Yüksek Lisans Tezleri - Karma
Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12514/57
Browse
Recent Submissions
Master Thesis Hacı Bektaş-ı Veli'nin Bilgi Anlayışı(2025) Bozkurt, Birgül; Bozkurt, BirgülHacı Bektaş-ı Veli Türk İslam düşüncesinin önemli şahsiyetlerinden biridir. Horasan erenlerinden biri olarak bilinen Hacı Bektaş-ı Veli'nin düşüncesinin etkileri günümüzde de devam etmektedir. Bu tez çalışması bir giriş ve iki ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Hacı Bektaş'ın yaşadığı dönemin özelliklerinin yanı sıra, tezin önemi, sınırları, alan dair literatür değerlendirmesi ve yöntem gibi konular ele alınmıştır. Birinci bölümde öncelikle Hacı Bektaş'ın hayatı, eserleri ve düşüncesinin kaynakları ele alınmıştır. Sonrasında Hacı Bektaş'ın Tanrı, âlem ve insan konusundaki görüşleri, onun bilgi anlayışının netleştirilmesine katkı sağlaması açısından genel olarak irdelenmiştir. Tezin ikinci bölümünde ilk olarak bilgi meselesi ve tasavvufi düşüncede bilgi konusu ele alınmıştır. Ardından tezin ana problemi olan Hacı Bektaş-ı Veli'nin bilgi anlayışı ayrıntılarıyla ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda Hacı Bektaş'ta bilginin tanımı, kaynakları, bilginin sınırları, bilginin elde edilmesi, marifetullah konusu ve dini tecrübenin epistemolojik değeri ayrıntılarıyla işlenmiştir. Hacı Bektaş'ın bilgi anlayışının duyularla başlayıp, akıl, kalp ve sezgi bilgisiyle nihayete eren ve bu süreçte dört kapı kırk makamla bilginin pratik bir sürece dayalı olarak elde edildiği bir hakikat ya da Tanrı bilgisini (marifetullah) arama yolculuğu olduğu görülmüştür.Master Thesis İki Dilli Lise Öğrencilerinin Yabancı Dil Olarak İngilizceyi Öğrenmeye Yönelik Tutumları: Bir Karma Yöntem Çalışması(2025) Sakız, Halis; Sakız, HalisBu çalışma, iki dilli lise öğrencilerinin yabancı dil olarak İngilizceyi öğrenmeye yönelik tutumlarını incelemeyi amaçlamaktadır. Küreselleşmenin İngilizce yeterliliğinin önemini artırdığı günümüzde, iki dilli öğrenicilerin perspektiflerini anlamak kritik bir öneme sahiptir. Nitel ve nicel verilerin toplanarak analiz edilmesi yoluyla gerçekleştirilen bu çalışma, kültürel arka plan, iki dilli lise öğrencilerinin İngilizce öğrenme süreçlerini ve öğrenmeye yönelik tutumlarını detaylı bir şekilde araştırmaktadır. Araştırma, öğrencilerin dil öğrenimine ilişkin tutum ve motivasyonlarını, algılarını ve karşılaştıkları zorluklar ya da kolaylıkları ortaya koymayı hedeflemektedir. Veri toplama sürecinde çevrim içi bir ölçek ve derinlemesine mülakatlar kullanılmıştır. Katılımcılar, Mardin'deki dört farklı lisede öğrenim gören toplam 502 öğrenci ve bu öğrencilerin derslerine giren beş İngilizce öğretmeninden oluşmaktadır. Katılımcılar, Türkçe-Kürtçe, Türkçe-Arapça ve Türkçe-Süryanice dillerini konuşabilen iki dilli öğrencilerden seçilmiştir. Veri toplamak için 502 öğrenciye 20 maddeden oluşan çevrim içi bir ölçek uygulanmıştır. Ayrıca, öğretmenlerle yapılan görüşmelerde 12 soruluk yarı yapılandırılmış bir görüşme formu uygulanmıştır. Nitel veriler tematik analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Bulgular, iki dilli öğrencilerin genellikle İngilizce öğrenimine karşı olumlu bir tutum sergilediklerini ve bunu akademik ve mesleki fırsatlarını artıran değerli bir beceri olarak gördüklerini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, dilsel etkileşim ve değişen öz güven seviyeleri gibi zorlukların, öğrenim deneyimlerini etkileyebileceği tespit edilmiştir. Çalışma, iki dilli öğrencilerin