Arap Dili ve Kültürü ABD

Permanent URI for this communityhttps://hdl.handle.net/20.500.12514/330

Browse

Now showing 1 - 18 of 18

Ali b. Hâmid eş-Şeyhâninin Tafsilû'l- Avâmili'l- Mî'e Adlı eserinin tahkiki
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Gemi, Ahmet; Gemi, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Arapça dil literatüründe İslam'dan önce ağırlıklı olarak şiirle ve İslam'dan sonra da dilin yapısı üzerinde, özellikle âmil-m'amul bağlamında çalışmalar yapılmıştır. Hz. Ali ve Ebu'l-Esved ed-Düelî (ö.69/688) arasında geçen konuşma ve müzakerede ifade edilen "Nahiv" kelimesi aslında bu dilin temelini oluşturacak bir terim olarak yerini bulmuştur. Buna binaen nahiv ilminin temelini oluşturan âmiller (el-'Avâmil) üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Bunların başında Abdülkâhir el-Cürcânî'nin (ö.471/1078-79) el-'Avâmilu'l-Mi'e ve Muhammed el-Birgivî'nin (ö.981/1573) el- 'Avâmil'î gelmektedir. Ali b. Hâmid eş-Şeyhânî'nin (ö.1152/1739) Tafsîlu'l- Avâmil'il-Mi'e adlı eseri el-'Avâmil üzerinde yapılan şerh, tadil ve tekmile türü bir eser olup Arap dili alanında kaleme alınmış önemli bir eserdir. Bu çalışmada Ali b. Hâmid eş-Şeyhânî'nin hayatı ve eserleri, buna ek olarak da Tafsilu'l-Avâmili'l-Mi'e adlı eserinin tahkikine yer verilmiştir.
Ana dili Arapça olmayanlar için konuşma becerilerinin öğretiminde yaşanan problemlerin çözümü (Türk öğrenciler örneği)
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2021) Abdülhadioğlu, Ahmet; Abdülhadioğlu, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Hiç şüphe yok ki, Pratik, dünyadaki herhangi bir dili öğrenmenin temel dayanağıdır ve bununla ilgili çalışmalar, özellikle günümüzde ana dili Arapça olmayanlara Arapça öğretimi ile ilgili en önemli konular arasında yer alır. Pratik yetişkinler ve çocuklar için en önemli dilsel etkinliktir. Çok aşikardırki insanlar hayatlarında yazmaktan çok konuşmayı kullanırlar. Yani, yazdıklarından daha fazla konuşuyorlar ve bundan dolayı insanlar için ana dil iletişim şekli belirlenir. Bu nedenle konuşma, dil pratiğinin ve kullanımının en önemli parçasıdır. Bu nedenle, bu çalışma, bu zayıflığın tedavi etmesinin önemini artırır, ve öğrenmeyi kolay bir konuya dönüştürmek için uygun çözümler bulmayı amaçlar, öğrencinin dilin güzelliğini ve akıcılığını hissetmesini ve başkalarıyla iletişim sürecinde onu iyi kullanması için gerekli beceriyi vermesini sağlar. Bu çalışma, çalışmanın dayandığı en önemli teorik kavramları içeren bir girişten ve dört bölümden oluşmaktadır. "Arap Dilinin Gerçeği" başlıklı birinci bölüm önemi ve özellikleri ile Araplar ve Müslümanların onu yayma ve öğretme çabalarından bahseder. İkinci bölüm ise "Arap Dili ve İletişim" Arap dili becerileri ve bunların konuşma becerisiyle ilişkileri, konuşma becerisinin önemi, beceriler arasındaki konumu ve öğrenciler arasında nasıl geliştirileceği ile ilgilidir. Üçüncü bölümü anadili olmayanlar için Arapça konuşma öğretiminin zayıflığını tedavi etmek olarak adlandırdık ve bu bölümde öğrencinin öğrenme sürecinin unsurları, çevre, öğretim müfredatı ve öğretim yardımcılarından bahsettik. Arapça kelimeleri telaffuz etmedeki fonolojik zorluklar ve eğitim yöntemleri, eğitimli öğrenciler için Arapça cümle oluşturmanın zorlukları da sunuldu. Dördüncü bölüm: "Anadili olmayanlar için Arapça konuşma derslerinin seviyesinin iyileştirilmesi", dil öğretiminde uluslararası standartları ve konuşma becerisini değerlendirme yöntemlerini açıklamak için geldi.Ayrıca Arapça konuşma öğretiminde en iyi modern stratejileri önerdik.
Anadili Arapça olmayanlara Arapça öğretiminde kültürel boyut
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2020) Abdülhadioğlu, Ahmet; Abdülhadioğlu, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Dil, fonemik, morfolojik ve gramatik sistemiyle ve dört becerisinin bilgisiyle sınırlı kalmaz. Bunun ötesinde tüm iletişimsel durumlara eşlik eden kültürel ve sosyal sisteme geçer. Bu nedenle, dil kültürünü anlamak ve konuşmada onunla etkileşim kurmak ve sosyal bağlamlarını bilmek ikinci dili öğrenmenin bir hedefi haline gelmiştir. Dil kültürünün öğretilmesi, öğrenciyi kültürel yeterliliğe bağlar. Onu iletişimsel durumların meydana getirdiği bağlamlarla, taşıdıkları dilsel ve kültürel işaretlerle ilişkilendirir; ve orijinal konuşmacı olarak konuşmasını sağlar. Bu çalışmada, kültürel bilgi yeterliliğinin ehemmiyeti ve yabancılara Arapça öğretiminde önemi anlatılacaktır. Bunun yanında kültürel diğer unsurların da tanıtılıp bilinmesinin gerekliliğine değinilecek, bu kültüre ulaşmayı gerektiren çalışmalara değinilecektir.
