Felsefi görünümleri açısından Kuantum Teorisinin Kopenhag yorumunda belirsizlik ilkesi

Abstract

Bu çalışmamızın konusu felsefi görünümleri açısından kuantum teorisi Kopenhag yorumunda belirsizlik ilkesidir. Bu çalışmada, klasik fiziğin çıkmazlarından yola çıkarak kuantum fiziği ile birlikte işlerlik kazanan kimi felsefi konuları Heisenberg'in belirsizlik ilkesi bağlamında konu edineceğiz. Bu çalışmamızdaki amaç, klasik fizik kavramlarını, kuantum fiziğinin ortaya çıkmasıyla birlikte nasıl bir anlamsal değişikliğine uğradığını felsefi bir dille izah etmektir. Çalışmamızda klasik fiziğin yetersiz kalması ile birlikte gelişen kuantum fiziğinin genel bir çerçevesi çizilmiştir. Bunun yanında kuantum fiziğinde ortaya çıkan temel bazı kavramlar fizik ve felsefe açısından tanımlanarak bu kavramların felsefi analizi yapılmıştır. Bunun yanında belirsizlik ilkesinin ortaya çıkmasıyla birlikte klasik fizik için geçerli bazı postulatların temelden değiştiğini irdelenmiştir. Kuantum teorisinin oluşma süreci hem tarihsel olarak ele alınmış hem de bu çalışmalarla birlikte oluşan felsefi kavramlara değinilmiştir. Enerjinin sürekli değil kesikli olmasıyla süreksizlik, ışığın hem dalga hem parçacık yapısını taşımasıyla düalite, madde dalgalarının soyut, matematiksel ve olasılıklı yapıları ile olasılık gibi kavramlara değinilmiştir. Ayrıca bu kavramların belirsizlik ilkesi ile olan ilişkisi irdelenmiştir. Kuantum teorisinin yorumlanması sonrasında oluşan atom altı yapıların muğlaklığı sebebiyle dile getirilen belirsizliğin epistemolojik ve ontolojik temelleri tartışılmış ve belirsizlik ilkesi ana hatları ile incelenmiştir. Bunula birlikte kuantum fiziğinin gözlem ve deneyin bir bütün olarak ele alınmasıyla oluşan gözlemcinin rolüne değinilmiştir. Dülitenin ortaya çıkması ile birlikte gerçekliğin tamamlayıcılık ilkesi ile izahı tanımlanmış ve yine belirsizliğin sebep olduğu gerçekliğin paralel evrenlerde nasıl izah edildiği ana hatlarıyla irdelenmiştir. Böylece kuantum fiziğinin gelişmesiyle birlikte izahı güç kavramları felsefi bir bakış açısıyla belirsizlik ilkesi ışığında tanımlayarak irdeleyeceğiz.

The subject of our study is the principle of uncertainty in the Copenhagen interpretation of quantum theory on philosophical aspects. In this study, we will focus on some philosophical issues that have worked with quantum physics in the context of the uncertainty principle of Heisenberg, based on the dilemmas of classical physics. The aim of this study is to explain the concepts of classical physics, the semantic change with the emergence of quantum physics in a philosophical way. In our study, a general framework of quantum physics which was developed due to the inadequacy of classical physics is set. In addition, some basic concepts of quantum physics are defined in terms of physics and philosophy, and philosophical analysis of these concepts has been made. Besides, with the emergence of the uncertainty principle, some postulates which are valid for classical physics have been changed. The process of the formation of quantum theory has been both historically studied and philosophical concepts that have emerged together with these studies are mentioned. When the energy is not continuous but discrete, discontinuity, light and the wave and particle structure of the light, such as duality, abstract, mathematical and probabilistic structures of matter waves and probability are mentioned. In addition, the relationship between these concepts and the uncertainty principle are examined. After the interpretation of the quantum theory, the epistemological and ontological foundations of the uncertainty expressed due to the ambiguity of the subatomic structures are discussed and the uncertainty principle is examined with a general outline. Nonetheless, the role of observer in quantum physics as a whole has been mentioned. The explanation of the principle of complementarity and the explanation of reality with the emergence of duality are explained and how the reality caused by uncertainty is explained in parallel universes has been examined. Thus, with the development of quantum physics, we will examine the concepts that are difficult to explain with a philosophical point of view in light of the uncertainty principle and examine it from a new perspective.