Mîyanê Zazayanê Sunîyan de Bawerîyê puçî: Nimûneya mintiqaya gêlî

Abstract

Bu tez, Eğil bölgesi özelinde bölgenin folklorik gelenekleri içerisinde yer alan batıl inançlarını ele almaktadır. Kürt kültürü, zengin bir sözlü gelenek ve kültüre sahiptir. Bu zengin kültür içinde olan batıl inançlar önemli olmakla beraber, sosyolojik ve psikolojik açıdan merak edilmektedirler. Batıl inançlar, günlük hayatta bölge insanı üzerinde tesir etmiş ve etmektedir. Bu çalışmanın amacı zazaca konuşulan bölgenin folklorundan bir parça olan batıl inançları incelemektir. Çalışmanın başında inanç ve batıl inanç terimleri tanımlanmış ve evrensel bağlamda önemi açıklanmıştır. Ardından bölgedeki batıl inançlara dair bilgilere yer verilmiş ve bu inançlar bağlamında halk inançları ve mitolojiden yararlanılmıştır. Batıl inançlar, Eğil bölgesi özelinde her topluluğun geçmişten günümüze taşıdığı ve günlük yaşamında sıkça başvurduğu unsurlardan biri olmuştur. Günlük yaşamda bu batıl inançlar hayvanlar, ağaç ve bitkiler, günler, tabiat olayları, nazar, uğursuzluk gibi unsurlar hakkında olmuştur. Araştırma metodolojisi olarak, nitel veri toplama yöntemleri kullanılmış; yerel halkla yapılan görüşmeler, gözlemler ve derlenen sözlü hikayeler, batıl inançların pratiği ve saha araştırması kaynak gösterilerek yazılmıştır. Yer yer folklorik metinlerden de istifade edilmiştir. Sonuç olarak, bu tez, batıl inançların zazaca folkloru içindeki yerini, anlamını ve işlevini ortaya koyarak, folklorik çalışmalara zengin bir kaynak sağlamayı hedeflemektedir. Eğil ilçesinin kültürel kimliğinin anlaşılmasında da katkıda bulunarak, Bölge insanının sosyokültürel dinamiklerinden din, yaşam ve yaşam alanını gözler önüne sermektedir.

This thesis examines the superstitions present within the folkloric traditions of the Eğil region. Kurdish culture boasts a rich oral tradition and cultural heritage. Within this vibrant culture, superstitions hold significant importance and are of sociological and psychological interest. These superstitions have influenced the daily lives of the local population, both historically and contemporarily. The objective of this study is to investigate the superstitions that form a part of the folklore of the area where the zazaki language is spoken. At the outset of the study, the terms 'belief' and 'superstition' are defined, and their relevance in a universal context is discussed. Subsequently, information regarding local superstitions is provided, drawing upon folk beliefs and mythology. Superstitions have been among the elements that each community in the Eğil region has carried from the past into the present, frequently integrating them into everyday life. These superstitions pertain to various elements such as animals, trees and plants, days, natural events, the evil eye, and misfortune. As for the research methodology, qualitative data collection methods have been utilized; interviews with local residents, observations, and collected oral narratives have been cited as sources for illustrating the practice of superstitions and conducting field research. Folkloric texts have been employed at various points as well. In conclusion, this thesis aims to elucidate the place, meaning, and functions of superstitions within zazaki folklore, thereby providing a rich resource for folkloric studies. Additionally, it contributes to understanding the cultural identity of the Eğil district by revealing the socio-cultural dynamics of the local population, particularly in relation to religion, life, and living spaces.