Arap dilinin anadili arapça olmayanlara öğretilmesi sürecinde sınav hazırlama esasları
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2021) Abdülhadioğlu, Ahmet; Abdülhadioğlu, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Bu tez, Arap dilinin öğretiminde testler oluşturma yöntemini ele almaktadır ve bu tezin ele alınmasındaki ve çalışılmasındaki önemi, bu testlerin öneminden ve anadili Arapça olmayanlara Arapça öğretimi üzerindeki etkisinden kaynaklanmaktadır, çünkü testler, öğrencilerin yeteneklerini ölçmek ve değerlendirmek için çok önemli bir araç olarak kabul edilir. Ayrıca öğrencilerin bilişsel ve davranışsal hedeflerine ulaşma dereceleri ve Arapça dilini öğrenmedeki gelişimleri saptanabilir. Öğretmen bu testlerin sonuçlarına dayanarak öğrencilerin seviyelerini belirleyebilir ve öğrencilerin yeteneklerini artırmak ve geliştirmek için bir plan geliştirebilir. Bu tez, öğretmenlerin öğrencilerin yetenek ve yeterlilik düzeylerini değerlendirme yöntemini çözmeyi amaçlamaktadır. Doğru ve açık temeller üzerine inşa edilen testlerin iyi ve doğru kullanımı ve yapılandırılması, öğrenciler için güçlü bir motivasyonu temsil eder ve onları öğrenme ve dil sevgisi için çaba göstermeye zorlar ve bunun tersi de geçerlidir.Bu da böyledir, çünkü testlerin yanlış yapılandırılması, eğitimli öğrencilerin tepkilerinde olumsuz sonuçlar vermekte ve buradan eğitimli öğrencilerin seviyelerini belirlemede, yeteneklerini geliştirmede ilham verici ve katalizör olmak için bu sorunun çözülmesinde ve bu testlerin en iyi şekilde kullanılması için bu tez yaplmıştır. Bu tezde, istenen bu amaca ulaşmak için betimsel ve analitik yaklaşım kunllanılmıştır.
Biçim yönünden Hâfız İbrâhîm'in el-Kasîdatu'l-‘Umariyye isimli kasidesi
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Abdülhadioğlu, Ahmet; Abdülhadioğlu, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Edebi eser, ister şiir ister düzyazı olsun, sanatsal eserdir ve alıcı üzerindeki etki dereceleri onun bakış açısına ve doğru vizyona yardımcı olan araçlara göre değişir. İşin tanzim edildiği üslup ise bunda belirleyici faktördür. Ancak bu yöntemin, güzelliği ortaya çıkarmak, eksikliklerin ve kusurların yerlerini belirlemek için dikkatli, ince bir analize ihtiyacı vardır ve üslup çalışmalarının amacı da budur; üslup çalışmaları metinde ayrıntıları ve dilsel olguları daha ince bir anlayışa ve daha doğru bir hisse yardım etmek için gösterir. Bu nedenle, bu araştırma üslup çalışmasına dayanmaktadır. Şiirin pasaj ve mısralarının dağılımına ve bu pasajlar ile temaları arasındaki bağlantı gösterilerek bazı biçimsel ve nesnel yönler ele alınacaktır. Her şiir pasajının bahsettiği konuya göre, şiir pasajlarının uzunluğunda açık bir ihtilaf fark edeceğiz. Bu içeriğe göre pasajların öneminin farklılığını gösteriyor. Araştırmada şiirdeki fiillerin illetli ve sahih olması ve türevleri cihetiyle incelenip istatistiksel tablolarla açıklığa kavuşturulması ele alınacaktır. Morfolojik (sarf) araştırma, rakamlara ve yüzdeliklere dayanan istatistiksel yönteme göre metni daha net hale getirecektir. Bu tez ele aldığı kasidede retorik (belagat) araştırmaları kapsadığı gibi metafor ve benzetmelerin en önemli konularını da ele alıyor ve anlambilimini, estetiği belirtiyor. Belagat üslup şekillerinden bir şekildir, hatta estetik ve güzelliğin en belirgin biçimidir. Bir metinde ne kadar çok belagat varsa o nispette metnin tesiri ve kıymeti artar. Tez, kasidenin yazıldığı şiir veznini gösteren ritmik araştırma ile birlikte bu veznin kullanımını gösterir ve kasidedeki şiir parçalarının beyanını kapsar. Şiirsel vezinler ritim ve müzikal melodilerden ibarettir. Metnin psikolojik etkisi ise vezinden vezne değişir. Bunun için şiirin genel anlamı ile yazıldığı vezin arasında bağlantı vardır.
