JIYANA DENGBÊJ SEÎD AXAYÊ CIZÎRÎ

Abstract

Armanca vê xebatê ew e ku yek ji dengbêjên ku di dîroka dengbêjjiya kurdan de xwedî roleke girîng e, baştir were nasîn û aliyên wî yên teybet ji nêz ve werin famkirin. Ev dengbêj Seîd Axayê Cizîrî ye ku wek Seîdê Hemo an jî bi devikê Cizîra Botan Seîdê Hemû jî tê nasîn. Seîd Axayê Cizîrî di warê dengbêjiyê de ji dû aliyên xwe yên teybet ve balkêş e ku desîbel a dengê wî gelek bilind bûye û her wiha stranên wî bêyî ku destûra wî hebe bo tirkî hatine wergerandin û mînaka herî balkêş jî strana ku di tirkî de wek “Mardîn Kapi Şen Olur” tê zanîn e. Ev stran ji aliyê Seîd Axayê Cizîrî ve bi navê “Eyndîwerê Paytext e” hatiye gotin. Derbarê jiyan û xebatên Seîd Axayê Cizîrî de heta niha xebateke bi nivîskî nehatiye kirin û ji ber vê kêmasiyê jî hewce hatiye dîtin ku ev xebat were kirinBu çalışmanın amacı Kürtçe dilinin Kurmanci lehçesinde yapılan dengbejlik türküleri söyleyen Seîd Axayê Cizîrî adlı dengbejin hayatını yakından bilmek ve bugüne kadar hayatı hakkında yazılı çalışmaların sadece birkaç cümleden ibaret olmasıdır. Seîd Axayê Cizîrî’nin öne çıkan iki özelliği vardır. Biri yüksek bir ses desibeline sahip olmasıdır. Diğeri de birçok şarkısının, Diyarbakırlı Ses Sanatçısı Celal Güzelses tarafundan Türkçeye çevrilmesidir. Bu şerkılardan en bilineni “Mardin Kapı Şen Olur” adlı eserdir. Bu eser Seîd Axayê Cizîrî tarafından “Eyndîwere Paytext e” adıyla yorumlanmıştır.