Sentetik ve Modern Ekmeklik Buğday Genotiplerinin (Triticum aestivum L.) Verim ve Kalite Özelliklerinin Karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışma, kışlık gelişme tabiatına sahip 14 modern ekmeklik ve 11 sentetik buğday genotipinin tane verimi ve bazı kalite özellikleri bakımından karşılaştırılması amacıyla 2014- 15 ve 2015-16 yetiştirme sezonlarında Elazığ ili sulu şartlarında yürütülmüştür. Denemeler tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak kurulmuş, birleştirilmiş varyans analiz sonuçlarına göre incelenen tüm özellikler bakımından genotipler arasındaki fark 0.01 düzeyinde istatistiki olarak önemli bulunmuştur. İki yıllık ortalama sonuçlara göre, sentetik ve modern ekmeklik buğday genotiplerinin tane verimi ortalaması sırasıyla 720 ve 707 kg da-1; bin tane ağırlığı için 41.42 ve 37.35 g; protein oranı için %10.71 ve %10.79; yaş gluten değeri %31.7 ve %30.7 olarak tespit edilmiştir. Çalışmada sentetik buğday genotipleri bin tane ağırlığı bakımından daha üstün özelliğe sahipken, tane verimi bakımından daha yüksek bir ortalamaya sahip olmalarına rağmen bariz bir üstünlük tespit edilememiştir. ANOVA ve GGE biplot analizleri sonucuna göre sentetik buğday genotipi S-4'ün bin tane, yaş gluten ve protein özellikleri bakımından, modern ekmeklik buğday genotipi M-3'ün ise zeleny sedimantasyon ve hektolitre özellikleri için en ideal değerlere sahip olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda sentetik buğday genotiplerinin tane verimi ve kalite özellikleri bakımından iyi bir potansiyele sahip olmakla beraber, dikkatli ve etkili bir seleksiyon ile modern ekmeklik buğday genotiplerinden daha üstün özelliklere sahip sentetik buğday genotiplerin belirlenebileceği ve bu konuda daha kapsamlı çalışmaların yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

This study was conducted in 2014-15 and 2015-16 seasons under irrigation condition of Elazığ province to compare 14 modern hexaploid and 11 sythetic wheat genotypes regarding to grain yield and some quality traits. Experiment was performed in randomized complete-block design with three replications. According to combined variance analysis statistically significant differences (P<0.05 or P<0.01) were determined for all examined traits of genotypes. According to mean of two years; examined traits of synthetic and modern hexaploid wheat were 720 and 707 kg da-1 for grain yield; 41.42 and 37.35 for thousand kernel weight; 10.71 and 10.70% for protein content; 31.7 and 30.7% for wet gluten respectively. Results indicated that synthetic wheat genotypes had desirable value for thousand kernel weight compare to modern hexaploid wheat genotypes. Although mean grain yield of synthetic wheat was higher but difference between two groups was very small. ANOVA and GGE biplot analysis also indicated that synthetic wheat genotype S-4 was superior for thousand kernel weight, wet gluten and protein content, while modern bread wheat genotype M-3 showed higher value for zeleny sedimentation and test weight. Study concluded that synthetic wheat had potential for grain yield and quality traits careful and efficient selection need to determine superior synthetic wheat genotypes. Also, further study should be conducted related to synthetic wheats.