MAÜ GCRIS Standart veritabanının içerik oluşturulması ve kurulumu Research Ecosystems (https://www.researchecosystems.com) tarafından devam etmektedir. Bu süreçte gördüğünüz verilerde eksikler olabilir.
 

CIYÊ EQÎDENAMYAN DI EDEBIYATA KURDÎ Û PERWERDEHIYA MEDRESEYÊN DE

No Thumbnail Available

Date

2018

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

Nûbihar Akademî

Open Access Color

OpenAIRE Downloads

OpenAIRE Views

Research Projects

Organizational Units

Organizational Unit
Kurdish Language and Culture Programme / Kürt Dili ve Kültürü Programı
Türkiye’deki Kürt Dili ve Kültürü çalışmalarında öncü bir kurum olan Anabilim Dalımız 2010 yılında kurulmuştur. Anabilim dalımızın eğitim-öğretim kadrosu 1 Profesör, 2 Doçent, 6 yardımcı doçent, 9 öğretim görevlisi, 2 uzman, 16 araştırma görevlisinden oluşmaktadır. Bölümün amaçları arasında Kürt dili ve diyalektlerinin (Kurmancî, Zazakî, Sorani, Lorî, Goranî) edebiyatları, tarihleri ve kültürlerinin disiplinlerarası tarzda araştırılarak tanıtılması eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerinde bulunmak ve öğrencilerinin bilimsel araştırmacı özelliklerini kazanmasına yardımcı olmak vardır. Öğrenimleri süresince öğrencilere Anabilim Dalının zengin görsel-işitsel kaynakları da kullanılarak teorik bilgi ve uygulama becerileri kazandırılır. Tanınmış araştırmacıların katıldığı konferanslar ve gerek tanınmış Kürt/Diğer milletlerin yazar ve şairlerin gerekse de bölüm mensuplarının sunduğu konuşma ve tebliğlerle verilen eğitim zenginleştirilmektedir. Bu amaçla Batı ve Doğu dünyasının yazınsal eserleri, akımları ve kuramları yakından incelenmekle birlikte, dili bütün bileşenleriyle olabildiğince kapsamlı bir şekilde ele alınarak hedeflenmektedir. Edebiyat tarihi ve metin çözümlemelerinin yanı sıra yazınsal dil çözümlemesi, dilbilim, çeviri, dil-kültür-birey ilişkisi, eleştiri kuramları ve kültürel çalışmaları da içeren bir program sunulmaktadır. Öğrencilere kapsamlı, karşılaştırmalı, analitik ve eleştirel düşünebilme yetilerinin kazandırılması, onların toplumsal olguları inceleme ve tartışma yöntemlerini geliştirebilen, günümüz kültür politikalarına ve etkileşimlerine tutarlı yaklaşımlar oluşturabilen ve her şeyden önce sorgulayabilen bireyler olarak topluma kazandırılmasına önem vermektedir. Ayrıca öğrencileri içinde bulundukları akademik ortamda okuma, araştırma, yazma konularında desteklemek için derslerimiz bulunmaktadır. Kürt Edebiyatının dönem, yazar, edebi türleri ve eserleri belli bir düzen içinde incelenip, kuramsal bilgiler ile desteklenmektedir. Yürütülen programın eğitim-öğretim dili % 100 Kürtçe’dir. Hali hazırda tezli ve tessiz yüksek lisans öğrencileri mevcuttur. Programdan mezun olanlar Kürdolog ünvanı alacaktır. Kürt Dili ve Kültürü Bölümü mezunları, mesleki açıdan ülkemizin gereksinimlerine uygun nitelikte, uluslararası ve kültürel yönden donanımlı bireyler olarak bankacılık, uluslararası ilişkiler, yayıncılık, turizm, gazetecilik, devlete ve özel sektöre bağlı medya kuruluşları gibi toplumun farklı sektörlerinde hizmet verebilirler. Eğitim sertifikası alan mezunlar devlete ya da özel kuruluşlara bağlı okullarda ve üniversitelerde öğretmenlik veya okutmanlık yapabilmektedirler. Çevirmen, yazar ve editör olarak da çalışabilmektedirler.