Cahiliye döneminden modern döneme Arap şiirinde intihâl
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2023) Abdülhadioğlu, Ahmet; Abdülhadioğlu, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
İslam öncesi dönemde şiirde intihal konusu, kadim ve modern birçok eleştirmen ve araştırmacının zihnini meşgul eden önemli konulardan birisidir. Bu konu, Arap edebiyat eleştirmenleri arasında tartışma konusu olması hasebiyle eleştiri kitaplarında da genişçe yer almıştır. Bu araştırmanın amacı, klasik Arap edebiyat eleştirisinde İslam öncesi şiirindeki intihal olgusu ve intihalin köken meselesi, bu edebi olgu hakkında oryantalistlerin ve modern edebiyat eleştirmenlerinin görüşlerine yer vermektir. Çalışmada, farklı merhalelerde eski Arap şiirinin, ardından metinler. Daha sonra, klasik ve modern Arap eleştirme, daha sonar söz konusu idialarına yanıt vermek suretiyle İslam öncesi döneme ait şiiri bu tartışmanın dışında tuttuk. modern dönemde teknoloji ve sosyal media aracılığıyla intihalin yayılmasının nedenlerine ve bilimsel çalışmaların kalitesine olan etkilerine ve bu intihallerin nasıl olduğuna değindik. Çalışmamızın sonunda, sonuçlara, intihalin yayılmasını sınırlayan önerilere yer verdik.
Dil kimlik ilişkisi bağlamında Batı sömürgeciliğinin modern Mısır edebiyatı tercüme hareketlerine etkisi
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Gemi, Ahmet; Gemi, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
ÖZET Sömürgeci devletler doğrudan ya da dolaylı bir şekilde milletlerin kimliklerine ve kültürlerine müdahale etmiştir. Sömürülen halkların Batı eksenli modern yaşam tarzına olan hayranlıkları, kültür ve edebiyat dalında değişime zemin hazırlamıştır. Tercüme hareketleri bu zeminin en önemli parçası olarak yerini almıştır. Hazırlamış olduğumuz bu çalışmamızda sömürge faaliyetlerinin tercüme hareketlerine yansıması incelenmiş, aynı zamanda bu yansımanın edebiyatta yarattığı değişimler de ele alınmıştır. Çalışmamızın birinci bölümünde Mısır'ın sömürgecilik tarihi araştırılmış ve sömürgeciliğin, bir milletin kimliğinde ve dilinde bıraktığı etki işlenmiştir. Bu minvalde Mısır'ın sömürgecilik tarihinin başlangıcı olarak kabul edilen Fransız İhtilali ve Fransız İhtilali'ni takip eden İngiliz işgaline de yer verilmiştir. Buna mukabil ortaya çıkan gelişmeler ve Mısır'ın değişen sosyolojik ve kültürel yapısı da çalışmamızda konu edinmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünde ise modern Mısır edebiyatının temelini atan tercüme hareketleri ele alınmıştır. Tercüme hareketlerine yön veren edebiyatçılar ve bu doğrultuda Mısır kültüründe, dilinde ve edebiyatında oluşan farklılıklar incelenmiştir. Yine çalışmamızda, tercüme hareketiyle birlikte Batı edebiyatından etkilenen edebiyatçılar ve bu dönemde işlenmiş olan konular yer edinmiştir.
El-Bıkâ'î'de bağlam ilmi ve el-Ferâhî'de Kur'ân nızâmı Zâriyât Sûresi üzerine karşılaştırmalı ve analitik bir çalışma
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2020) Jankır, Aslam; Jankır, Alsam; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Bu çalışma, ilgili alandaki âlimlerden ikisinin eserlerine müraacat etmek suretiyle Kur'ân-ı Kerîm'deki bağlam konusunu ele almayı amaçlamıştır. Söz konusu alimlerden ilki, "Nazmu'd-Durer fî Tenâsübi'l-Âyâti ve's-Suver adlı eseri ile Burhaneddin el-Bikâ'î, ikincisi ise Nizâmu'l-Kur'ân ve Te'vîlu'l-Furkâni bi'l-Furkân ile Delâilu'n-Nizâm adlı eserleriyle Abdulhamîd el-Ferâhî'dir. Her iki âlimin de Kur'ân-ı Kerîm'in âyetleri, cümleleri, bölüm ve sûreleri arasında var olan bağlam ve uyuma dair tespitleri büyük gayret sarf ederek ortaya koymuşlardır. Göstermiş oldukları bu çaba, bu âlimlerden her birinin, bu bağlam ve uyum için belirlediği ana hatlar hususunda aralarında karşılaştırma yaparak ortaya koymak ve gösterilen bu çabaya ışık tutma hususu önem kazanmıştır. Bu iki teori için Zâriyât sûresini uygulamalı bir şekilde ele almak ve iki alimin teorileri arasında uygulamalı bir çalışma yapmak, ayrıca her birinin kendi teorisi üzerinde değerlendirme için örnek olarak aldık. Bu hedefe ulaşmak için çalışmanın birinci bölümünde, her iki imamı (el-Bikâ'î ve el-Ferâhi) incelemeyi içeren giriş niteliğindeki teorik ön bilgilere, onların tefsirle ilgili kitaplarını incelemeye yer verilmiştir. Bunlara ilaveten, Zâriyât Sûresinin ayırt edici özelliklerine de yer verilmiştir. İkinci bölümde ise her iki alime ait teorilerin ana hatlarını belirlemeye sonra da bu iki teori arasında karşılaştırma yapmaya gayret edilerek, Kur'ân'daki bağlamsal uyuma yer verilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise her iki âlimin, Zâriyat sûresi temelindeki uygulamalı çalışmalarına yer verildikten sonra bu uygulamalar arasında karşılaştırmaya yer verilmiştir. Böylece bu araştırma, her iki teorinin Zâriyât Sûresi üzerindeki uygulamalı çalışma ile birlikte, el-Bikâ'î ve el-Ferâhi 'nin bu konudaki teorilerinin gizli kalmış yönlerini açığa çıkarma üzerine inşâ edilmiş ve Kur'an'daki bağlam ve uyum konusunu merkeze alarak bu konuta ışık tutmayı hedeflemektedir.
