Harita ve Kadastro Koleksiyonu

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12514/161

Browse

Now showing 1 - 5 of 5

BİTLİS MASİFİ’NDEKİ BAZANİTİK VOLKANİTLERİN JEOLOJİK VE PETROLOJİK ÖZELLİKLERİ
(71. Türkiye Jeoloji Kurultayı, 2018) Mercan, Çağrı; Özdemir, Yavuz; Oyan, Vural
İnceleme alanını içinde barındıran Doğu Anadolu Bölgesi Oligo-Miyosen’den bu yana Arap Plakası ile Avrasya Plakası’nın aktif bir çarpışma bölgesi olmuştur. Bitlis-Zagros Kuşağı boyunca gerçekleşen bu çarpışmanın ardından bölge yükselmeye başlamış ve yoğun şekilde volkanizma oluşmuştur. Bu çalışmayı oluşturan Bitlis Masifi’ndeki Çatak volkanitleri Van’ın Çatak İlçesi’nde bulunmaktadır ve Doğu Anadolu’da eşine az rastlanan bazanitik türde kayaçlardan oluşmaktadır. Bazanitik volkanitler K-G yönlü bir açılma çatlağı boyunca yüzeye ulaşmışlardır. K-Ar radyometrik yaşları, söz konusu volkanik kayaçların 0.66 ve 0.63 My. (Orta Pleyistosen) yaşlarında olduğunu göstermektedir. İnceleme alanındaki volkanik istif alttan üste doğru ince taneli skorya geri düşme çökelleri ile başlamış, boyutları artan skoryalar ve bunlara eşlik eden volkanik bombalarla devam etmiştir. Bazanitik lav akıntı ürünleri ise bölgedeki volkanizmanın son ürünleri olup arazide sütunsal soğuma yapıları ile tipiktirler. Porfiritik dokuya sahip bazanitler çoğunlukla olivin+piroksen fenokristallerinden meydana gelmektedirler ve bu fenokristaller olivin, piroksen, Ti-manyetit, nefelin, Cr-spinel içeren bir matriks içerisinde bulunmaktadır. Bazanitler çoğunlukla taze olup, sadece olivinlerde yer yer iddingsitleşmeler gözlenmektedir. Düşük SiO2 (%40-41) ve yüksek MgO (%9-10) içeriklerine sahip olan bazanitler belirgin iri katyonlu litofil (LIL) ve hafif nadir toprak element (LREE) zenginleşmeleri ile karakteristiktirler. İz element jeokimyası ve Sr-Nd izotopik bileşimleri bazanitlerin zenginleşmiş bir manto kaynağından itibaren türediklerini ortaya koymaktadır. Ana element jeokimyası kullanılarak yapılan termobarometrik hesaplamalar bazanitlerin Doğu Anadolu’da yüzeylenen diğer çarpışma sonrası volkanitlere göre daha derin kökenli bir manto kaynağından itibaren türemiş olduğunu göstermiştir. Buna paralel olarak nadir toprak element oranları kullanılarak oluşturulan kısmi ergime modellemesi, bazanitik magmanın astenosferik mantonun düşük dereceli (<1) kısmi ergimesi sonucunda oluştuğuna işaret etmektedir. Kabuksal katkının varlığını ortaya koymak amacıyla iz element ve Sr-Nd izotop içerikleri kullanılarak oluşturulan EC-AFC modellemesi lavların yeryüzüne ulaşıncaya kadar %2 oranında üst kabuğu karakterize eden litolojiler tarafından kirletildiğini göstermektedir.
Darende (Malatya) İlçesinde Uzun Yıllar Yer yüzey Sıcaklığı Değişiminin İncelenmesi
(Dicle Üniversitesi, 2022) Mercan, Çağrı
İnsan nüfusundaki değişimler, sanayi devrimi sonrası giderek artan sera gazı salınımı, çarpık büyüyen kentler, iklimi ve hava sıcaklığını etkilemektedir. İklim değişimi ve bununla birlikte artan sıcaklıklar dünyanın dış kabuğundaki yer yüzey sıcaklığını (YYS) da etkilemektedir ve bu durum tüm canlı yaşamlarını tehdit etmektedir. YYS değerlerinin hesaplanmasında kullanılan en pratik ve ucuz yöntemlerden birisi termal uzaktan algılama çalışmalarıdır. Yapılan bu araştırmada Darende (Malatya) ilçesinin uzun yıllar (1990- 2000- 2010- 2021) YYS değerlerinin termal uydu görüntüleri ile ortaya konulması amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlar ortalama sıcaklığın artış eğiliminde olduğunu göstermiştir. Yapılan bu çalışma sonucunda 31 yıllık periyotta ortalama YYS değerinin yaklaşık olarak 7 °C arttığı görülmüştür. YYS değerleri yeşil alanların yoğun olduğu bölgelerde ve topografik yüksekliğin fazla olduğu yerlerde nispeten daha düşüktür.
MANTLE SOURCE CHARACTERISTICS OF THE NE-BASANITES FROM NORTH EASTERN EDGE OF THE ARABIAN PLATE
(World multidisciplinary earth sciences symposium 2019, 2019) Özdemir, Yavuz; Mercan, Çağrı; Oyan, Vural; Atakul-Özdemir, Ayşe
