Browsing by Author "Mahmoud, Barzo Omar"

Now showing 1 - 1 of 1

Şîrovekirineke dengsazî û fonolojî di Kurdiya Kurmancî de
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2016) Mahmoud, Barzo Omar; Sulaıman, Rafik; Sulaıman, Rafık Dr; 12.02. Kurdish Language and Culture Programme / Kürt Dili ve Kültürü Programı; 12. Institute of Living Languages / Türkiye’de Yaşayan Diller Enstitüsü; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Bu tezde betimleyici, yapısal, işlevsel, metinsel, karşıtsal, dağıtımsal ve karşılaştırmalı dahil pek çok dilsel yöntemlerin kullanıldığı pragmatik ve sentagmatik bir anlayışa bağlı olarak fonetik ve fonolojik analizler çerçevesinde Kürtçenin en yaygın konuşulan lehçelerden biri olan Kuzey Kurmanci lehçesinin ses ve fonemlerinin kapsamlı bir betimlemesi ele alınmaktadır. Kurmanci lehçesinde yazılan bu tez sunuş ve üç bölümden oluşmaktadır. Sunuşta tezi kalem alan yazarın bir yandan referansların yokluğu diğer yandan Kürtçe dil bilimsel alanındaki teknik terimlerin yetersizliği yüzünden karşılaştığı güçlükler anlatılmaktadır. Dolayısıyla yazar bu açığı kapatmaya yönelik Kürtçe dilsel terminolojisini zenginleştirmeyi hedefleyerek bu teknik terimlerin İngilizceleri temelinde yeni Kürtçe terimleri üretmek zorunda kalmıştır. Birinci bölümde Kürtçenin bazı ünsüz seslerinin söyleyiş ve fiziksel özellikleri ele alınmaktadır. Bu ünsüz harflerin bazıları nefesli, nefessiz (k), çarpmalı (r) ve titrek (r) gibi üçüncü bir boyutu vardır. Bu bölümün sonunda Kürtçenin Kurmanci lehçesinin bütün alt lehçeleriyle birlikte 46 altı sese sahip olduğu belirtiliyor. Ünlü ve ünsüz seslerin Kürtçe sisteminin fonolojik özelliklerini belirten ikin bölüm ise bu 46 sesi ele alıyor. Yazar bu seslerden 34 sesi Kurmancinin fonem sistemine dahil olduğunu düşünüyor ve bunları iki yeni fonem daha ekliyor: ötümsüz nefessiz /k/ ve yine ötümsüz ama nefesli /k/. Yazar Kurmancinin ses kapanmaları arasında üç yönlü bir ayırım – ötümlü, ötümsüz nefesli ile ötümsüz nefessiz arasında – sergilediğini belirtiyor. İkinci fonem ise çarpmalı /r/'ye karşı titrek /r/. Yazar ayrıca Farsçadan alınmış olan mesela 7 /haft/ sayısındaki gırtlaktan gelen /h/ fonemi gibi üç ünsüz fonemi de inceledikten sonra bu fonemlerin Kürtçede kullanılmasının gerek olmadığını öneriyor. Son bölümde ise Kürtçenin kurmanci lehçesinin fonem ve alofonlarının ayırt edici özellikleri ele alındıktan sonra yazar fonetik bağlamında Kürtçe hece yapısını tarif ederek, Kurmancinin vurgu ve tonlama kalıplarına yönelik ölçü teknikleri ile parçalı materyalin bu birliğini ve uyumunu saptamak suretiyle anlam varyasyonunda bazı fonetik parametrelerinin etkilerini incelemeyi hedefliyor.