Yunus Emre Divanı’ndan Tarama Sözlüğü’ne Katkılar

Abstract

Bu çalışmada Yunus Emre Divanı’nda yer alan fiillerin Tarama Sözlüğü’ndeki durumu incelenmiştir. Yunus Emre Divanı’ndaki fiiller, tarama yöntemiyle elde edilmiş ve bağlamdan (context) yola çıkılarak anlamlandırılmıştır. Elde edilen fiiller ve anlamları, XIII. Yüzyıldan Beri Türkiye Türkçesiyle Yazılmış Kitaplardan Toplanan Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü ile mukayese edildiğinde birtakım farklı sonuçlar ortaya çıkmıştır. Araştırmada fiillerin Tarama Sözlüğü’ndeki durumuna göre beş başlık elde edilmiştir: Birincisi Yunus Emre Divanı’nda yer alıp Tarama Sözlüğü’nde yer almayan fiiller, ikincisi Divan’da ve sözlükte yer alıp anlamlarının sayısı farklı olan fiiller, üçüncüsü her iki eserde de yer alıp anlamlandırma olarak örtüşmeyen, dördüncüsü her iki eserde yer alıp birtakım ses değişikliği gösterenler ve beşincisi iki eserde birtakım morfolojik değişikliklerle yer alan fiillerşeklindedir. Bununla birlikte çalışmada Tarama Sözlüğü’nün çevrimiçi kullanımına ilişkin bazı öneriler yer almaktadır. Bu tür çalışmalar, Türkçenin tarihî söz varlığı, sözcük bilimi ve anlam bilimi alanlarına katkı sağlaması açısından önem taşımaktadır.

In this study, the verbs in the Yunus Emre’s Divan and the verbs in the Tarama Dictionary were examined. The verbs in Yunus Emre's Divan have been obtained by scanning method and have been interpreted based on the context. Obtained verbs and their meanings when it is compared with the Tarama Dictionary some different results have emerged. According to the situation of the verbs in the Tarama Dictionary, five titles were obtained. The first of these is the verbs that are in the Yunus Emre’s Divan but not in the Tarama Dictionary, the second is the ones that take place in the Divan and the dictionary but have different meanings, the third is in the form of those that take place in both works but do not overlap in terms of meaning, and the fourth is in the form of those that take place in both works and show some phoneticchanges, the fifth is about morphologicalchanges. However, there are some suggestions regarding the online use of the Tarama Dictionary in the study. Such studies are important in terms of to contributing historical vocabulary, lexicology and semantics of Turkish.