güçlü yönlerini kullanarak daha etkili ve katılımcı bir İngilizce öğrenim ortamı oluşturacak pedagojik stratejilerin geliştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Bu araştırma, dil edinimi ve iki dillilik eğitimi konusundaki daha geniş tartışmalara katkıda bulunarak, öğrencilerin çeşitli dilsel geçmişlerini dikkate alan özel yaklaşımların önemini ortaya koymaktadır.Master Thesis Diyarbakır ve Mardin'deki Kültürel Mirasın Korunmasında Hikâye Anlatısının Rolü(2025) Çağlayan, Murat; Çağlayan, MuratTez çalışması; kültürel miras kavramının tarihsel gelişimini, korunması ve aktarımı süreçlerini inceleyerek Mardin ve Diyarbakır şehirlerindeki kültürel miras unsurlarını hikâyeler üzerinden ele almaktadır. Çalışma, kültürel mirasın tanımı, somut ve somut olmayan unsurları ile yönetim süreçlerini kavramsal çerçeve içerisinde açıklamaktadır. Aynı zamanda hikâye ve anlatı kavramları arasındaki farklılıklar, hikâyelerin tarihsel gelişimi ve kültürel miras aktarımındaki önemi detaylandırılmaktadır. Mardin ve Diyarbakır'ın coğrafi, tarihi ve kültürel özellikleri incelenmiş; bu şehirlerde bulunan kaleler, camiler, medreseler, evler, kiliseler ve antik kentler gibi somut miras unsurları ile el sanatları, müzik, folklor ve yemek kültürü gibi somut olmayan miras unsurları analiz edilmiştir. UNESCO Dünya Mirası Listesi ve UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndeki yerleri, her iki kentin küresel kültürel miras içindeki önemini vurgulamaktadır. Tez çalışması sonucunda, Mardin ve Diyarbakır'ın somut ve somut olmayan kültürel miras unsurları karşılaştırılarak her iki şehrin benzersiz kültürel değerleri ile ortak yönleri ortaya konmuştur. Çalışma, kültürel mirasın hikâyeler yoluyla aktarımının bu zenginliklerin sürdürülebilirliği açısından önemini vurgulamaktadır.Master Thesis Örgütlerde Sosyal İklimin İş Tatmini Üzerindeki Etkisinin Analizi(2025) Kılıç, Cumali; Kılıç, CumaliGünümüzün dinamik ve hızla değişen iş dünyasında, rekabet ortamının giderek artmasıyla birlikte, örgütlerin çalışan memnuniyetini sağlama ve performanslarını artırma çabaları büyük önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, iş ortamının ve çalışma koşullarının çalışanların motivasyonu, bağlılığı ve performansı üzerindeki etkisi önemli bir araştırma konusu haline gelmiştir. Çalışanların iş tatmini, onların iş deneyimlerini belirlemede ve örgüt içindeki etkileşimlerini şekillendirmede kritik bir rol oynamaktadır. Bu durumda, sosyal iklim ve iş tatmini kavramları, iş ortamının sosyal boyutunu anlamak ve çalışanların duygusal ve işle ilgili deneyimlerini analiz etmek için önemli bir çerçeve sunmaktadır. Örgütlerde oluşturulan sosyal iklim, çalışanların motivasyonunu, bağlılığını ve performansını etkileyerek iş tatminine doğrudan etki eder. Destekleyici bir sosyal iklim, çalışanların işlerine daha bağlı hissetmelerine ve işlerinde daha yüksek bir performans sergilemelerine olanak sağlarken aksi durumda örgüt adına olumsuz sonuçlarla karşılaşmak mümkün olabilecektir. Bu nedenle, örgütlerin sosyal iklimi yönetme ve geliştirme becerileri, çalışanların iş tatminini artırmak ve dolayısıyla örgüt performansını yükseltmek açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu bağlamda çalışma, örgütlerde sosyal iklimin iş tatmini üzerindeki etkisini derinlemesine anlamak ve bu alanda yeni bir bakış açısı sunmak için kapsamlı bir araştırma yapmaktadır. Bu yönüyle çalışmanın sonuçları, iş dünyasında sosyal iklim yönetimi konusunda stratejik kararlar