Journal Issue

Events

Abstract

The literary works with the type of akidename in Kurdish literature are widely seen in the literature of theology and they have a history of nearly three centuries. In line with the historical development of the science of Kalam in Islamic literature in Arabic, Persian and Turkish, writing poems on credendum/faith has become a literary tradition. Kurdish madrasah scholars also participated in this tradition by writing works in their mother tongue. Ahmedê Xanî (17th century) is one of the leading ones among those who produce that kind of works. Xanî's poetic work titled Akideya İmanê became an exemplary work for many literary scholars. However, some of the literary scholars have written this type of work in the form of prose. Akidenames handle the topics of the pillars of the faith; the belief to Allah, angels, holy books, prophets, the doomsday, fate and the Judgement Day. In addition to these topics, some akides were also written about the questions of the science of Kalam such as the miracles of the prophets, saints, the punishment of the grave, and the actions of mortals. In addition to these works written mostly in Kurmanci, there are also some works written in Gorani, Sorani, and Zazaki. It is seen that almost twenty works of this kind are written in the form of poetry and prose in Kurmanci, followed by five akidename in Zazaki, and one in Sorani and Gorani. The vast majority of the poetic akidenames were written in "masnavi" type of verse, however, some of them were written in the form of qasida.

Description

Ji wan berhemên ku ruknên îmanê yên dînê Îslamê ji xwe re kirine mijar re ‘eqîdename dihê gotin. Van cure berhemên edebî-dînî, hîna di serdema Sahabîyan de dest pê kirîye û her ku dem bi ser de derbas bûye, wek şaxekî xweser ê zanistên Îslamî ketîye nav geşedanê. Çawa ku ev cure berhem di edebîyata ‘Erebî, Farisî û Turkî de hatine nivîsîn, ji sedsala XVIIan pê ve, cara ewil bi Ehmedê Xanî (w. 1709) di edebîyata Kurmancî de, bi navê ‘Eqîdeya Îmanê hatîye nivîsîn. Di pey Xanî de gelek ‘eqîdenameyên menzûm û mensûr, bi terzê mesnewî û qesîdeyan, ji alîyê alimên medreseyên Kurdan ve hatine nivîsîn. Şêx Ebdullahê Şemdînî (w. 1813), Feqe Reşîdê Koçer (ss. XVIII), Muksî (w. 1850), Ebdirehîm Rehmîyê Hekarî (w. 1916), Zoqeydî (w. 1935), Mela Ehmedê Heyderî (w. 1937), Şêx Ehmedê Feqîr (ss. XIX), Xalidê Zengokî (w. 1950), Xelîfe Yûsufê Bayezîdî (w. 1387/1968), Mela Ebdullah (w. 1970), Ebdulfettahê Hezroyî (w. 1975), Şêx Mûsayê Mêrdînî (w. 1992), Mela Mihemed Emînê Heyderî (w. 2003), Mela Mihemedê Hezanî û Comanî (w. 2004), li ser vê kevneşopîyê ‘eqîdename nivîsîne. Çawa ku bi Kurmancî ‘eqîdename hatine nivîsîn, bi Goranî [Mewlewî (w. 1300 koçî)], bi Soranî [Mehwî (w. 1906)] û bi Kirmanckî/Zazakî [Elîyê Hûnî (sala 1970yan) û Mela Mihemedê Hezanî], ‘eqîdeyên îmanê nivîsîne.

Keywords

Kelam, ‘Eqîde, Mutezîle, Eş‘erî, Maturîdî, Felsefe, ‘Eqîdenameyên Kurmancî, Soranî, Goranî û Kirmanckî

Turkish CoHE Thesis Center URL

Fields of Science

Citation

WoS Q

Scopus Q

Source

Volume

Issue

Start Page

End Page