DENGBÊJÎ Û DENGBÊJÊN HERÊMA OMERÎYAN

Abstract

Di vê xebatê de li ser herêma Omerîyan û çand û jîyana gelê herêmê, denbêj û bûyerên kû di jîyana gel de tesîrek mezin kirîye hatiye nivîsandin. Eşîra Omerîyan vek herêmek coxrafîk jî tê nasîn. Gelên vê herêmê xwedîyê jînek pir geş û bi reng e. Bîyaografîya yên kû nehiştine ev çand û orf û adetên gel venda bibin û ev tişt parastine û gîhandin vê rojê dengbêjên me hatiye peşkêşkirin. Li alîyên din bûyerên kû bûne mijara sitranên dengbêjan jî me anî ziman. Di vê xebatê de heta kû ji destê me hat em wek objektîf nêzîkî xebatê bûn. Jîyana dengbêjan yan me ji wan bi xwe gohdar kir yan jî yên herî nêzî wan me gohdar kir û derbasî nîvîsê kir. Devakên gel raste rast bê gûhertin me nîvisand kû jîyana gel xweş bê fahm kirin. Ji bo xebatê me li gellek mirovên herêmên gohdar kir. Fikr û ramanên wan me sitend. Teknîkên roportajê, pirs- bersiv, kişandina wêne- videoyan, qeyda deng hatiye bi kar anîn.

Bu çalışmada Mardin ili sınırları içinde bulunan ve bölgenin en büyük aşiretlerinden olan Omeryan aşiretinin kültürü, yaşayış biçimi üzerine saha çalışması yapılmıştır. Omeryan sadece bir aşiret ismi değil aynı zamanda bir coğrafi bölgenin de ismi olmuştur adeta. Bu bölgenin insanının çok renkli, farklı ve kendine özgü bir yaşamı olmuştur. Başta bu coğrafi bölgenin genel özellikleri anlatmaya çalıştık. Daha sonra bu kültürü ve yaşayışı en iyi dile getiren ve bu kültürün, örf ve adetlerin kaybolmasını engelleyen, kuşaktan kuşağa aktarmasını sağlayan ve bunun taşıyıcısı olan dengbejlerin biyografisini anlatmaya çalıştık. Bunun yanında bölge insanının yaşadığı ve halkın hafızasında iz bırakıp dengbejlerin türkülerine konu olan hikayelere yer verdik. Bu çalışmayı hazırlarken elimizden gelinceye kadar objektif olmaya çalıştık. Değerli dengbejlerimizin biyografisini ya bizzat kendilerinden ya da onlara en yakın olan onlarla yaşamış olanların ağzından dinleyip yazıya geçirdik. Çalışmada halkın ağız özelliklerini olduğu gibi yazıya yansıtıp gerçeği olduğu gibi hissedip hissettirmeye çalıştık. Çalışmada bölgenin birçok insanıyla görüşüp onları dinledik, görüşlerini aldık. Röportaj, soru-cevap, fotoğraf- video çekimi, ses kaydı derleme teknikleri olarak kullanılmıştır.