almak için yöneticilere önemli bir rehberlik sağlayabilir.Master Thesis Yoğun Bakım Ünitesi İzolatı Staphylococcus Aureus Taşıyıcılığı ve Antibiyotik Direnci(2025) Aslan, Ercan; Yıldız, Songül ÇetikNozokomiyal enfeksiyonlar hasta, hasta yakınları ve sağlık personelleri için küresel sorundur. Yoğun bakım üniteleri akut ya da kronik hastalıkların seyrinde görülebilen ve hayati tehlike arz eden hastalıkların tedavisinde geliştirilen ünitelerdir. Bu nedenle bu birimlerdeki hastaların izlenmesi çok önemli olmaktadır. Çeşitli hasta profillerinin bulunduğu multidisipliner bir kurum olan yoğun bakım ünitelerinde tedavi gören hasta popülasyonu da zaman içerisinde değişebilmektedir. Özellikle ileri yaş nüfusunda artış, malignite tedavilerde, cerrahi müdahale ve diğer tanı tekniklerindeki ilerlemelerle beraber toplumsal beklentilerindeki artış ile beraber birçok etken nedeniyle yoğun bakım üniteleri daha önemli hale gelmiştir. Retrospektif planlanan çalışmamıza Ocak 2023-2024 tarihleri arasında yetişkin yoğun bakım ünitelerinde en az 5 gündür yatan 100 hasta dahil edildi. Hastalara ait demografik özellikleri (yaş, cinsiyet gibi) ile kan, biyokimya parametreleri ve kültür (kan, yara, balgam, idrar, gaita, kateter) örnekleri hastaneye ait kayıtlardan elde edildi ve değerlendirmeye alındı. Hastaların giriş ve 5. ün C-reaktif protein (CRP), nötrofil-lenfosit oranı (NLO), laktat (LAC), Hemoglobin (HGB), beyaz kan hücreleri (WBC) değerleri çalışmaya dahil edildi. NLO yoğun bakım hastalarının değerlendirilmesinde ve bakteriyeminin belirlenmesinde önemli bir belirteçtir ve bulgularımıza göre bu değer yüksektir. CRP düzeyi hastaların neredeyse tamamında çok yüksek bulunmakla beraber hastaneye yatış yaptığı zamana göre daha fazla artış göstermiştir ancak bu artış anlamlı bulunmamıştır. LAC düzeyleri de yüksek bulunmuş olup bu durum LAC yüksekliğinin yoğun bakımda yatan hastalarda sepsisi göstermesi açısından önemlidir. HGB konsantrasyon oranlarında ise önemli düşüş görülmüştür. WBC değerleri ilk güne göre artış göstermiştir. Sonuç olarak NLO, CRP ve WBC değerlerinin yüksek, HGB değerlerinin düşük olması yoğun bakımda yatan hastaların prognozunu kötü etkileyebilir. Hastalardan alınan örneklerden tespit edilen 31 Stapylococcus suşları kan, balgam, yara, kateter kültüründen izole edilmiştir. S.aureus suşlarının, levofloxacin, erythomycin, tetracycline, nitroforantoin, trimethoprim / sulfamethoxazole, oxacillin MIC, clindamycin, fusidic acid ve oxsf antibiyotiklerine karşı direnç gösterdiği saptanmıştır. Sonuçlarımıza dayanarak hastanede yatış süresi uzadıkça mortalitenin de arttığı bilinen bir gerçek olduğundan ve hasta ile hasta ilişkili bireylerin de yaşamını riske atacağından bu değerlerin takip edilmesi erken teşhis ve tedaviye başlanılması açısından fayda sağlayacağını söyleyebiliriz.Master Thesis Lêkolîneke Toponîmîk: Awayên Navlêkırına Cıh û Waran û Teşeyên Erdnıgarîyê lı Devera Xursê(2025) Aslan, Mustafa; Aslan, MustafaDi vê xebatê de di çarçoveya toponîmîyê de em li ser navlêkirinên cih û warên devera Xursê rawestiyan. Me gundên devera Xursê ku girêdayî navçeya Qosera Mêrdînê ye û awayên navlêkirina van gund û teşeyên erdnigarîya li wir bi awayekî toponîmîk, coxrafîk, etnoxrafîk û dîrokî nirxand. Di vê xebata xwe de me awayên navlêkirinên dozdeh gundên devera Xursê û teşeyên erdnîgarîyê li gor cure û taybetmendîyên pêkhatinên toponîmîyê rave kirin û da ber çavan da ku em bizanin niştecihên ku li van deveran jiyane bi çi hesasiyet, tevger û