METRUK ALANA DÖNÜŞMÜŞ KIZILTEPE ŞAHKULUBEY KÜMBETİNİN RESTORASYONU VE MARDİN TARİH, KÜLTÜR VE TURİZMİNE YENİDEN KAZANDIRILMASI İÇİN BİR ÖNERİ

Abstract

Mardin ili Kızıltepe ilçesinde bulunan, 12.YY ‘da Artuklu Beyliği tarafından yaptırılan Şahkulubey Kümbeti, ilimiz tarihi, kültürel ve manevi anlamda nadide eserlerden biridir. Başlığımızda da belirttiğimiz gibi ‘’Metruk Alana’’ dönüşmüş bu tarihi değerimiz olan Şahkulubey Kümbeti üzerinde bugüne kadar yeterli bilimsel bir çalışma, koruma, onarım, güçlendirme gibi restorasyon uygulama çalışması yapılmamış olup tamamen kaderine terkedilmiştir. Bu tarihi kümbette yapılan basit bir gözlemle ciddi yapısal hasarların olduğu tespit edilmiştir. Özellikle Strüktürel hasarlar yapının ayakta kalması açısından göz ardı edilemeyecek kadar önemli hasarlardır. Yapının kubbesinde ciddi strüktürel çatlaklar mevcuttur. Yapının duvar ve pencerelerinde de hasarlar mevcuttur. Tarihi yığma yapıların önemli taşıyıcılarından biri olan kemerlerde de ciddi hasarlar olduğu gözlenmiştir. Bu çalışmada; Yapısal sorunlar göz önüne alınarak SAP2000 bilgisayar programında sonlu elemanlar yöntemiyle modellenmesi ile yapının taşıyıcı sistem ve güvenliğinin analizi yapılmalı ve elde edilecek sonuçlar ile bu tarihi kümbetin mevcut strüktürel durumu tespit edilerek, gerekli onarım ve/veya güçlendirme gereksinimi ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bunun için öncelikle yapının rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri yapılarak, yapının özgün formunu belirlemek ve tarihi dokusunu bozmadan, zarar vermeden özellikle strüktürel çatlaklar için yapılan analizler ile en uygun onarım ve/veya güçlendirme çözümleri üretmek nihai amacımızdır. Yapılan bu çalışma ile Tarihi, Kültürel zenginliğiyle ön plana çıkan Mardin ilimizin Kızıltepe ilçesinde bulunan yok olmaya yüz tutmuş eserlerden biri olan Şahkulubey Kümbetini kültürel miraslarımız içinde yaşamasına katkı sunacak bilimsel veriler ve mevcut virane halinden kurtaracak çözüm önerileri üretmek istemekteyiz. Bunun yanında kümbet kaderine terk edilmiş, harap olmuş, uyuşturucu müptelası kişilerin barınağı olmuş vaziyettedir. Bizler bu çalışma ile sadece kümbeti tarihimize kazandırmayıp aynı zamanda şehrin ortasında kalmış bu kümbete sığınan ve uyuşturucu kullananlarında orda yaşayan insanlarımıza zarar vermesini bu mekanın onlardan da arındırılarak asli işlevine döneceği düşünülmektedir. Daha önce gerek bu tarihi kümbet üzerinde gerekse Mardin’imizin benzer şekilde yok olmaya yüz tutmuş diğer nadide eserleri üzerinde bilimsel çalışmaların çok fazla yapılmadığını görmekte ve yine bu çalışma ile diğer bilimsel çalışmalara teşvik ve davet edileceği düşünülmektedir.