Abdurrahman Şeref Efendi tarihi'nde Osmanlı Devleti'nin ilk yüz yılı (1300-1400): Osmanlı hanedanının kökeni, fetret devri ve siyaseten katl meselelerinin değerlendirilmesi

Abstract

Osmanlı Devleti'nde Tarih bilimi, devlet kademesinde kurumsallaştırılarak siyasi-politik bir hüviyet kazanmıştır. Bu kurumda görev alacak "tarihçi" memurlar devlet bürokrasisi tarafından görevlendirilirdi. Bu tarihçilere malum olunduğu üzere "Vakanüvist/vak'anüvis/vakanüvis" denilmiştir. Vakanüvislik bir kurum olarak tarihi süreç göz önünde bulundurularak etraflıca incelenmiştir. Osmanlı vakanüvislerinin isim listesi verilmiş ve bazı vakanüvisler hakkında özet bilgiler verilmiştir. Osmanlı'nın son vakanüvisi Abdurrahman Şeref Efendi'dir. Abdurrahman Şeref Efendi ve eserini konu alan bu çalışmada yazarın hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. Çalışmada, Abdurrahman Şeref Efendi'nin "Tarih-i Devlet-i Osmaniyye" adlı eserinin medhal kısmının son alt başlığı olan "Osmanlıların Evail-i Ahvali" ve "Birinci Bab'ın günümüz latin harflerine transkribi yapılmıştır. Ancak bir bölüme de tartışmalar ilave edilmiştir. Bu bağlamda, Osmanlı hanedanının kökeni meselesi veya başka bir ifade ile menşei meselesi, Ankara Savaşı ile Savcı Bey Vakası bağlamında Osmanlı Devleti'nde siyaseten Katl meselesi problem olarak eklenmiştir. Bundan hareketle, Abdurrahman Şeref Efendi'nin "Tarih-i Devlet-i Osmaniyye" adlı eserinde bu hususlara ait malumat ve çağdaş kaynakların değerlendirmeleri esas alınmıştır. Kökene dair tartışmaların yazarın eserinde geniş bir yer tutmadığı anlaşılmaktadır. Bu durum ise, muhtemelen ya mezkur konunun eserin kaleme alındığı dönemde tartışmaya değer görülmemesinden ya da yazarın ilgisizliğinden kaynaklanmaktadır. Çalışmada ele alınan ikinci tartışma konusu, devletin fetret devrine girmesine neden olan ve Abdurrahman Şeref'in "tezelzül" diye isimlendirdiği Ankara Savaşı'dır. Bu konuda yazarın derinlemesine verdiği bilgiler ışığında bir takım değerlendirmelerde bulunulmuştur. Üçüncü tartışma konusu ise Savcı Bey Vakası ekseninde siyaseten katl meselesidir. Bu bağlamda siyaseten katl meselesi bir çok boyutuyla ele alınmıştır. Dolayısıyla tezde ele alınan hususlardan biri olan Osmanlı hanedanının kökeni meselesi Abdurrahman Şeref Efendi tarafından kısaca ele alınmıştır. Diğer husus olan Ankara savaşı ise kaynak eserde uzun uzadıya ele alınmıştır ve araştırmacılara doyurucu bilgiler sunmaktadır. Siyaseten katl meselesi ise Abdurrahman Şeref Bey tarafından Savcı Bey vakası başlığı altında ele alınmış ve olay özet olarak incelenmiştir.

In the Ottoman Empire, the science of history was institutionalized at the state level and gained a political-political identity. The "historian" civil servants employed in this institution were appointed by the state bureaucracy. As known, these historians werecalled "Vakanüvist/vak'anüvis/vakanüvis (historiographer/chronicler/ chronologist)". As a concept, Historiography was examined regarding the historical process in detail. The list of names of the Ottoman historiographers was given and some information about several historiographers was given. Abdurrahman Şeref Efendi was the last historiographerwithin the Ottoman Empire. In this study about Abdurrahman Şeref Efendi and his work, information about his life and works are given. In the study, the last sub-title of the introduction part of Abdurrahman Şeref Efendi's work "Tarih-i Devlet-i Osmaniyye" "Evail-i Ahval-i Osmaniyye" and "Birinci Babwere translated into modern-day Latin alphabet. However, discussions were added to one of the sections. In this regard, the issue of the origin of the Ottoman Dynasty or in other words the question of itsroots, the question of political mass murder in the Ottoman State was added as a problem within the context of the Battle of Ankara and the Savcı Bey cases. From this point of view, Abdurrahman Şeref Efendi's work of "Tarih-i Devlet-i Osmaniyye"is taken as a basis for the knowledge of these issues and evaluations of contemporary sources. It is understood that the discussions about the origin do not occupy a large part in the author's work. This is probably due to the fact that the subject is not considered to be worth discussing at the time of writing or the author's indifference. The second topic of discussion in the study is the Battle of Ankara, which caused the state to enter the interregnum. In the light of the author's in-depth information on this subject, some evaluations have been made. The third subject of discussion is the issue of political murder in the axis of the Savcı Bey Case. In this context, the issue of political murder has been dealt within many dimensions. Therefore, the issue of the origin of the Ottoman Dynasty, which is one of the issues discussed in the thesis, was dealt with briefly by Abdurrahman Şeref Efendi. The other issue, the Battle of Ankara, has been discussed at length in the source work and provides satisfactory information to the researchers. The issue of political murder was discussed by Abdurrahman Şeref Efendi under the title of Savcı Bey eventand the it was examined in briefly.