Kur'an-ı Kerim'de tembih metodları (Nahiv ve belağat açısından inceleme)
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Gemi, Ahmet; Gemi, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Bu inceleme, okuyucunun dikkatini çeken ve onu gaflet uykusundan uyandıran dilsel üslupların açıklanmasını hedeflemektedir. Bu hedef, "Kur'ân-ı Kerîm'deki uyarı üslupları" incelenerek gerçekleştirilecektir. Çünkü Kur'ân-ı Kerîm, Arapçadaki en yüksek, en fasih ve en beliğ metindir. Bu inceleme, kendisinden sık sık bahsedilen dilsel bir görev olması itibarı ile dikkatleri bu uyarıya çekmeye çalışmaktadır. Bu görevin, pek çok üslup ile bağlantısı vardır. Nahve (gramere) ve belagate dair üsluplar bu sayılan üslüplar içerisinde yer almaktadır. Belagate dair uyarı, eş değeri olan nahve dair üsluptan daha çok ilgi çekmiştir. Bunun sebebi, uyarı görevini yerine getiren belagat üsluplarının çok, bu konuda söylenen sözün ise az olmasıdır. Nahve dair üslup ise bunun tam tersi olup, içlerinden birinin Kur'ân-ı Kerîm'de bulunmadığı birkaç araçla sınırlı olmasına rağmen hakkında çok söz söylenmiştir. Belagatlı uyarı iki çeşit üzere gelmiştir; direkt ve indirekt. Direkt olanı "talebî inşâ" (isteme ânında mevcut olmayan bir şeyi gerektiren istek), indirekt olanı ise "udûl" (dildeki yerleşik tarzı bırakarak daha etkili yeni bir ifade tarzına geçmek) temsil etmektedir. Bu inceleme, talebî inşânın, Kur'ân-ı Kerîm'deki uyarma konusu ile bağlantı açısından en sağlam ve en güvenilir üslup olduğu sonucuna varmıştır. Çünkü onda "istek" anlamı ve üzerinde bu üslupların geldiği bir gövde vardır. Nidâ, "yâ" edâtı ile sınırlıdır. İstifham (soru), üslupları doğrultusunda "hemze"yi kullanmış, bazı harf ve fiillerin yardımıyla tenbih/uyarı edatlarına benzeyen biçemler (kipler) şekillendirmiştir. Emir ve nehiyde (olumsuz emirde), içlerinde yer alan kesin istek anlamının yanı sıra onların pek verimli üslupları ve bunların uyarma hususundaki rollerini güçlendiren bazı biçemlerinin tekrarı gelmiştir. Temennînin (dilemenin) nidâ ile birlikte kullanımının, onun uyarmaya yönelik çekiminde rolü olmuştur. Uyarı/Tenbih, udûl ile, alıcı/okuyucu için beklenen telakkisinin ötesinde, beklenmeyen biçimde oluşan, sürpriz olarak gelişen bir biçimle temsil olunmuştur. Bu udûl, hurûf-u mukatta', Kur'ân âyetlerinin son kelimeleri ve tekrarlama gibi sesli de olabilir; zamirler, sayı ve zamandaki yönelim ile veya sözün parçaları arasında takdîm (öne alma) ve te'hîr (erteleme) yapma ile veya sözün bazı parçalarının hazfedilmesi (gizlenmesi) ile ya da bazı şekillerinin değiştirilmesi ile terkipsel (bileşimsel) de olabilir.
Mardin lehçesinin fonolojik, dilbilimsel ve anlam bilimsel özellikleri - uyulamalı çalışma
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2020) Abdülhadioğlu, Ahmet; Abdülhadioğlu, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Diller hayatımıza tesadüfi olarak giren şeylerden sayılmaz. Dili düzenleyen, tanzim eden kurallar vardır ve ancak bu kurallar ile konuşma dilimize intikal eder, rastgele değildir. En önemlisi ise her dile hüküm eden ve ondan ayrılmayan fonetik özellikler, sarf, nahiv ve mana kuralları gibi dilin tüm parçalarıyla ilgili kurallar vardır. Bunlardan yola çıkılarak dile hüküm eden kurallar oluşturulur. Arap dili de bu açıdan konuşulan tüm lehçeleriyle buna dahildir. Ana dil, konuşanı açısından onun hüviyeti gibidir. Onunla kültürünü, fikrini ve geleneklerini dile getirir. Dil doğup gelişen canlı bir varlık gibidir. Bu çalışmamızda, Mardin'de konuşulan ve onları başkalarından ayıran Arapça Muhallimiyye lehçesi, aynı zamanda bu lehçeye ait terimler, günlük hayatta kullanılan terimlerin kökleri ve fasih Arapçaya olan uzaklık ve yakınlıkları incelenmiştir. Sarf açısından fasih Arapçadan ayıran ya da ortak olan yönleri incelenmiş ve Mardin lehçesinde kullanılan terminolojinin sözlü terimler yoluyla lafzi manaları ve fasih Arapçayla eşleştirmesi yapılmıştır. Bu lehçedeki kelimelerin fasih olup olmadıkları ve dolayısıyla lehçeye sonradan giren ve asıl olan kelimeler ortaya konulmuş ve onu çevreleyen dillerden bu lehçenin ne kadar etkilendiği araştırılmıştır. Fasih dilde meydana gelen bu dilsel değişimleri izlemek için, araştırmada, kelimenin yapısındaki fonetik ve morfolojik değişiklikler incelenmeye çalışılmıştır.Dil ile ilgili fonetik değişimler, fonetik eğilim ve ses bükmeleri ve fonetik öğenin silinmesi veya hafiflenmesi gibi sesle ilgili verileri bilmek ve zapt etmek için çaba sarf edilmiştir. Araştırmacı Mardin'de konuşulan Arapça lehçesini fasih Arapça ile mukarene etmiş, bu lehçenin kaide ve kurallarına ulaşmayı hedeflemiştir.
