Çelebioğlu Külliyesi; Mevlevîliğin İran'daki ilk Temsilciliği

Abstract

Yakın tarihte restore edilen Çelebioğlu Külliyesi, İlhanlı Devleti hükümdarı Olcaytu tarafından Sultaniye şehrinde yaptırılmış İran'ın en eski hângâh/dergâhıdır. Eser Mevlevîliğin İran'a geçiş sürecini başlatan yapı olarak kabul edilir. Türkiye'de pek bilinmeyen bu tarihî külliyenin önemi, eserin ilk mevlevîhânelerden biri olma ihtimalidir. İran'da külliye ile ilgili tarihî ve mimari çalışmaların son yıllarda tamamlanması ile eserin mevlevîhânelerle benzerliği belirmiştir. Külliyede Anadolu Mevlevî dergâhı planıyla kendine özgü bir yapıya sahip Mevlâna Celaleddin Rumi'nin torunu Sultan Veled'in oğlu Ulu Arif Çelebi için yaptırılan bir hângâhla Mevlânâ muhibbi Gazan Han ve Olcaytu'nun (ö.716/1316) gözdesi ve Barakîlerin şeyhi Barak Baba için yaptırılan bir türbe yer almaktadır. Külliye bu gün Sultaniye'de ayakta kalan ender mekânlardan biridir.

Recently restored Çelebioğlu Complex is the oldest hângâh which was built by Olcaytu, in the last period of the Anatolian Seljuks , in the city of Sultaniye, Iran. The Mawlawi/Mevlevî order initiated this building during the Seljuk period in Iran, and they also practiced the Mawlawiyah teaching there. In this respect, we will mostly focus on the hypothesis that this historic complex is one of the first mevlevîhânes, which is hardly known in Turkey. In recent years, along with the completion of historical and cultural work on the Çelebioğlu Complex in Iran, this work has been suggested to be a mevlevîhâne. Therefore the main purpose of this article is to draw attention to the Çelebioğlu Complex as one of the oldest of the mevlevîhânes.