‘EQÎDENAMEYEKE MENZÛM: HEDIYYETU’L-ÎXWAN FÎ ‘EQÎDETÎ’L- ÎMAN A ŞÊX QUTBEDDÎNÊ KORIKÎ (Metn û Lêkolîn)

Abstract

Olgunlaşma sürecinin temel taşları pozisyonunda olan edebi eserler, edebiyatın seviyesini belirlemektedir. Bu bağlamda ortaya konan yapıtların incelenmesi ve edebiyata olan katkısının tespiti, büyük önem arz etmektedir. Bu maksatla Klasik Kürt Edebiyatında edebî bir tür hâline gelmiş olan manzum akidename alanındaki eserlerin ortaya çıkarılması ve edebi değerinin belirlenmesi Kürt edebiyat tarihine faydalı olacaktır. Çalışma bu amaçla, bir manzum akidename türü örneği olan Şeyh Kutbeddin Korikî’nin yazdığı Hazîhî Hediyyetu’l-Îxwan fî ‘Eqîdetî’l-Îman adlı eseri üzerine yapılmıştır. Çalışma, giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Girişte çalışmanın konusu, amacı, yöntemi ve kaynakları açıklanmış; akidename kavramı ve bu türün klasîk edebiyattaki yerinden bahsedilmiştir. Birinci bölüm Şeyh Kutbeddîn Korikî’nin hayatı, eserleri ve edebî şahsiyetinden oluşmuştur. İkinci bölümde eser, dil ve şekil yönünden değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde ayrıntılı bir içerik incelemesi yapılmıştır. Dördüncü bölümde akidenamenin hazırlanış yöntemi ve transkribe edilmiş metni yer almaktadır. Akidename alanında kaleme alınmış el yazması bu eserin değerlendirilmesiyle; Kürt edebiyatının olgunlaşmasına yardımcı olması ve klasik Kürt Edebiyatı tarihinde yer almasını sağlamak, amaçlanmaktadır.

Berhemên edebî ku di pozîsyona bingeha pêvajoya kemilînê de ne, asta edebiyatê diyar dikin. Pabendî vê, vekolîn û peyitandina mifaya berhemên ku hatine nivîsîn ji edebiyatê re, gelekî giring e. Bi vê mebestê tesbîta berhemên ku di qada ‘eqîdenameyên menzûm ên edebiyata Kurdî ya klasîk de bûne wek cureyeke edebî û diyarkirina nirxa wan ya edebî dê ji dîroka edebiyata Kurdî re mifadar be. Xebat bi vê mebestê, li ser mînakeke cureya ‘eqîdenameyê ya menzûm, berhema bi navê Hazîhî Hediyyetu’l-Îxwan fî ‘Eqîdetî’l-Îman a ku Şêx Qutbeddînê Korikî nivîsiye, hatiye kirin. Xebat, ji destpêkê û çar beşan pêk tê. Di destpêkê de mijar, armanc, rêbaz û çavkaniyên xebatê hatiye ravekirin; behsa têgeha ‘eqîdenameyê û cihê vê cureyê di edebiyata klasîk de hatiye kirin. Beşa yekem ji jiyan, berhem û kesayetiya edebî ya Şêx Qutbeddînê Korikî pêk hatiye. Di beşa duyem de berhem ji hêla ziman û ruxsarî ve hatiye nirxandin. Di beşa sêyem de lêkolîna naverokî bi hûrgilî hatiye kirin. Di beşa çarem de rêbaza amadekirina ‘eqîdenameyê û metnê wê yê transkrîbekirî cih digire. Xebat armanc dike ku bi nirxandina vê berhema destxet a di warê ‘eqîdenameyê de hatiye nivîsîn; ev berhem bibe alîkar ku edebiyata Kurdî ya klasîk bikemile û di tarîxa edebiyata Kurdî ya klasîk de bi cih bibe.