Toponîmî di vegotinên gelêrî da (Li herêmên Hezex û Nisêbînê)

Abstract

Onomastik, her açıdan özel isimler üzerinde duran bilimin adıdır. Toponimi de bu bilimin bir dalı olup aynı teknikler ile yer ve mekan isimlerini konu edinir. Şüphesiz her yer ve mekan için hatta her nokta için verilmiş bir isim vardır ki bu isimler yani bu isimlendirme olmadan insan ve doğa ilişkisi, hatta insanlar arasındaki ilişki felç olur. Bu kapsamda isim sahibi olan her yer toponimi bilimi için malzeme olurken bu çalışmanın konusu, hakkında bir sözlü anlatım biçimi olan yer ve mekan isimleri olmuştur. Bu sınırlandırma ile hem konu daraltılmış, dağılmanın önü alınmış hem de zaten birbirinden bağımsız olmayan folklor ve toponimi bilimleri arasındaki ilişki somutlaştırılmıştır. Bu çalışma, belirli bir sahadaki bazı yer ve mekanların nasıl isim aldığını ve bu isim almanın sözlü edebiyatta nasıl bir rol oynadığını açıklığa kavuşturuyor. Üç temel bölümden oluşan bu çalışmada ilk bölümde toponimi biliminin, diğer bölümde sözlü anlatım biçimlerinin teorik çerçevesi konu olmuştur. Son bölümde de toponimi ve folklor senkronize bir şekilde işletilmiş ve bu planlama neticesinde de bir yer ve mekan ismini ya da isimlendirme şeklini anlatan sözlü anlatımlar derlenip sunulmuştur.

Onomastic is the name of the science that focuses on special names in all respects. Toponymy is a branch of this science as well and it discusses the names of places and spaces with the same techniques. Undoubtedly, there is a name given for every place and space. Without these names, the relationship between human and nature, even between people, would be paralyzed. In this context, every place that has a name is a material for toponymy science. The names of places and spaces which have a verbal form of expression have become the subjects of toponymy studies. With this limitation, both the subject is narrowed and the relationship between the folklore and toponymy, which are not independent from each other, has been concretized. This study clarifies how certain places and spaces in a particular field are named and what role this naming plays in oral literature. This study consists of three main parts. The first part is the theoretical framework of the science of toponymy, and the second part is about the oral expression styles. In the last part, the toponym and folklore are operated synchronously, thus, the name of a place or space or the way of naming them are presented in oral narratives.