konuda da ġâfiî‟nin görüĢlerinden farklı görüĢler ifade etmiĢtir. Bu çalıĢmada Ebû Ġshâk eĢ-ġîrâzî‟nin et-Tebsıra, el-Luma‟ ve Şerhu‟l-Lüma„ adlı eserleri çerçevesinde usûlü‟l-fıkhın en önemli konularından biri olan kıyas konusu incelenmiĢtir. Bu bağlamda ġîrâzî‟nin kıyas için yapmıĢ olduğu tanım, kıyasın hüküm çıkarmak için geçerli bir yöntem olduğu hususundaki temellendirmesi, kıyasın Ģart ve rükünleri, kıyasın çeĢitleri, illet belirleme yöntemleri ve kıyas ile ilgili diğer konular hakkındaki görüĢleri incelenmiĢtir. Bu konulardaki görüĢleri gerekli görülen yerlerde kendisinden önceki usûlcülerin görüĢleri ile kıyaslanarak, ġîrâzî‟nin ġâfiî mezhebinin usûlüne yapmıĢ olduğu katkılar ve takip etmiĢ olduğu yöntem belirlenmeye çalıĢılmıĢtır.