hişmendiyê navlêkirina van cih û waran pêk anîne. Di gel vê jî me di xebata xwe de di bin siya navên teşeyên erdnîgarîyê de jîngeh û şûnwarên qedîm, tirbe, qonax, avahî, kanî, gol, şikeft, pir, aş, zinar, gir, bexçe, daristan, kele, teht, hwd. û çend termên erdnîgarîyê ku bi piranî tenê ji hêla niştecihên devera Xursê ve dihate bikaranîn bi cih kir. Me hin termên erdnîgarîyê yên ku tomar kirine, li gor watayên ku ji hêla niştecihên vê deverê ve li van termên erdnîgarîyê hatine barkirin, şirove kirin û bi ferhengan re berawird kirin. Di ber de jî me hin termên erdnîgarîyê yên tomarkirî ku di tekstên klasîk de jî derbas dibûn dan ber çavan. Bi tevahî sed û çil pênc gundên Qoserê hene. Ji ber ku ne pêkan bû em vê xebata xwe ya sehayê li hemû gundan pêk bînin, me ji van gundan tenê gundên devera Xursê yên ku girêdayî navçeya Qoserê ne hilbijartin. Di gel van malûmatan derheqê sedema navlêkirinên gund û teşeyên erdnîgarîyê de vegêranên gel ên ku hatine tomarkirin jî di vê xebatê de cih girtine da ku bi kêrî çanda gelêrî ya Kurdî bê. Em dizanin ku navlêkirin an binavkirinên cih û warekî di encama hafizeyeke kolektîf de pêk tê. Bi vê hişmendiyê jî em tevgeriyan ka gelo li devera Xursê tesîra guherîna navên cih û waran li ser bîra hevpar a niştecihên vê deverê bi çi awayî bû. Di encamê de ev mudaxeleyên ku ji hêla dewletê ve li guherîna navan hatiye kirin ji hêla niştecihan ve di jiyana rojane de bi çi awayî hatiye pejirandin û li hember vê rewşê çi bertek hatiye nîşandan hîn bûn û me ev dane hemû daxilî zanista gelêrî ya Kurdî kirin. Di pêvajoya vê xebatê de ji niştecihên vê deverê daneyên giring hatin berhevkirin û tomarkirin û di gel vê jî bi saya rê û rêbazên weku çavdêrî, hevpeyvîn, hevdîtinên rûbirû hin malûmat û agahiyên bikêrhatî hatin bidestxistin. Herî dawî di vê pêvajoya xebata xwe de ji bo ku em xwe bigihînin dane û malûmatên mîsoger, me arşîvên dezgehên mulkî yên îdarî jî referans girtin. Ji bilî rêbaza berhevkarîya li sehayê daneyên ku hatin berhevkirin li gorî zanista toponîmîyê hatine senifandin û nirxandin. Weku encam me sed û bîst çar navên cih û warên Devera Xursê berhev kirin û derbarê Xursê û awayê binavkirina cih û waran de gihiştin qenaetekê.Master Thesis Kant Felsefesinde İnsan(2025) Ceylan, Ahmet; Ceylan, Ahmetİnsan, sadece biyolojik bir tür olmanın ötesinde, anlam arayışının, toplumsal dinamiklerin ve kültürel dönüşümlerin merkezinde yer alarak, varlığını hep tartışmaya açık bir konu haline getirmiştir. İnsanın özünü anlamak, onun neden var olduğunu sorgulamak hem bireysel hem de toplumsal açıdan bir farkındalık ortaya koymaktadır. Bu bağlamda insanın varlık meselesi sadece bireysel sorgulamalarla sınırlandırılmadan, toplumlarla da ilişkilendirilmektedir. Bu tez, felsefi antropoloji ve Kant felsefesini birleştirerek insanın varoluşunu ve toplumsal ilişkilerini derinlemesine incelemeyi amaçlamaktadır. İnsan felsefesinin evrimi, farklı düşünürlerin bakış açılarıyla birlikte incelenmiş, Kant'ın insan anlayışının bu süreçte nasıl bir dönüm noktası oluşturduğu vurgulanmıştır. Bu çalışma, Kant'ın insanı birey ve toplum ilişkisi üzerinden nasıl tanımladığına odaklanır. Kant'a göre insan; bilme yeteneği, mantığı, düşünme kapasitesi ve ahlaki sorumluluklarıyla toplumsal bir varlık olarak şekillenir. İnsan sadece bireysel bir özne değil, aynı zamanda toplumun bir parçasıdır. Kant, insanın özgür iradesiyle, ahlaki sorumluluk taşıyan bir varlık olarak kendisini ve toplumu dönüştürebileceğine inanır. Böylelikle bu çalışma