Mewlûda Mela Sîraceddînê xelîlî û berawirdkirina wê bi mewlûda Mela Huseynê Bateyî re

Abstract

Bu çalışmanın konusu, Mela Siraceddin Halili'nin "Durra Birincî Mewlûda Kurmancî" adlı eseri ve Molla Huseyin Batey'in "Mewlûdu-n Nebi" adlı eseri ile karşılaştırmasıdır. Çalışmanın amacı hem Kürtçe yazılan bu mevlid üzerine araştırma yapmak hem de Bateyi'nin mevlidi ile olan ilişkisini tespit etmektir. Bu çalışma giriş ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, eserin metodolojisi, mevlid kavramı ve tarihi ile iki yazarın hayatı ele alınmıştır. Çalışmanın ilk bölümü Mela Siraceddin Halili'nin metnine, ikinci bölüm edebiyat araştırmasına, üçüncü bölüm ise her iki eserin karşılaştırılmasına ayrılmıştır. Çalışma da her iki eser dil ve uslüp, kafiye ve redif, vezin, edebi sanatlar ve içerik yönünden karşılaştırılmıştır. Birçok yönden Halili'nin mevlidi Bateyi'nin mevlidinden farklıdır. İçerik açısından Bateyi, Hz. Muhammed'in Nuru'nun yaratılışını, doğumu ve çocukluğunu edebi ve manzum bir şekilde yazıya dökerek kronolojik bir şekilde vermiştir. Halili'nin mevlidinde ise Peygamber'in şemail ve hilye kategorisine giren; şekil, tabiat, mucize ve kişisel özelikleri çokça yer almıştır. Bu mevlid sade bir üslupla yazılmış, konu alanı ise daha kısıtlıdır.

The subject of this study is the comparison of Mela Siraceddin Halili's "Durra Birincî Mewlûda Kurmancî" and Molla Huseyin Batey's "Mewlûdu-n Nebi". The aim of the study is to investigate this Mewlid written in Kurdish and to determine the relationships between Bateyi and Halili. The study consists of introduction and three main parts. In the first part, methadology, concept og Mewlid and history of the work and the life of two authors are discussed. The first part of the study is devoted to the text of Mela Siraceddin Halili, the second part is devoted to literature research and the third part is to compare the two works. Both works are compared in terms of language and style, rhyme and redif, literary arts and content. In many ways, the Mewlid of Halili is different than Mewlid of Bateyi. In terms of content, Bateyi explains Prophet Muhammed's birth and childhood in chronological way and in detail. Halili's Mevlid involves in the category of the appearance of Prophet Muhammed and the verses of His appearance; as humor, miracle features and personal characteristics. Halili's mewlid is written in unsophisticad way and the area of subject is more limited.