Mardin'de konuşulan Arapça lehçesisin kültürel kimliği
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2021) Abdülhadioğlu, Ahmet; Abdülhadioğlu, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Bu araştırma, Mardin bölgesinin tarihini kısaca tanıtmayı, sözlü lehçesini, klasik Arapça dilinden türetilen bu lehçenin klasik Arap diliyle olan bağlantısını açıklamayı ve insani, sosyal ve ekonomik mirasını ifade eden gelenek ve faaliyetlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, bu hususiyetleri, Mardinlilerin tüm yaşamları boyunca sürdürdükleri geriye kalan faaliyetleri dikkate alarak, tarihsel ve dilsel temelden güncel gerçekliğe doğru hareket eden kapsamlı bir vizyona göre ele almaktadır. İlk bölüm, Mardin bölgesinin tarihsel bağlamını içermektedir. Bu tarihsel bağlam, en erken dönemlerden günümüze kadar olan tarihsel aşamalara odaklanılarak kısa bir şekilde sunulmuştur. İkinci bölüm ise, Mardin lehçesinin dilsel temeli ve onu diğer lehçelerden ayıran özelliklerden bahsederek, ana dille olan bağlantısını içermektedir. Bu bölüme, eski Arapça kökenli ya da diğer dil ve lehçelerden gelen yabancı kökenli, Mardin diyalektindeki bazı kelimeler ele alınmıştır. Üçüncü bölüm ise, Mardin bölgesindeki yaşça büyük olanlardan derlenen bazı sözlü kültür unsurlarını içermektedir. Bunlar, türüne göre kültürel, sosyal ve ekonomik olarak sınıflandırılmıştır. Öyküler, fıkralar, atasözleri, şiirler ve teselli bulmak ve eğlenmek için başvurdukları bazı eğlenceler, onları diğerlerinden ayıran ve nesiller boyunca aktarılan el sanatları, tarım faaliyetleri gibi faaliyetleri içermektedir. Bu araştırma, Mardin halkının kültürü ve medeniyeti ile ilgili olarak toplanan bilgileri, belgeleme ve arşivlemeye katkı sunan saha çalışmasından bir örnek sunmakta, böylece gelecek nesiller için, başvurabilecekleri bir arşiv olarak kalacaktır.
Muhammed Furati'nin şiirinde entelektüel ve sanatsal bakış açıları
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Katea, Samer; Katea, Samer; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Bu çalışma Muhammed el-Furâtî'nin şiirsel eserlerinin incelenmesi ve tahlili üzerinden şekil ve muhteva arasında ortak bir ilişki bulmak için şiirindeki fikrî meseleleri, ortaya çıkarmaya ve bu meseleleri şekillendirmek için kullandığı en önemli sanat tekniklerini ve şairin kendi döneminde aradığı ve istenen görüşlere ulaşma çabasını yansıtmaya çalışmıştır. Bu araştırma giriş, üç bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Birinci bölüm, düşünsel ve sanatsal bakış açısının açıklanması gibi araştırmadaki temel konular ve ardından şairin ve edebi eserlerinin tanıtılmasını ele almıştır. İkinci bölümde ise şairin şiirlerinde ele aldığı ve çağrıda bulunduğu siyasi, sosyal ve diğer alanlardan en önemli fikri konular işlenmiştir..., Ardından üçüncü bölümde de kapsamlı genel bir bakış sağlamak için dil, tasvir ve müzik dâhil olmak üzere sanatsal unsurlara değinilmiştir. Sonuç olarak bu araştırma, el-Furâtî'nin şiirinde talep ettiği fikir ve beklentilerinin genel bir portresini oluşturmada bu araçların katkısı ve uyumu olan bir dizi sonuca ulaşılmıştır.