birey olarak insanı değerlendirmenin yanında; insanın toplumsal ilişkilerdeki yerini ve tarihsel bir varlık olarak toplumla olan etkileşimini de tartışmaktadır. Araştırma, Kant'ın insan felsefesinin temel unsurlarını tarihsel bir perspektifle ele alırken, aynı zamanda felsefi antropolojinin yöntemlerini kullanarak Kant'ın insan anlayışını açıklığa kavuşturur. Bu çalışma Kant'ın, insanın bilinçli bir varlık olarak toplumsal bağlarla şekillenen kimliğini ve ahlaki sorumluluklarını nasıl betimlediğini inceleyerek, insan felsefesine özgün bir katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Dolayısıyla bu tez, Kant'ın insan anlayışının, birey ve toplum arasındaki ilişkiyi nasıl derinlemesine ele aldığını, insanın varoluşsal sorumlulukları ve toplumsal bağlarıyla birlikte anlam kazandığını ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimeler: Birey, İnsan Felsefesi, Kant, ToplumMaster Thesis Banga Şîdetê dı Helbestên Cegerxwîn de(2025) Keskin, Necat; Keskin, NecatCegerxwîn'in Modern Kürt Edebiyatında özel ve özgün bir yeri vardır. Hem kalemi hem de tavrı Kürt edebiyat çevrelerine ilham kaynağı olmuştur. Bu çalışmada genel olarak Kürt şair Cegerxwîn'in şiddet diliyle yazdığı şiirlerinden bahsetmeye çalıştık. Bu araştırmaya konu olan şiddetin gündelik şiddet olmadığını belirtmek gerekir. Bu şiddet devrimci ve politik bir şiddettir ve onun döneminde birçok şair tarafından kullanılmıştır. Bu şiddet çağrısı bazen sömürgecilere, bazen toprak sahiplerine, bazen ağalara ve bazen de toplumdaki güçlü kişilere yönelik yapılmıştır. Şiirlerinden bahsetmeden önce şiddet, Marksizm, devrimci şiddet, şiddet ve edebiyat ilişkisi gibi konuların yanı sıra diğer edebiyatlardan kısaca örnekler verdik. Ayrıca genel olarak modernizimden, Modern Kürt Edebiyatından, Modern Kürt Edebiyatında şiddet konusunun nasıl işlendiğine değindik. Bu bölümde Cegerxwin'in hayatı ve eserleri kısaca ele alınacak, ardından şiddeti konu alan şiirleri üç alt başlıkta değerlendirilecektir. Cegerxwîn'in bütün eserleri incelendi ve bunların arasından şiddet ile ilgili on altı (16) şiir seçildi. Çalışmanın sonunda Cegerxwîn'in pek çok şiirinde şiddete çağrıda bulunduğu görülmektedir. Bu çalışma 106 sayfadan oluşmaktadır.Master Thesis Maneviyat ile Öz-yeterlik Arasındaki İlişkinin Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi(2025) Acar, Muhammet Cevat; Acar, Muhammet CevatBu araştırmanın amacı bireylerin maneviyat düzeylerinin öz-yeterlik üzerindeki etkisinin araştırılmasıdır. Araştırma kapsamında, yetişkin bireylerin maneviyat ve öz-yeterlik düzeyleri incelenmiş, bu düzeylerin cinsiyet, yaş, ekonomik durum, eğitim düzeyi, meslek ve sübjektif dindarlık algısı gibi demografik değişkenlerle olan ilişkileri analiz edilmiştir. Çalışmada, öz-yeterlik düzeyini ölçmek için Genel Öz-Yeterlik Ölçeği, maneviyat düzeyini ölçmek için ise Manevi Yönelim Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Mardin ilinde ikamet eden 357 kişi oluşturmaktadır. Analizler SPSS programı yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Korelasyon analizleri sonucunda, maneviyat ve öz-yeterlik arasında pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırma bulgularına göre katılımcıların maneviyat düzeyleri meslek ve sübjektif dindarlık algısı değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Örneklem grubunun öz-yeterlik düzeyinin ise sübjektif dindarlık algısı değişkenine göre farklılık gösterdiği görülmektedir. Son olarak maneviyatın öz yeterliğin anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Master Thesis Analîza Mamikên Kurdî ji Hêla Hunera Helbestê ve(2025) Subaşı, Kenan; Subaşı, KenanDi vê têzê de ji hêla teşeyê ve li ser hêmanên ahengê yên weke wezna kîteyî, rêzbendî, serwa, rawestek, pirs û bersivdayîn, formelên destpêk û dawiya mamikên kurdî lêkolîn hatiye kirin. Mamikên kurdî ji hêla naverokê ve jî ji aliyê hunera helbestê ve hatine vekolandin. Di xebata xwe de dema me mamik ji hêla hunera helbestê ve tehlîl kirin, me modela analîza metnê ya ku binbeşeke rêbaza vekolîna çawaniyê ye esas girt. Tevî varyantên wan bi giştî li ser şeş hezar û sî û heft (6037) mamikên kurdî, ji hêla teşe û hunera helbestê ve lêkolîn hat kirin. Mebest jê ev e ku ji aliyê avabûna xwe ve mamikên kurdî bên kategorîkirin. Her weke din ji aliyê hunera helbestê ve jî, ji aliyê metafor, metonîmî, hêma, alîterasyon, asonans, teşbîh û tezadê ve taybetiyên mamikên kurdî hatin nirxandin. Mebest jê ev bû ku mamikên kurdî ji aliyê avabûna wan ji van her du hêlan ve bên nirxandin. Tez ji destpêk, du beş û encamê pêk tê. Di destpêkê de piştî ku pênaseya mamikê hatiye kirin, nêrînên li ser pênaseya wê hatine vegotin. Di xebatên kurdî de li ser binavkirin û bikaranîna peyva mamikê nirxandinek jî hatiye kirin. Di pey re piştî mijar û sînorên xebatê, çavkaniyên ku hatine bikaranîn hatine nasandin. Paşê jî piştî rêbaza lêkolînê, giringî û amanca xebatê hatiye vegotin. Di beşa yekem de ji hêla teşeyî ve li ser formelên wan destpêk û dawiyê, li ser rêzbendî, pirs û bersivdayîn, dengsazî û serwaya mamikên kurdî nirxandinek hat kirin. Mamikên kurdî li gorî van taybetmendiyên xwe hatin kategorîkirin. Di beşa duyem de mamikên kurdî ji hêla hunera helbestê ve ji aliyê naverokê ve hat analîzkirin. Piştî analîzkirina mamikan metafor û hêmayên ku herî zêde hatine bikaranîn, bi du tabloyan hatin nîşandan. Bêjeyên sereke: Mamik, Teşe, Helbest, Avanî.Master Thesis 4-6 Yaş Kuran Kursu Öğreticilerinin Yeterlilik Düzeyleri Görüşleri ve Beklentilerinin Tespit Edilmesi(2025) Bala, Sabahattin; Bala, SabahattinBu çalışmanın amacı, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 4-6 yaş Kur'an kurslarında görev yapan öğreticilerin, bu yaş grubuna yönelik Kur'an Kursu Programı hakkındaki görüşlerini, beklentilerini ve yeterlilik algılarını belirlemek ve değerlendirmektir. Dinî gelişimin temelinin atıldığı okul öncesi dönem, din eğitimi açısından büyük bir öneme sahiptir. Diyanet'in 4-6 Yaş Kur'an Kursu Programı, 2013-2014 eğitim-öğretim yılında on ilde pilot olarak başlatılmış ve sonraki yıl Türkiye genelinde uygulanmaya başlamıştır. Bu programın uygulanma sürecinden elde edilen geri bildirimler, programın niteliğini geliştirmek için önemli bir veri kaynağıdır. 4-6 yaş grubundaki çocukların düşünce dünyasına erişmek ve görüşlerini almak güç olduğundan veriler öğreticilerden toplanmıştır. Bu programa katılan öğreticilerin gözlem ve değerlendirmeleri önemli bir bilgi kaynağı oluşturmaktadır. Bu doğrultuda araştırma, 2023 yılında Mardin'de görev yapan 15 öğretici ile mülakatlar aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada öğreticilerin aldıkları eğitimler, Diyanet İşleri Başkanlığı ve velilerle ilgili beklentileri, çalışma motivasyonları ve kursların fiziksel imkânlarına dair görüşleri yarı yapılandırılmış bir görüşme formuyla ele alınmıştır. Çalışma sonucunda, katılımcıların meslek seçimlerini büyük ölçüde kendi istekleri doğrultusunda yaptıkları ve mesleklerine duydukları sevginin oldukça kuvvetli olduğu