Browsing by Author "Atay, Beytullah"

Now showing 1 - 2 of 2

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ’ NDE YAYILIŞ GÖSTEREN Gundelia CİNSİNİN ETNOBOTANİK KULLANIMI
(İKSAD YAYINEVİ, 2022) Mungan Kılıç, Fatma; Atay, Beytullah; Department of Medical and Aromatic Plants / Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bölümü
Etnobotanik, “belirli bir bölgede yaşayan insanların çevresinde yetişen bitkilerden çeşitli ihtiyaçlarını gidermek üzere faydalanma bilgisi ve o bitkiler üzerine etkileri” olarak tanımlanabilir. Tıbbî bitki, hastalıkların iyileştirilmesi ya da önlenmesi amacıyla faydalanılan bitkileri ya da bitkisel ürünler olarak tarif edilmektedir (Yıldırımlı, 2004). İnsanlık tarihi kadar eski olan bitkisel tedavi yöntemi, günümüze kadar nesillerden nesillere aktarılarak gelmiştir.
Ğurs Köylerinde (Kızıltepe-mardin) Yetişen Bitkilerin Etnobotanik Kullanımı
(2025) Atay, Beytullah; Kılıç, Fatma Mungan
Bu çalışmada, Ğurs (Kızıltepe-Mardin) yöresinde doğal yayılış gösteren ve tarımı yapılan kültür bitkilerinin, halk tarafından kullanımını belirlemek üzere etnobotanik bir araştırma yapılmıştır. Bu amaçla, Mart 2022-Ağustos 2024 tarihleri arasında Ğurs yöresine bağlı 12 mahallede arazi çalışmaları ve anket görüşmeleri yapılmıştır. Çalışma esnasında 69 kaynak kişi ile yüzyüze görüşülmüş ve anket çalışması yapılmıştır. Yapılan anketler sonucunda; 32 familyaya ait 67 taksonun etnobotanik olarak kullanımı tespit edilmiştir. En fazla etnobotanik olarak kullanılan taksonlar sırasıyla; Brassicaceae, Asteraceae, Lamiaceae, Rosaceae, Solanaceae familyalarına aittir. Tespit edilen taksonların; tıbbi 50, gıda 36, yem 5, yakacak 12, nazardan korunmak için 6, gölgelik yapımında 1, boya yapımında 1, sepet yapımında 3 ve koku verme amaçlı 1, toplamda 116 farklı alanlarda kullanıldığı tespit edilmiştir. Yörede en fazla bitkilerin tıbbi amaçlı kullanıldığı kaydedilmiştir. Çalışma alanında kaynak kişi olarak görüşülenler genelde çiftçi, ev hanımı ve öğrencilerdir. Bu kişilerin 49'u (% 71) erkek ve 20'si (% 29) kadındır. Çalışmamızda taksonların bilimsel Türkçe isimlerinin yanısıra yöresel Kürtçe ve Arapça isimleri de verilmiştir. Kürtçe 65, Arapça 48 bitki ismi tespit edilmiştir. Ğurs yöresi, farklı uygarlıklara ve kültürlere ev sahipliği yapmış olması, mimarisi ve kendine has iklim ve yer şekillerinden ayrıca farklı bitkilerin yayılış gösterdiği bir bölge olma özelliğinden dolayı etnobotanik çalışma yapılması değerli görülmüştür. Böylelikle etnobotanik çalışma yapılmamış bir alandan veriler elde edilmiş ve yarınlara sağlıklı bir kültürel miras bırakılmıştır.