Nahiv ile belagatta harf-i cerlerin hazfedilmesi olgusu
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2021) Abdülhadioğlu, Ahmet; Abdülhadioğlu, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Bu çalışmada, "Nahiv ve Belagat Çerçevesinde Harf-i Cerlerin İskatı" olgusu ele alınmıştır. Söz konusu ıstılahın ihtisas alanı olan kişiler dışındaki bireyler tarafından kullanımı azalmıştır. "Nez'u'l-Hâfid", kadim ve modern dilciler tarafından harf-i cerin hazfedilmesi anlamında kullanımı yaygın olan Kufilere ait bir nahiv terimidir. Çalışmamızda, kelimenin sözlük ve terim anlamına ışık tutup nahiv geleneğinde doğuşundan bahsedilmiştir. Nitekim terimin pek çok kullanım alanları hakkındaki nahiv, belagat ve tefsir âlimlerinin görüşleri de "et-tadmîn" üzere açıklanmış olup, alimlerin "Nez'u'l-Hâfid" ile ilgili deliller hakkındaki görüşleri çeşitlilik arz etmektedir. Nahiv âlimleri bu çerçevedeki bazı belagat konularına işaret etseler de belagat âlimleri yalnızca harflerin hazfedilmesi başlığı altında harf-i cerin hazfedilmesi olarak bu konuya değinmişlerdir. Harfi cerlerin hazfedilmesinin arkasındaki anlamaların belagat açısından türleri ve belaği referansları tefsir kitaplarında dağınık bir şekilde zikredilmiştir. Bu sebeple bu araştırmanın edindiği nahiv materyalleri belagat materyallerinden daha fazladır ve bir belagat araştırmasından çok nahiv konusunda yapılan bir araştırmaya daha yakındır. Arapça cümle yapısına göre bir kelimenin hazfedilmesi, anlam karmaşasına yol açmadığı sürece konuşmanın kısa ve öz olmasını sağlar. Bu nedenle dilsel yapının bütünlüğünü korumaya çalışan nahiv kuralları ile cümlenin anlam bütünlüğünün ve güzelliğinin korunmasını hedefleyen belagat kuralları iç içe girmiş durumdadır. Öyle ki bu kurallar manzumesini birbirinden ayırmak güç olabilir. Araştırma, dil bütünlüğünü koruyup kaideye meyletmeksizin bilimsel ve mantıklı bir metot ve kolay bir dil ile kastedilen manayı vermeyi hedefleyen bütüncül bir şekilde nahiv ilmi ile belagat ilmi arasında bağ kuracaktır. "Nez'u'l-Hâfid" terimi kullanıldığında nesne olduğu için bir ismin nasp edilmesi akla gelmektedir. Modern nahiv âlimleri, tefsir alimleri ve belagat alimlerinin çoğu harf-i cerin hazfedilmesi çerçevesinde bu anlam ile yetinmektedirler. Nez'u'l-Hâfid olgusu, fiilin etkisinin nesneye direkt olarak tesir etmesi şeklinde değerlendirmiş ve lazım fiilde hazfedilen harf-i cerden sonraki ismi mecâzi mefulün bih olarak görülmüşmüş ve çoğu zaman bu durum semai kaidelerle sınırlandırılmıştır. Lakin bu olguyu inceleyen kişi hazfedilen harf-i cerden sonraki ismin farklı şekillerde geldiğini fark etmiştir. Harf-i cer hazfedildikten sonra isim mefulün bih dışında başka bir gerekçe ile nasp edilebilir. Örneğin; mefulün lieclih, mefulün fih (zarf), temyîz, mefulün me'ah vb.. Harf-i cer hazfedildikten sonra isim mecrur olarak kalıp bulunduğu mahal nasp yahut cer olma ihtimalini taşır. Nahiv, tefsir ve balagat âlimlerinin bu konudaki görüşleri farklılık arz edip bu olgu konusunda; cevaz, men, sema, kıyas, Kur'an kıraatleri ve delilleri ile hazfedilen harften sonra isme anlam verme konusunda çeşitli sözleri bulunmaktadır. Araştırma, bakış açıları ve görüşleri detaylandırıp tercih edilen güçlü görüşü delillere dayanarak ele alınmıştır. Etken olanın lafzî hazf mi manevi hazf mi olduğu konusunu da ayrıca işlenmiştir. Ayrıca harf-i cer hazfedildikten sonra mensup ismin konumunu tayin etme ile kiyasi yahut semai olarak hazfedilmesi caiz olan ve olmayan konumları ele alınmıştır. O halde bu olgu, harf-i cerin hazfedilmesi sonrası ismin mefulün bih olması gerekçesiyle nasp edilmesiyle sınırlı olmayıp bilakis harf-i cerin hazfedinden sonra ismin birden farklı yollarla nasp edilebileceğini de gösteriyor. Öte yandan harf-i cer hazfedildikten sonra isim mecrur olarak da kalabilir yahut isim hem nasp hem cer konumunda olma ihtimali taşıyabilir. Tabi tüm bunlar yerine göre değişiklik arz eden belli kurallar, sebepler, amaçlar ve anlamlar çerçevesinde gerçekleşmektedir. Harf-i cerin hazfedilmesinin ardında yüksek belaği sırlar yattığı, bağlamlarında hoş anlamlar olduğu bir gerçektir. Buna karşın bu anlamları insanın bir çırpıda anlaması da düşünülemez. Bilakis sözün içerdiği belaği latifeleri ve ifade sırlarını anlamak için fikir yürütmek ve üzerinde iyice düşünmek gerekmektedir.
Necîb Mahfûz'un Hânu'l-Halîlî ve Peyami Safa'nın Fatih-Harbiye romanlarında gelenek-modernite çatışması
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2020) Abdülhadioğlu, Ahmet; Abdülhadioğlu, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Modern çağın Batılı sömürgecilik anlayışına karşı 19.yy.'ın başlarında, kültürel ve vatani bağımsızlık çerçevesinde ayakta kalma mücadelesi verilen Mısır ve Anadolu'da birçok şair ve yazar toplumun temel değerlerinde yaşanan aksaklıkları metinlerine yansıtmaya çalışarak bu doğrultuda eser vermeye yönelmiştir. Söz konusu dönemde daha çok yanlış Batılılaşmayı ele alan nasihatvari yarı modern romanların Batı'dan yapılan tercüme çalışmaları aracılığıyla yavaş yavaş ciddi bir üslup kazanması ve aydınların topluma kulak vermelerinin akabinde, roman türünde gerek mana ve içerik gerekse metot bağlamında kayda değer değişikliklerin yaşanmasını sağlamıştır. Bu çalışmada günümüzün küreselleşen dünyasında da bir sorun olarak karşımıza çıkan kültürel uyumsuzluk, zihinsel bunalım, gelenek-modernite/eski-yeni çatışması ve manevi buhran gibi toplumsal gerçekler Necîb Mahfûz'un Hânu'l-Halîlî ve Peyami Safa'nın Fatih-Harbiye eserleri üzerinden ele alınarak eleştirel bir perspektifle değerlendirilmiştir.