belirlenmiştir. Ancak, katılımcılar mesleki yeterlilik açısından, özellikle pedagojik formasyon bilgisi konusunda kendilerini yetersiz gördüklerini ifade etmişlerdir. Ayrıca, çalıştıkları kurumlarda ve velilerle iletişimlerinde bazı sorunlar yaşadıkları tespit edilmiştir. Bu sorunlara yönelik olarak katılımcılar, çözüm önerileri sunmuş ve sorunların giderilmesi için çeşitli stratejiler geliştirilmesi gerektiğini vurgulamışlardır. Bu çalışmanın daha sonra yapılacak olan 4-6 yaş Kuran Kursları çalışmalarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.Master Thesis Kamu Hizmetlerinden Memnuniyet: Diyarbakır İli Örneği(2025) Aydın, Mehmet Sadık; Aydın, Mehmet SadıkKamu kurumlarının temel amacı, vatandaşlara etkin ve verimli hizmet sunmaktır. Bunu başarmak için, hizmet sundukları bölgelerdeki vatandaşların beklenti ve ihtiyaçlarını doğru bir şekilde belirlemeleri ve hizmetlerini bu doğrultuda şekillendirmeleri gerekmektedir. Bu çalışmada, Diyarbakır'daki kamu kurumlarının sunduğu genel kamu hizmetlerinden, Diyarbakır'da yaşayan vatandaşların memnuniyet düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Memnuniyet düzeyinin, demografik faktörlere göre farklılık gösterip göstermediği de araştırılmıştır. Araştırma için yüz yüze görüşme ve internet aracılığıyla anket uygulaması yapılmıştır. Anket soruları, literatürden faydalanılarak Diyarbakır'daki kamu kurumlarının sunmuş olduğu hizmetlere uygun bir şekilde hazırlanmıştır. Tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 402 vatandaşa anket uygulanmıştır. Ankette kamu kurumlarının sunduğu 28 hizmet türü için likert tipi beşli dereceleme ölçeği kullanılarak memnuniyet ölçülmüştür. Anketten toplanan veri seti analiz yazılımı ile analiz edilmiştir. Analiz sonucuna göre ise kamu hizmetlerden memnuniyet düzeylerinin cinsiyet, yaş, eğitim durumu, gelir durumu ve meslek gibi demografik faktörlere göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.Master Thesis Destana Bîjen û Menîjeyê Di Edebîyata Kurdî Da (Goranî, Soranî, Kurmancî)(2025) Ölmez, Engin; Valı, ShahabBu çalışmamızda Bîjen ile Menîje destanın versiyonları üzerinde durduk ve karşılaştırmalı olarak destanın olay örgüsü, içerik, motif ve kahraman analizi yapılıp her üç versiyonun (Kurmancca, Soranca, Goranca) farklı ve benzer özellikleri değerlendirildi. Hakeza, Viladimir Propp'un anlatı işlevlerindeki yedi karakter tiplemesine göre her üç versiyonun karakter analizini yapılıp farklı ve benzer özellikleri karşılaştırmalı olarak belirtilmeye çalışıldı. Bijen ile Menije hamaset, aşk ve kahramanlık destanı olup Kürtçe'nin üç diyalektinde (Kurmancca, Soranca ve Goranca) ve Firdevsî'nin Şahnâmesinde yer almaktadır. Bu destanın ve çeşitli versiyonlarının, Part döneminden günümüze kadar varlığını sürdürmüş olması, Kürt-İran hafızasında varlığını sürdürdüğünün bir göstergesi olarak görebiliriz. Ayrıca bu destanın karakter ve imgelerini, adı geçen miletlerin ve Kürt Edebiyatında görmek mümkündür. Çalışmamızın teorik arka planı için Şahname kültürü ve Kürt Şahnamelerine yer verildi. Çalışmamızda görüldüğü üzere her ne kadar Firdevsi'nin Şahnamesi ve Kürt Şahnameleri köken, dayandığı kaynaklar ve içerik olarak birbirine benzese de her ikisi arasında farklılıkların olduğu ileri sürüldü. Öte yandan Bîjen ile Menîje destanın versiyonları sözlü edebiyattan yazıya aktarıldığı için Kürtçe sözlü edebiyat kültüründen de bahsedildi. Bijen ile Menije destanı aktarıcı, ozan ve dengbêjler sayesinde sözlü edebiyattan yazıya aktarılan ve günümüze