“BEYI SE BENA?” SERO TEHLÎLÊK

Abstract

Ma zaf weş zanê ke serebutî çend munde bibê zî eser der heqê serdemê ke behsê ey beno û der heqê ey de nusîyeno ma rê malumatanê raştekînan dano. Eserê “Beyi Se Bena” ke ma na proje de sero xebitîyayî der heqê serdemê xo de ma rê malûmatanê raştekînan û ecêban dano. J. Îhsan ESPARî mintiqaya ke ma rê şinasî ya û edetê ke ma zanê eserê xo rê kerdo babet. Mi zî nê eserî goreyê qaîdeyanê romanî çend ke mi ra ame tehlîl kerd, raştê ci nê tehlîl de fikr û ewnîyayîşê mi zî tede estê. Mi pirojeya xo binê new sernuşteyanê esasîyan de tehlîl kerd. Mi xebata xo de goreyê teknîkê tehlîlkerdişî bi eşkerekerdişê “ babet, tehlîlê kesayetan, mundişê serebutan, ca û dem”î destpê kerd. Sernuşteyê pêkewtişî de zî mi der heqê pêkewtişê ke mabênê kesan de û pêkewtişê ke kesayetî xo mîyan de ciwîyenê behs kerdî. Dima no eser mîyanê “kamder tewirê edebî” de ca gêno, ez na babet sero vinderta. Qismê peyenî de seba ke eser behsa serebutêkê komelkî keno, mi zî hetê “sosyolojik, psikolojîk û bawerî” ra etud kerd. Ez wina bawer kena ke yew eserî sero çend fikrê cîya cîyayîyan reyde tehlîlî bîyerê kerdiş, eser hende beno dewlemend. Tehlîlê eseran fehmkerdişê eserêkî de ma rê hetkarî keno

Çok iyi biliyoruz ki olaylar kurgusal olsa bile bir eser yazıldığı ve bahsettiği dönemler hakkında bize gerçekçi bilgiler verebilir. Bu projede incelediğimiz “Beyi Se Bena?” eseri de bahsettiği dönem hakkında bize ilginç ve gerçekçi bilgiler veriyor. J. İhsan ESPAR yaşadığı, yaşadığımız bölgenin kültürü ve gelenekleriyle örülü ve bize çok tanıdık gelen bir eser kaleme almış. Ben de bu eseri roman tekniklerine olabildiğince uyarak ve açıkçası kendi yorumlarımı da fazlasıyla katarak tahlil ettim. Projemde “Beyi Se Bena?” eserini 9 ana başlık altında tahlil ettim. Çalışmama roman tahlil etme tekniğine uygun olarak “Konu, Kişi Analizleri, Olay Örgüsü, Yer ve Zaman” unsurlarını açıklamakla başladım. “Çatışma” unsurunda kişilerin birbiriyle ve kendi içlerinde olan çatışmalardan bahsettim. Sonra eserin “Hangi edebi tür” içerisinde değerlendirilebileceği konusunda çıkarımlarda bulundum. Son kısımlarda da eser toplumsal bir olaydan bahsettiği için toplumu “Sosyolojik, Psikolojik ve İnanç” yönlerinden inceledim. Bir eser üzerinde ne kadar farklı fikirlerde yorum yapılabilirse eserin o kadar zenginleşeceği fikrindeyim. Eser tahlilleri bizim bir eseri daha iyi anlamamızda ve o esere daha farklı bakış açılarıyla yaklaşmamızda bize yardımcı olur