Riyad Al-Salih Al-Hüseyin'in şiirlerinde gönderme ve tekrar
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Jankır, Aslam; Jankır, Aslam; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Araştırma, yönlendirmenin ve çeşitli araçlarının dağınık kısımlarda kendini nasıl gösterdiğini ve dili kurtaracak ve sıkıcı tekrarlardan uzak tutacak şekilde birbirleriyle yakından ilişkili olduklarını göstermiştir. Araştırmayı sözcüksel tutarlılık ve özellikle de tuckerr'nin bir aracı olarak ele almanın yanı sıra, çeşitli araçları aracılığıyla incelenmiş ve tekrarın etkisini ve modern şiirsel metinlerdeki önemini göstermek ve aynı yazarda yer alan duygusal durumu ortaya çıkarmak için çalışan şiirsel metinde kullanılmıştır. Giriş, giriş ve iki bölüme dayanan bir stratejiden yola çıkan araştırma, girişte araştırmanın konusu ve ilgili nedenler ve hedefler ile araştırmanın karşılaştığı en önemli zorluklar tanıtılırken, girişte şairi ve hayatını etkileyen en önemli istasyonları tanıtmak için bir portal olmuştur. İlk bölümde, retorik terimlerle ve metinsel dilbilimde en önemli referans kavramlarından en önemli tür ve mekanizmalarına değinilmiştir. Tekrarlama kavramını açıklamanın yanı sıra, biçimlerini ve en önemli amaçlarını belirtmek. İkinci bölümde, şair Riad al-Saleh al-Hussein'in eserinin bir uygulaması ve ardından sonuçtu.
Şemseddin El-Hatib el-Fesevî El-Fârisî'nin "Şerh Ebyât el-Keşşaf" isimli eseri: Tahkik ve değerlendirme (58-107. sayfalar)
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Katea, Samer; Katea, Samer; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
İmam zemehşarinin tefsiri büyük bir şöhrete sahipti. Alimler çok beğendi, onu okumaya, yorumlamaya ve bine yakın olan beyiterini anlatmaya başladılar. Kaşşafın delillerinin anlatımı, ismi belli olmayan yabancı bir kişi ait olan Şerih çok önemsendi. Bir çok nushası mevcut. Tehkik edilmiş bu kitap kaşsaffın en eski anlatımlarından birisi. Onun sayesinde şiir delilleri önemi ve aziz olan kitabın ayetleriyle bağlantını görünür. Meryem süresinden baslayip kuran kerim sonuna kadar devam ettim.kitabın birinci kısmını dr. Abdulğafur esseyyadi danışmanlığında kardeşim muhammed sehlan tahkik etti onun anlatımı beyitlere özlülükle ve hadis az tanık gosterek bilindi. Ayrıca söylenmiş tanıkla ile bağlantılı olan ayet arasında ilişkiyi soylememekle bilindi Zor olan görev, nüshasını sıkinti olan kontrolünü, ayetlerin, hadislerin, şiir beyiterini tehriç ettikten sonra, ileri gelenleri, yerleri de söylemek ve açık olmayanı açıklamak, kitabın yazarı bilinmemesidir. Çok çalıştıktan sonra onu buldum, o Şemseddin..muhammed ibn süleyman ibn muhammed elfesevi veya elfessavi elfarisi h 731 yılında vefat etti. Iki nüsha bulup Yazarı bilmeden işe başladım, araştırdiktan sonra beş nüsha buldum, yazarın ismini iki iranlı nüshasinda buldum Ahmet bin hisini eltayyebi nüshasını yanlış olarak seçtim, açıklamamda o yalnız nüshasını çoğaltmış yazar değildir diye belirttim. Bir çok insan yazar olduğunu zanettmis. Kalite bakımından sonraki gelen Feyzullah nüsha sini tehkik edip karşılastirdim. Tehkik bittikten sonra başka bir nüsha buldun. En eski üçünü nüshayi ilk iki nüshadan tercih yaptım , hatalı şey içerdiği için secmedim, Ancak amacım, ondan bir şeyler tehkik etmektir. Kaşşafın anlatımda kitaplardan en kıymetli ve eski bir kitap olarak çıkarmaktır. Ayni zamanda arapça İslami ilimler kütüphanesine özelikle tefsir ilmine çok kıymetli bir kitap hediye etmektir Ayrıca bilinmeyen yazarın hakkını vermek ve hak olan sahibine geri vermek , telifinden görünen üslubunu , bilimini da ve kitabı açıklamaktır
Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed el-Hazrecî, (875 h./1470 m.),(ed-Düreru'l-Manzûme Mine'n-Nüketi ve'l-İşârâti'l-Mefhûme), Değerlendirme ve Tahkik.
