NIRXANDINA HELBESTÊN FÊRÎKÊ ÛSIV BI PEYWENDÎYA BIKARANÎNA HÊMANÊN FOLKLORÊ

Abstract

Ev xebat, bi vê armancê hatîye kirin ku di helbestên Fêrîkê Ûsiv de hêmanên folklorê û tesîra folklorê bên dîyarkirin. Ji bo vê yekê 7 kitêbên helbestê yên Fêrîkê Ûsiv (Çavkanî, Gula Elegezê, Lîrîka, Ûsivê Nevîya, Narê, Hesretdefter, Dinya Delal) hatine vekolan. Fêrîkê Ûsiv bi birrek sax helbestên xwe hê di nava edebîyata Kurdî de bi awayekî baş nehatîye naskirin û li ser bikaranîna hêmanên folklorîk di helbestên helbestvanên Kurd de xebatên akademîk zêde nehatine kirin. Di vê xebatê de me xwendineke folklorîk li ser helbestên Fêrîkê Ûsiv kirin, sedemên folklorhezîyê di helbestên wî de derxistin holê û derbarê bikaranîna hêmanên folklorê de çawanîya hişmendîya wî îzeh kir.

Fêrîkê Ûsiv, bêtir weke helbestvanekî mdern tê pênasekirin. Bi vê xebatê, em gihan vê encamê ku bi vegera xwe ya watedar a bo gund, bi bikaranîna hêmanên folklorîk û bi tesîra berbiçav a folklorê helbesta Fêrîkê Ûsiv dibe derbasokek di navbera helbesta gelêrî û helbesta modern de.

Bu çalışma, Fêrîkê Ûsiv’ın şiirlerinde kullanılan folklor unsurlarını ve folklorun tesirini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Bu doğrultuda Fêrîkê Ûsiv’ın 7 şiir kitabı (Çavkanî, Gula Elegezê, Lîrîka, Ûsivê Nevîya, Narê, Hesretdefter, Dinya Delal) incelenmiştir. Fêrîkê Ûsiv, şiirleriyle Kürt edebiyatında henüz yeteri kadar tanınmamış ve Kürt şairlerin şiirlerinde folklor unsurlarının kullanımı üzerine yeterince akademik çalışmalar yapılmamıştır. Bu çalışmada Fêrîkê Ûsiv şiirleri üzerine folklorik bir okuma yaptık, folkloru sevme ve folklordan yararlanma nedenlerini tespit ettik, şiirlerinde folklor unsurlarını kullanma bilincini izah ettik.

Fêrîkê Ûsiv, daha çok modern bir şair olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmanın neticesinde Ûsiv’ın kendi köyüne manidar dönüşü, şiirlerinde folklor unsurlarını kullanması ve folklorun bariz etkisi, şiirinin halk şiirinden modern şiire geçişte bir köprü görevi gördüğü sonucuna ulaştık.

This study is prepared fort he aim of specifying folklore elements and folklore effects which are used in Fêrîkê Ûsiv’s poems. Threfore, seven poetry books (Çavkanî, Gula Elegezê, Lîrîka, Ûsivê Nevîya, Narê, Hesretdefter, Dinya Delal) of Fêrîkê Ûsiv have been analyzed. Fêrîkê Ûsiv hasn’t yet well-known in the Kurdish literature with his poems and academic studies on the use of folklore in the poems of Kurdish poets hasn’t been made up yet. In this research, we have made a folkloric reading on the poems of Fêrîkê Ûsiv, identified the reasons for loving and using folklore and explained the consciousness of using the elements of folklore in his poems.

Fêrîkê Ûsiv is identified as a modern poet. As a result of this work, we have reached the conclusion that Ûsiv’s poet acted as a bridge from folk poetry to modern poetry with the impact of returning to his own village meaningfully and using elements of folklore.