Browsing by Author "Kaçan, Havva"

Now showing 1 - 6 of 6

Citation - WoS: 4
Citation - Scopus: 6
Attitudes promoting coping with death anxiety among parents of children with disabilities
(Taylor and Francis Online, 2021) Sakız, Halis; Sakız, Halis; Bayram Değer, Vasfiye; Department of Educational Sciences / Eğitim Bilimleri Bölümü; Department of Nursing / Hemşirelik Bölümü
We investigated death anxiety among parents of children with disabilities and its associations with coping attitudes and psycho-demographic factors. Surveys were administered to 382 parents of children who possess a severe disability and data were analyzed via descriptive and inferential statistics. Findings revealed that parents experienced high levels of death anxiety; the level of death anxiety changed according to some psycho-demographic factors, such as external support, type of disability, and death-related beliefs; and death anxiety was significantly explained by demographic variables, death-related thoughts, and experiences, and adaptive and maladaptive coping attitudes.
Hastanede Yatan Yaşlı ve Kronik Hastalığı Olan Bireylerin Anksiyete ve Baş Etme Düzeyleri ile Etkileyen Değişkenlerin İncelenmesi
(2024) Bayram Değer, Vasfiye; Değer, Vasfiye Bayram; Department of Nursing / Hemşirelik Bölümü
Amaç: Bu araştırma hastanede yatan kronik hastalığı olan yaşlı hastaların anksiyete ve baş etme düzeylerinin belirlenmesi ve etkileyen değişkenlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntemler: Çalışma tanımlayıcı ve ilişki arayıcı bir çalışma olarak planlanmıştır. Araştırmanın evrenini 01.04.2022-01.07.2023 tarihleri arasında hastaneye yatan 65 yaş kronik hastalığı olan 1426 hasta, örneklemini ise 310 hasta oluşturmuştur. Veriler, üç bölümden oluşan (yaşlı bireyleri tanımlayıcı form, Beck Anksiyete Ölçeği ve Stresle Başa Çıkma Tutumları Ölçeği) bir veri formu aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde ortalama, sayı, yüzde, pearson korelasyon ve regresyon analizi (stepwise) kullanılmıştır. Sonuçlar: Yaşlı hastaların yaş ortalaması 70,83 ±5,66 olarak, hastalığı nedeni ile hastaneye yıllık yatış sayısı ortalaması 2,05±1,11 olarak saptanmıştır. Yaşlıların “anksiyete” puan ortalaması 23,53±9,85 olarak saptandı. Sıklıkla ilk üç sırada kullanılan başa çıkma tutumları dini başa çıkma (31,38±1,92), madde kullanımı (11,96±2,83), soruna odaklanma ve duyguları açığa vurma (10,32±2,29) olarak saptamıştır. Anksiyete düzeyini yaşın ileri olması arttırmakta (ß=0,229), sağlığı iyi olarak değerlendirme azaltmakta (ß=-0,338), hastalığı için hafif kaygı yaşadığını ifade etme azaltmakta (ß=-0,248)’ dır. Kronik hastalık sayısının fazla olması ise anksiyete düzeyini arttıran (ß=0,110) ve belirleyen değişkenler olarak saptanmıştır. Tartışma: Hastanede yatan kronik hastalığı olan yaşlıların kaygılı oldukları ve yaşanan kaygı ile etkili baş etmede yeterli olmadıklarını söyleyebiliriz. Yaşın ileri olması ve kronik hastalık sayısının fazla olması anksiyeteyi arttıran değişkenlerdir. Yaşlılar için özel olarak hizmet alabilecekleri geriatrik ruh sağlığı tedavi merkezleri, ruh sağlığını koruyucu ve özellikle depresyon ve kaygı bozukluğu gibi ruhsal hastalıkları önleyici özel hizmet birimlerinin (psikiyatri hekimi, hemşire, sosyal hizmet uzmanı ve psikoloğun da dahil olduğu) oluşturulması önerilmektedir.
Citation - WoS: 4
Citation - Scopus: 4
Outcomes of genital hygiene and anxiety training for mothers of girls with profound intellectual disabilities: A randomized controlled experiment
(Taylor & Francis Online, 2022) Bayram Değer, Vasfiye; Sakız, Halis; Sakız, Halis; Department of Educational Sciences / Eğitim Bilimleri Bölümü; Department of Nursing / Hemşirelik Bölümü
Female children with profound intellectual disabilities (IDs) may experience symptoms of urinary tract infections (UTIs) and depend on others’ care. However, their caregivers may lack general hygiene skills and experience heightened anxiety when their care is expected. This study reports outcome of a training that aims to enhance genital hygiene skills and decrease anxiety levels of mothers of girls diagnosed with profound ID. The study was conducted in a city located in Turkey in 2020. It was designed with a randomized controlled experimental approach based on a pre-test and post-test model with experimental and control groups. The sample consisted of 66 mothers of girls who were diagnosed with profound ID, did not have UTI but were at high risk of developing it. A 6-week program with 24 sessions was implemented. After the training, mothers in the experimental group changed the sanitary pad and the underwear during menstruation and gave their daughters a bath more frequently; had a higher knowledge of recognizing and preventing UTI symptoms and cleaning of the perineum area; and had significantly lower levels of anxiety. A carefully designed simulator-based training can enhance the knowledge and skills of mothers to recognize the UTI symptoms, apply their knowledge to prevent the symptoms and implement genital hygiene practices, which in turn have a positive effect on reducing their level of anxiety.
Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde Çalışanların Empati ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki
(2024) Sakız, Halis; Sakız, Halis; Department of Educational Sciences / Eğitim Bilimleri Bölümü
Amaç: Bu çalışmanın amacı özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışanların empati ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma tanımlayıcı ve ilişki arayıcı desende yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2022-2023 eğitim öğretim yılında bir ilin merkezinde bulunan üç özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 120 çalışan oluşturmuştur. Verilerin toplanılmasında çalışanı tanıtıcı form, Empatik Eğilim Ölçeği ve Maslac Tükenmişlik Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmada çalışanların empatik eğilimleri eğitim durumu değişkeninden, Tükenmişlik düzeyleri ise yaş, gelir durumu, medeni durum, eğitim durumu ve çalışma yılı değişkenlerinden etkilenmektedir. Empatik eğilim duygusal tükenme düzeyini (ß=0.558) arttırmakta, duyarsızlaşma düzeyini (ß=0.516) arttırmakta ve kişisel başarı hissi düzeyini (ß=-0.655) azaltmaktadır. Çalışanların Empati Eğilim Ölçeği puanı ile Maslach Tükenmişlik envanteri duygusal tükenme ve duyarsızlaşma alt boyutları puanları arasında anlamlı düzeyde pozitif orta ilişki, kişisel başarı hissi alt boyutu arasında anlamlı düzeyde negatif orta bir ilişki bulunmaktadır. Sonuç: Çalışanlarda yüksek empati, özel gereksinimli öğrencilere sağlanan destek kalitesini artırabilirken, aynı zamanda duygusal tükenme ve kişisel başarıda azalma gibi zorlukları da beraberinde getirebilmektedir.
Citation - WoS: 1
Citation - Scopus: 3
Resilience and mental health literacy mediate the effect of caregiver burden on internalized stigma among mothers of children with disabilities
(Routledge, 2023) Sakız, Halis; Kaçan, Havva; Department of Educational Sciences / Eğitim Bilimleri Bölümü
This study explores the mediating role of psychological resilience and mental health literacy in the relationship between caregiver burden and internalized stigma among mothers of children with disabilities (CWD). A sample of 252 mothers completed measures assessing these variables. Results showed significant correlations between psychological resilience, caregiver burden, mental health literacy, and internalized stigma. Mediation analyses indicated that psychological resilience and mental health literacy partially mediated the relationship between caregiver burden and internalized stigma. These findings highlight the importance of enhancing psychological resilience and mental health literacy to alleviate caregiver burden and reduce internalized stigma among mothers of CWD.
Yaşlının Kendini İhmal Etmesinde Yalnızlık, Depresyon ve Ölüm Kaygısının Etkisi
(2024) Bayram Değer, Vasfiye; Değer, Vasfiye Bayram; Department of Nursing / Hemşirelik Bölümü
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de yaşlı nüfus artmaktadır Nüfusun yaşlanması ise yaşlılıkla ilgili sağlık sorunlarını özelliklede kendini ihmal, yalnızlık, depresyon, ölüm kaygısı gibi halk sağlığı konularını gündeme getirmektedir. Kendini ihmalin ve etkili olan risk faktörlerinin tespit edilmesi önemlidir. Bu çalışmada, yaşlının kendini ihmal etmesi ile yalnızlık, depresyon ve ölüm kaygısı arasındaki ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma ilişki arayıcı ve tanımlayıcı desende planlanmış ve araştırmaya katılmayı kabul eden 176 yaşlı birey ile tamamlanmıştır. Araştırma verileri beş bölümden oluşan yaşlı birey tanıtım formu, Yaşlılarda Kendini İhmal Ölçeği, Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği, Geriatik Depresyon Ölçeği, Templer’in Ölüm Anksiyetesi Ölçeği kullanılarak yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. Yaşlılarda kendini İhmal %44,4 oranında yalnızlık, depresyon, ölüm kaygısı değişkenleri ile açıklanmaktadır (R2=0,444). Depresyon(ß=0,184) ve Ölüm Kaygısı (ß=0,584) yaşlılarda kendini ihmal toplam düzeyini arttırmaktadır. Yalnızlık yaşlılarda kendini ihmal toplam düzeyini etkilememektedir. (p>0.05). Yalnız yaşayan yaşlıların yalnızlık düzeyleri eş ve çocukları ile yaşayanlara göre yüksek bulunmuştur (p<0.05). Depresyon ve Ölüm kaygısı yaşlılarda kendini ihmal düzeyini arttırmaktadır. Yaşlı bireylerin ölüm kaygısının kendini ihmali en çok etkileyen değişken olduğu söylenebilir. Yaşlılık döneminde gelişebilecek depresyonun erken fark edilmesi ve tedaviye başlanması, ölüm kaygısını etkileyen faktörlerin yaşlılarda araştırılması ve bu faktörlere yönelik psikoeğitim müdahale çalışmalarının planlanması yaşlıların kendini ihmal etmesinin önüne geçilmesinde önemlidir. Bu araştırma kendini ihmal ile depresyon, yalnızlık, ölüm kaygısı ilişkisini inceleyen özgün bir çalışmadır ve yaşlıya sağlık hizmeti sunumunda bütüncül yaklaşımın önemli olduğunu göstermektedir.