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Katea, Samer; Katea, Samer; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Harîrî'nin el-Makâmât'ı ortaya çıkışından itibaren büyük bir ilgi ile karşılanmış ve araştırmacılar tarafından üzerine şerhler yazılmıştır. Ebu'l Hayr Selâme el-Enbârî'nin (h.5901194/) "en-Nüket ve'l İşârât fî Şerhi'l Makâmât" isimli eseri ise bu şerhlerin ilklerinden ve en eskilerindendir. Nitekim içerdiği yoğun dilsel malzeme ve konuların yanında çokça barındırdığı edebiyat ve belagat inceliklerinden dolayı da büyük bir ilmi değer olarak öne çıkmaktadır. Bu şerhe yönelik ilmi çevrelerdeki iltifattan dolayı da Şihâbuddin Ahmed bin Muhammed el-Hazrecî el-Hicâzî, (ö.875/1490) "ed-Dürer el-Manzûme mine'n-Nüketi ve'l İşârât el-Mefhûme" isimli bir eser telif ederek onu nazım halinde özetlemiştir. Nitekim O, bu eserde el-Makâmât'ın tertibine uygun bir şekilde, ilginç bir üslupla çeşitli şiir vezinleri kullanarak onu manzum şekilde sunmuştur. İşte bu çalışmada, "ed-Dürer el-Manzûme mine'n-Nüketi ve'l İşârât el-Mefhûme" isimli eserin tenkitli neşri ve tahkiki yapılmış, ayrıca müellifin Makâmâtu'l Harîrî'den ve en-Nüket ve'l İşârât fî Şerhi'l Makâmât'dan nakildeki yöntemi ve nazım haline getirmede izlediği yol ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın önemi ise Şihâbuddin el-Hicâzî'nin kitaplarını tahkik edenlerin tümü tarafından bu eserin kayıp olduğu zikredilmesine rağmen bir tanesi henüz müellif hayatta iken yazılmış olan esere ait sekiz nüshaya ulaşmamızda ortaya çıkmaktadır. Çalışmada nüshalar üzerinden tümevarım yöntemi ile Hîcazî'nin bu eseri telifini hicri 857 yılında tamamladığı bilgisi tespit edilmiştir. Buna ilaveten eser, makâme türü edebi eserler sahasında Arap belagatının tarihi gelişim evrenlerinden önemli bir döneme ışık tutmakta ve alimlerin ve edebiyatçıların onun üzerine çalışmalar yapma, şerh etme ve nazım haline getirme konusunda gösterdikleri önemi de ortaya çıkarmaktadır.
Yusuf Ziyâ el-Hâlidî'nin hayatı ve el-Hediyyetü'l-Hamidiyye fi'l-Lügati'l-Kürdiyye adlı eseri (Metin inceleme ve tasnif)
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2020) Gemi, Ahmet; Gemi, Ahmet; 02.02. Department of Arabic Language and Literature / Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü; 02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Yusuf Ziya el-Hâlidî, Osmanlı Devleti'nin Sultan II. Abdülhamit döneminde Bitlis/Mutki kaymakamı olarak görevlendirilmiştir. Osmanlı adına daha önce Kudüs ve Rusya'da idarî görevlerde bulunan ve Filistinli olan Yusuf Ziya Paşa, siyasi tecrübesinin yanı sıra eğitim ve bilime büyük önem vermiştir. Dillere duyduğu ilgi sayesinde ana dili olan Arapçanın yanı sıra İngilizce, Fransızca, Farsça ve Türkçe gibi dilleri de öğrenen Yusuf Ziya Paşa, görevini îfa ettiği süre içerisinde Kürtçeye ilgi duymuş ve söz konusu dilin, bir gramer kitabı yahut sözlüğüne rastlamamıştır. Üç yıl boyunca idame ettirdiği görevi sürecinde Kürtçeyi öğrenen Paşa, el-Hediyyetü'l-Hamidiyye fi'l-lügati'l-Kürdiyye adlı eserini kaleme almıştır. Eserin hazırlanma aşamasında, dönemin yaygın eğitim merkezi olan medreselerde ders veren bir grup âlimden yardım alan Yusuf Ziya Paşa, eserini İstanbul'da bastırmıştır. Eser, yayınlanmasının ardından Kürt ileri gelenleri ve araştırmacılar arasında büyük yankı uyandırmıştır. Bu çalışma, Yusuf Ziya Paşa'nın kaleme aldığı eseri, dönemin bağlamsal şartlarını göz önünde bulundurarak yapı, teknik ve içerik bakımından incelemektedir. Söz konusu eserin, Arap kökenli bir müellif tarafından kaleme alınan ilk Kürtçe – Arapça sözlük olması hasebiyle çalışmada öncelikle, içinde bulunduğu siyasi, sosyal ve kültürel çevre irdelenerek yazarın hayatına yer verilmiştir. Öte taraftan el-Hediyyetü'l-Hamidiyye fi'l-lügati'l-Kürdiyye eserinin incelemesine giden yolda dil, sözlük ve sözlükbilim kavramları ele alınırken, eserin yazıldığı Kürtçe-Arapça dilleri de genel anlamda araştırmaya dahil edilmiştir. Son olarak sözlüğün tümü incelenerek ve Arapça metninin tashihi yapılarak tezin son bölümüne eklenmiştir.

Browse

Browsing Arap Dili ve Kültürü ABD by Author "02. Faculty of Letters / Edebiyat Fakültesi"