Ali b. Hâmid eş-Şeyhâninin Tafsilû'l- Avâmili'l- Mî'e Adlı eserinin tahkiki

Abstract

Arapça dil literatüründe İslam'dan önce ağırlıklı olarak şiirle ve İslam'dan sonra da dilin yapısı üzerinde, özellikle âmil-m'amul bağlamında çalışmalar yapılmıştır. Hz. Ali ve Ebu'l-Esved ed-Düelî (ö.69/688) arasında geçen konuşma ve müzakerede ifade edilen "Nahiv" kelimesi aslında bu dilin temelini oluşturacak bir terim olarak yerini bulmuştur. Buna binaen nahiv ilminin temelini oluşturan âmiller (el-'Avâmil) üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Bunların başında Abdülkâhir el-Cürcânî'nin (ö.471/1078-79) el-'Avâmilu'l-Mi'e ve Muhammed el-Birgivî'nin (ö.981/1573) el- 'Avâmil'î gelmektedir. Ali b. Hâmid eş-Şeyhânî'nin (ö.1152/1739) Tafsîlu'l- Avâmil'il-Mi'e adlı eseri el-'Avâmil üzerinde yapılan şerh, tadil ve tekmile türü bir eser olup Arap dili alanında kaleme alınmış önemli bir eserdir. Bu çalışmada Ali b. Hâmid eş-Şeyhânî'nin hayatı ve eserleri, buna ek olarak da Tafsilu'l-Avâmili'l-Mi'e adlı eserinin tahkikine yer verilmiştir.In the Arabic language literature, studies have been carried out mainly on poetry before Islam and on the structure of language after Islam, especially in the context of âmil-m'amul. The word "Nahiv", which was expressed in the conversation and discussion between Khalifa Ali and Ebu'l-esved Ed-dueli, (d.69/688) actually found its place as a term that would form the basis of this language. Accordingly, many studies have been carried out on âmil (al-'Avâmil), which forms the basis of the science of nahiv. Foremost among these are Abdulkahir el-Curcânî's (d.471/1078-79) el-'Avamilu'l-Mi'e and Muhammed el-Birgivi's (d.981/1573) el-'Avamil. Ali b. Hamid es-Sheyhani's (d.1152/1739) work tittled as Tafsilu'l-Avamil-Mi'e is an important work written in the field of Arabic language in the kind of annotation, amendment and whole on el-'Avamil. In this study, the life and works of Ali bin Hamid es-Sheyhani, in addition to this, the review of his work Tafsilu'l-Avamili'l-Mi'e is included.