ANA RAHMİNDEN ÜTOPİK TEMSİL MEKÂNLAR ÜRETİMİ

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi

ANA RAHMİNDEN ÜTOPİK TEMSİL MEKÂNLARI ÜRETİMİ Cesur EMEN Mardin Artuklu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı

Bu çalışmada ana rahminden temsili ütopik mekânların üretimi yapılarak, toplumsal alanda mekânın temsilleri ve temsili mekânların etkileri sonucu üretilen günümüz mekânlarına tokuşturmalar yapılıp, üretilen ütopik mekânların temsili etkileri ile kadının toplumsal alandaki mekân kullanımlarında maruz kaldığı mekânları ve toplumsal cinsiyet alanında yaşadığı temel problemlere karşı ütopik temsili mekânların üretimlerini gerçekleştirerek, günümüz mekânların üretim süreçlerindeki kadına yönelik otaya çıkan engellerin, problemlerin etkilerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu bağlam doğrultusunda mekân geniş bir zeminde irdelenerek, mekânın bir çok yönü dahilinde farklı alanlardaki ilişkisi irdelenmiştir. Lefevbre’nin mekâna dair genel analizleri, temsili mekân yaklaşımları tezin genel ütopik mekân üretimlerinin ana gövdesini oluşturmuştur. Tezin kuramsal yaklaşımında Lefevbre’nin özellikle temsili mekânlara dair, mekâna dair ortaya çıkan soyutlamalardaki somut mekânlar, mekân üretiminde toplumsal alanda bireylerin mekânlarla kurdukları ilişkiyi somutlaştırmaktadır. Lefevbre’nin mekân üretiminin ayrıca toplumsal üretimin koşullarını da ürettiğini dolayısıyla her mekânın kendi toplumunu da yarattığı aktarımı günümüz mekânlarının önceki toplumlarda üretilen mekânlarla kurduğu ilişkiler üzerinden nasıl bir bağ içerdiğini ortaya koymaktadır. Dolayısıyla da günümüz mekânlarını yorumlanın koşulu, önceki toplumsal alanlarda üretilen mekânların üretim koşullarının analizleri ve aktarımlarıyla mümkün kılınabilmektedir. Bu bağlamda mekânın tarihsel süreçlerdeki üretimleri geniş bir alanda değerlendirilmiş, günümüz, öncesi Neolitik Dönem’lerde üretilen mekânların analizleri yapılmıştır. Dolayısıyla da Neolitik Dönem’de üretilen mekânlar ve bireylerin mekân üretimdeki rolleri önemsenmiş, kadının bu dönemlerde mekân üretimleri ve mekânların pozisyonlanmasında sahip oldukları roller ortaya konulmaya çalışılmıştır. Kadının doğurganlık yanı ve sezgisel yanı mekân üretimi ve günümüz mekân üretimlerine katkısı yazısız tarihin derinliklerinde somutlaştığı ortaya çıkmaktadır. Ana rahmi fizyolojik, biyolojik bir boşluktan çok kozmik bir mekâna da sahiptir. Dolayısıyla ana rahmi ve kadın bedeni tarihsel mekân üretimi bağlamında çeşitli anıştırmalara konu olarak, ilk mekân üretimlere referans kaynağı olmuştur. İnsanların kullandığı ve barınma ihtiyaçlarını giderdikleri, mağaralar ve ana rahmine olan öykünmeleriyle özellikle Neolitik Dönem’i insanlarının ortak akıllarının ürettikleri benzer mekânlarda, kozmik ana anışmalar yaptıkları, bu bağlamda da kadının Neolitik kentlerinde önemli bir pozisyon aldıkları çoğu araştırmacılar tarafından da doğrulanarak aktarılmaktadır. Tezin ikinci bölümünde ana rahminden ütopik temsili mekân üretimlerini üretebilmek için hukuk, sağlık alanlarında röportajlara ihtiyaç duyulmuş, ütopist mimar Lebbeus Woods’un mekân yaklaşımları ve Frederick Kiesler’in sonsuz mekân imleri ana rahminde üretilen ütopik mekân üretimlerine ön koşul şartlarını doğurmuştur. Üretilen mekânlar mimari anlatım teknikleriyle, eskizlerle ve üretilen öyküyle aktarılmaya çalışılmıştır.