The Quaternary nepheline basanites are firstly observed volcanic products of Arabia-Eurasia collision on Bitlis Suture Zone which is an accumulation of Precambrian to Cretaceous metamorphic rocks, Late Cretaceous – Eocene and Middle Eocene volcano-sedimentary units thrust over the Arabian platform between late Eocene and Middle Miocene after the convergence between Anatolian and Arabian plates. Nepheline basanites are composed of clinopyroxene, olivine, Ti-magnetite, Cr spinel, and nepheline. They are characterized by low SiO2 (40.16-41.96 wt %), high MgO contents (8.54-9.73 wt %) and similar Sr-Nd isotopic compositions with Arabian Plate volcanics. Independent barometers indicate that crystallization takes place over a wide range of pressure 8–20 kbar and melt cooled from about 1301°C-1035°C. Trace elements together with Sr isotopic compositions inferred negligible assimilation of the local upper crustal material. The calculated average pressure and temperature of mantle melting for ne-basanites is 2,85 kbar and 1353oC respectively. FC3MS (wt. % FeO/CaO-3*MgO/SiO2) parameter and melting models using REE data reveal that Çatak basanites are products of amphibole and phlogopite bearing metasomatised lithospheric mantle in garnet stability field. Results of thermobarometric calculations together with the recent geophysical data point out melting originated from the base of Arabian lithospheric mantle.
Petrology of the quaternary basanitic rocks from Bitlis Massif
(World Multidisciplinary Earth Sciences Symposium (WMESS 2017), 2017) Özdemir, Yavuz; Mercan, Çağrı; Oyan, Vural; Atakul-Özdemir, Ayşe
Volcanism within the Eastern Anatolian High Plateau characterized by mainly stratovolcanoes, basaltic lava plateaus and it is dominantly spread at the northern parts of Bitlis Pötürge Massif (BPM). Our study focuses on a small scale Quaternary basaltic system that firstly observed within the BPM. The volcanic rocks of our study are basanitic in composition. They exposed along K-G striking tensional fissures and crosscut the Upper unit of the Bitlis Massif. Initial products of the volcanism are scoria fall deposits. Thick basanitic lava flows overly the pyroclastics and formed columnar structures. The basanites are generally fine-grained with phenocrysts of olivine+clinopyroxene. The groundmass is typically of clinopyroxene, olivine and Ti magnetite and Cr spinel with interstitial nepheline. The olivine phenocrysts are typically euhedral to subhedral with Forsterite contents of Fo73-83. Clinopyroxenes are highly calcic and show modest variations in Wo47-52-En34-42-Fs10-15 and are weakly zoned with mg# 89-87 at cores to 86-84 at rims. Nephelines occur as minor minerals within the networks of other groundmass minerals. Ti rich and Fe-Cr spinels occur as inclusions in olivine and clinopyroxenes as well as within the groundmass. LILE and LREE enrichments over HFSE and HREE suggest similarities with magmas generated from enriched mantle sources. EC-AFC modeling of trace element and isotope compositions indicates that assimilation of crustal lithologies have minor effect on the evolutionary stages of basanitic rocks. Based on LREE/HREE, MREE/HREE ratios and partial melting models, we suggest that basanitic rocks of Çatak are produced from a lower degree melting of a garnet bearing mantle source.
Yer Yüzey Sıcaklığının Termal Uzaktan Algılama Görüntüleri ile Araştırılması: Muş İli Örneği
(Türkiye Uzaktan Algılama Dergisi, 2020) Mercan, Çağrı
Fosil yakıtların kullanımı, ormansızlaşma ve çeşitli sanayi süreçleri atmosferdeki sera gazlarının birikmesine ve küresel bir sıcaklık artışına neden olmaktadır. Bu durum gerek biyolojik çeşitliliği ve gerekse de insanların yaşam konforunu olumsuz etkilemektedir. Küresel ölçekteki bu ısı artışı dünyamızın dış kabuğunun sıcaklığında da değişiklikler meydana getirmektedir. Yer Yüzeyi Sıcaklığı (YYS) olarak bilinen yerkürenin en dış yüzeyinin sıcaklık değerleri birçok farklı yöntem ile ölçülebilse de uzaktan algılama çalışmaları bu yöntemler arasında en ekonomik ve hızlı sonuçlar üretmesi nedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışma Muş ilinin uzun yıllar (29 yıllık) YYS değişimini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda Landsat 5 TM ve Landsat 8 OLI uydu görüntüleri kullanılarak 1990-2000-2005-2011-2019 yıllarına ait YYS haritaları üretilmiştir. Haritalarda bitki örtüsünün yoğun olduğu yerlerde YYS değerlerinin daha düşük olduğu belirlenmiştir. Muş ilinin YYS değerlerinde yıllara göre artış ve azalışlar görülse de genel olarak artan bir sıcaklık trendinin var olduğu söylenebilir. Muş ilinde ortalama sıcaklığın her yıl yaklaşık olarak 0.3 °C artış gösterdiği belirlenmiştir.

Browse

Browsing Harita ve Kadastro Koleksiyonu by Access Right "CC0 1.0 Universal"