Fars Edebiyatında İlk Sâkînâme Örneği

Abstract

XII. yüzyılın önemli şairlerinden olan ve Hamse yazma geleneğini başlatan Nizâmî-yi Gencevî (ö. 607-611 (1212-1214), edebiyata katmış olduğu yeniliklerle dikkat çekmektedir. Farklı ve yeni edebi türler kullanmasıyla sahada öncülük etmiş olan şair, Fars edebiyatının en çekici türlerinden biri olan sâkînâme türünün de yaratıcısıdır. Kendisinden sonra kaleme alınan bu lirik şiir türüne öncülük etmiştir. Nizâmî, bu türde kaleme almış olduğu şiirleri müstakil bir eser olarak yazmamıştır. Fakat şair, Hamse’de yer alan mesnevilerden Leylâ vü Mecnûn’un başında 33 beyit ve son eseri İskendernâme’de 156 beyit ile sâkî’ye hitaben yazmış olduğu sâkînâme bölümlerine yer vermiştir. Bu çalışma, Nizâmî-yi Gencevî’nin olgunluk dönemi eseri olarak ifade ettiği, son mesnevisi İskendernâme’nin ilk kitabı Şerefnâme’de yer alan sâkînâmeler ile ilgilidir. Eserde sâkînâme başlığı altında yer verilen beyitler; sâkî, şarap, kadeh gibi kavramlar üzerinden incelenmeye çalışılmıştır.

Nezami Ganjavi (d. 607-611 (1212-1214), one of the important poets of the 12th century and who started the tradition of Khamsa writing, has attracted attention with the innovations it adds to literature. Poet who pioneered in the field by using different and new literary genres, he is the creator of Sakinamah which is one of the most attractive types of Persian literature. He was the pioneer of this lyrical type of poetry. Nezami did not write the poems he wrote in this genre as an independent work. But the mathnawi, which involve Leylâ vü Mecnûn 33 couplets and 156 couplets in his latest work Eskandarnamah adressing saki, were included in Khamsa.This study is related with Sakinamah taking part in Sharafnama which was the first book of İskendername and the last work of maturity age of Nezami Ganjavi. The couplets included in the title of Sakinamah, such as sâkî, wine, goblet are tried to be explained with related sample couplets.