Browsing by Author "Salantur, Ayten"

Now showing 1 - 2 of 2

Biyoteknolojik Yöntemler Yardımıyla Kısa Sürede Warrior Sarı Pas (puccinia Striiformis F.sp. Tritici) Irkına Dayanıklı Ekmeklik Buğday Hatlarının Geliştirilmesi
(2021) Salantur, Ayten; Kızılgeçi, Ferhat; Ölmez, Fatih; Turgay, Emine Burcu; Karaoğlu, Cuma; Çetiner, Buket; Mustafa, Zemran
Buğdayın üretimi esnasında verim ve kalitesine birçok biyotik ve abiyotik stres faktörü etki etmektedir. Epidemi koşullarında ekonomik kayıpların % 80?e ulaşabildiği biyotik stres faktörlerinden birisi de fungal bir hastalık olan sarı pas (Puccinia striiformis f. sp. tritici)?dır. Avrupa?da 2011 yılında ortaya çıkan Warrior sarı pas ırkının birçok önemli dayanıklılık genini kırdığı ve bu genleri taşıyan buğday çeşitlerinin hassas hale geldiği bilinmektedir. Bu durum Warrior ırkına hassas hale gelen ülkemizde yaygın olarak ekilen ekmeklik kalitesi yüksek, Ceyhan-99 ve Tosunbey çeşitlerine, Yr15 dayanıklılık geninin aktarılmasını zorunlu kılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen 200 hattın 99?u sarı pasa dayanıklı bulunmuştur. KASP markörleri ve hastalık testlemeleri sonuçları birebir örtüşmüştür. Yr15 genini tanımlayan KASP markörünün ıslah programlarına entegrasyonu sağlanmıştır. Ceyhan-99?un ebeveyn olarak kullanıldığı yazlık buğday hatlarında anter kültürü ile ülkemizde ilk defa 100 den fazla doubled haploid bitki elde edilmiştir. Proje ile Tosunbey ve Ceyhan-99?a, bitkisel özellikleri, kalite ve verim yönüyle benzer olan, aynı zamanda Warrior sarı pas ırkına dayanıklı Ceyhan-99Yr15 hatları içerisinden 11, TosunbeyYr15 hatları içerisinden 17 hat seçilmiş ve verim denemesine alınmıştır. Deneme tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekerrürlü olarak 2021 yılı ekim döneminde Ankara ve Diyarbakır?da kurulmuştur. Deneme sonuçlarına göre en az 2 hattın Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü?ne çeşit adayı olarak verilmesi planlanmıştır. Bu proje ile; hızlı ıslah, doubled haploid, markör destekli seleksiyon gibi teknikler bir arada kullanılarak kısa sürede çeşit adayı hatlar geliştirilmiştir. Islah programları için örnek bir çalışma olmuştur. Proje sürecinde genç araştırmacılara KASP ve Doubled Haploid eğitimleri verilmiştir. Ayrıca bu projede bursiyer olarak 1 yüksek lisans 2 doktora öğrencisi çalışmış, mesleki deneyimlerine katkı sunulmuştur.
Development of Bread Wheat Lines Resistant To Warrior Yellow Rust (puccinia Striiformis F. Sp. Tritici) in a Short Time With the Use of Biotechnological Methods
(Springer Heidelberg, 2024) Salantur, Ayten; Karaoglu, Cuma; Olmez, Fatih; Kizilgeci, Ferhat; Cetiner, Buket; Turgay, Emine Burcu; Aydogan, Sinan
During the production of bread wheat (Triticum aestivum L.), many diseases affect the yield and quality. One of the most important of these is yellow rust (Puccinia striiformis f. sp. tritici). When this disease creates an epidemic, it causes significant economic losses in wheat. Fungicides are widely used in disease control. In order to reduce the use of fungicides, the breeding of resistant cultivars, which is an environment-friendly and farmer-friendly approach, and the use of these cultivars in production are of vital importance. It is known that the Warrior race of yellow rust, which emerged in Europe in 2011, has overcome many important resistance genes except Yr-15, and wheat cultivars carrying those genes became susceptible. In this study, Yr-15 resistance gene was transferred to Tosunbey, which has high bread quality, with the help of KASP markers and homozygous DH lines were obtained using anther culture. Eighty-four of these lines were taken to the preliminary yield trial together with the Tosunbey standard cultivar. These lines were tested for grain yield, end-use quality and resistance to yellow rust. According to the trial results, 17 promising lines were selected among the Tosunbey-derived Yr-15 lines for advancement in a short period of totally 3 years. If one or more of these selected lines are registered, it will make a significant contribution to both the environment and the country's economy.