İBNU’L-HÂCİB İLE MOLLA HALİL ES-Sİ‘İRDÎ’NİN EL-KÂFİYE ADLI ESERLERİNİN MUKAYESESİ

Abstract

Bu çalışmada, VII/XIII. Yüzyılın önemli dilcilerinden olan İbnu’l-Hâcib (ö. 646/1249) ile son dönem Osmanlı âlimlerinden biri olan Molla Halil es-Si‘irdî (ö.1164/1750)’nin Arap gramerine dair kaleme aldıkları “el-Kâfiye” adlı eserlerinin karşılaştırması yapılmıştır. Bu bakımdan bu iki risale içerik, konu sıralaması, tanımlar, ta‘liller, örnekler ve şahitler açısından mukayese edilmiştir. Bu mukayese neticesinde söz konusu eserler arasındaki benzerlik ve farklılıklar tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca iki Kâfiye’nin mukayese edilmesi için yer yer Molla Halil’in el-Kâfiye’yi şerh etmek için kaleme aldığı el-Kâmûs isimli çalışmasına da bakılmıştır. Bununla birlikte İbnu’l-Hâcib ve Molla Halil esSi‘irdî’nin hayatı ve eserleri hakkında kısaca bilgi verilmiştir.

In this study we have compared the two works which are named as al-Kafiya and one of them was written by an important linguist of VII/XIII. Century Ibn alHacib (d.646/1249) and the other was written by an Ottoman scolar who lived in the last epoch of the Empire Molla al-Halil (d.1164/1750). Accordingly these two booklets were checked in terms of content, order of subjects, definitions, justification, examples and evidences (al-shawahid). We have tried to determine the similarities and differences of the two works through this comparison. Besides, sometimes we applied to al-Halil’s work that he wrote to explain His alKafiya also to compare the two “al-Kafiya”s. Additionally we have given short information about Ibn al-Hacib and Molla Halil al-Siʽirdi’s life and works.