El-Lümâ ve el-Burhân adlı kitapların kıyas bölümlerinin karşılaştırılması

Abstract

Çalışma, İmam Şirazi'nin el-Lüma adlı kitabı ve İmam el-Cüveyni'nin el-Burhan kitabının kıyas bölümündeki müstakil içtihatlarına ek olarak kıyas babında ele aldığı bölüme usulcü yaklaşımı ve iki yaklaşım arasındaki ortaklık ve farklılıkları ortaya koyan usulcü metodolojilerini karşılaştırarak açıklamıştır. Bu çalışmayı diğer çalışmalardan ayıran nokta Şafiilerin başını çektiği usulcü bir ekole mensup iki imamın iki yaklaşımının karşılaştırılmasıdır. Karşılaştırmalı yöntemin yanı sıra tanımlayıcı, tümevarımsal ve analitik yöntemler kullanılmıştır. Araştırma bir giriş bölümü, iki ana bölüm ve bir sonuç bölümünden oluşmaktadır. Giriş bölümünde İmam Şirazi ve Cüveynî'nin bilimsel tercümeleri ve kitaplarının tanımı ele alınmıştır. Birinci bölüm, kıyas bölümünde İmam Şirazi ve Cüveynî'nin iki yaklaşımı arasında temel bir karşılaştırmayı, usulcü görüşleri akıl yürütme ile sunma ve aktarma biçimleri, anlaşmazlık konusunu açıklama, ifadeleri tartışma ve ihlal edenlere yanıt verme yolları ve görüşler için tercihlerini içermektedir. Son bölümde ise iki imamın kıyas, kıyasın aslı ve mahiyeti, kıyasın yetkisi ve çıkarımı, kıyasın bölümleri ve çeşitleri, kıyasın sebebini ispat etme yolları konularındaki görüşleri arasında karşılaştırma yapılmıştır. Bu çalışma sayesinde İmam Şirazi'nin, mantık ve teolojiye müdahale etmeden, kendisinden öncekileri takip ederek usulcü ekole daha fazla bağlı olduğu görülmüştür. O, usulcü bir bilgindir.Görüşlerinin ve usulcü tercihlerinin çoğunda Şafii düşünce ekolünden pek ayrılmayan bir bilim adamıdır. İmam Cüveynî ise çıkarımlarda bulunurken, akli ve kelami delillerin aracılığıyla usulcü fikirleri genişletmiştir. Bazen kendi ekolünün imamı Şafii ve hocası el-Bakıllani'nin fikirleriyle çelişmiştir. O, içtihat olarak, kelamcı olarak, usulcü olarak, özgür fikirli biri olarak, alışılagelmiş düşünce ekollerinin dışındadır. Ardından sonuç bölümü önemli sonuçları ve tavsiyeleri ifade etmiştir.

The study clarified the fundamentalist approach to the measurement section taken by: Imam Al-Shirazi in his book Al-Lama', and Imam Al-Juwayni in his book Al-Burhan, by balancing their fundamentalist methodology that revealed points of agreement and disagreement between the two approaches, in addition to their independent jurisprudence in the field of the measurement. What distinguishes this study is the comparison between the two approaches of two imams belonging to one fundamentalist school, which is the school of speakers, headed by the Shafi'is. Descriptive, inductive and analytical methods were used in addition to the comparative method. The research was divided into an introductory chapter, two main chapters, and a conclusion. The subject of dispute, discussion of statements, response to violators, and weighting between statements. The last chapter dealt with the comparison between the two imams' opinions in the topics of analogy regarding the origin of analogy and its essence, and the authority of analogy and its inference, and in the sections and types of analogy, and in the paths in proving the cause of the original, and in the ranks of analogies and weighting and weighting, and the inconsistencies and incongruities between them, and in the intentional view of measurement. Through this study, it is clear that Imam Shirazi was more committed to his fundamentalist school, following those who preceded him without interfering with logic and theology in it. And that Imam al-Juwayni more than expanded on fundamentalist ideas, through the massive collection of rational and verbal evidence when inferred. Scientifically and intellectually liberal, and outside the usual doctrines. Then a conclusion including the most important results and recommendations.