kadar uzanan destanlardan bir tanesidir. Her üç versiyon, her ne kadar karakter ve içerik olarak birbirine benzese de aktarım ve anlatımdan kaynaklı, olay örgüsü bakımından farklılıkların olduğu ileri sürüldü. Ayrıca bu çalışmanın amaçlarından biri de Bijen ile Menije destanın Kürt'lerdeki yeri, önemi ve varlığına dikkat çekmek ve bu destanın karakter ve unsurlarının klasik ve modern Kürt edebiyatındaki yansımalarını birkaç örnekle belirtmektir. Anahtar Sözcükler: Kürt Edebiyatı, Kürt Destanları, Kürt Şahnameleri, Bijen ile Menije.Master Thesis İbn Tufeyl'in Hay Bin Yakzân Adlı Eserinde Yalnızlık(2025) Bozkurt, Ömer; Bozkurt, ÖmerBu tez, İbn Tufeyl'in Hay bin Yakzân adlı eserinde ele alınan yalnızlık olgusunu disiplinlerarası bir yaklaşımla incelemektedir. Tez, eserin alegorik ve simgesel boyutlarını analiz ederken, yalnızlığın sosyolojik, psikolojik, dinî ve felsefi açıdan çeşitli perspektiflerden nasıl değerlendirildiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Tezin birinci bölümünde, yalnızlık kavramı detaylı bir şekilde tanımlanmakta ve bu olgunun farklı disiplinlerdeki yansımaları üzerinde durulmaktadır. Bu bölümde psikoloji açısından bireyin yalnızlık deneyimi, sosyolojik açıdan yalnız bireyin toplumla olan ilişkileri, dinî açıdan yalnızlığın ruhsal ve metafiziksel boyutları ve felsefi açıdan bireyin epistemolojik, ontolojik ve etik boyutları gibi konular işlenmektedir. Tezin ikinci bölümde, İbn Tufeyl'in Hay bin Yakzân eseriyle bağlantılı olarak Absal ve Salaman hikayesinin önemi vurgulanmakta ve İbn Sînâ'nın aynı adlı eserinin etkileri irdelenmektedir. Bu bölümde en temelde İbn Tufeyl'in Hay karakterinin, yalnız bir insan olarak adada geçirdiği zaman dilimi ve bu süreçte yaşadığı dönüşüm psikolojik, sosyolojik, dinî-tasavvufî ve felsefi bir çerçevede değerlendirilmektedir. Bu doğrultuda Hay'ın yalnızlığının onun ilahi bilgelik ve Tanrı'ya ulaşma yolculuğundaki rolü, söz konusu tüm boyutları ile birlikte incelenmektedir. Sonuç bölümünde ise tezdeki bulgular özetlenmekte ve yalnızlığın İbn Tufeyl felsefesindeki yerinin farklı disiplinler bağlamındaki boyutları değerlendirilmektedir.Master Thesis Kierkegaard ile Beauvoir'nın Kadın Konusu Üzerine Görüşlerinin Karşılaştırılması(2024) Uyanık, Necip; Uyanık, NecipBu çalışmada varoluşçu felsefenin önemli temsilcilerinden Søren Kierkegaard ile Simone de Beauvoir'nın fikirleri ışığında kadın konusu ele alınıp incelenmeye çalışılmıştır. Tezimiz, her iki filozofun kadının varoluşsal bir zeminde kendini var edebilmesi ile ilgili düşünce, inanç ve değer yargılarını değerlendirebilmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda kadın konusu üzerine hem teorik bir yaklaşım sergilemek hem de bu konunun felsefe tarihindeki yerinin ne olduğunu irdeleyerek tartışmak, temel amaçlarımız arasındadır. Buna göre kadının varoluşsal değerini yaşamsal bir özne bağlamında ele almak gerekmektedir. Kadın sosyal, siyasal, ekonomik, tarihsel ve psikolojik birçok unsurun, dışsal belirlenimlerin tahakkümü altında mıdır? Söz konusu tahakküm bağlamında kadının varoluş sürecindeki avantajları ve dezavantajlarının değerlendirilip sorunu varoluşsal bir perspektifle analiz edebilmek önem arz etmektedir. Bu yönüyle Kierkegaard ve Beauvoir'nın kadın üzerine düşüncelerini karşılaştırmak suretiyle kadının varoluşsal konumunu tartışarak literatüre bir katkı sağlamak temel amaç olacaktır.Master Thesis ثلاثية الأدب والسياسة والدين بين التأثر والتأثير) العصر العباسي أنموذجاً)(2025) Jankır, Aslam; Jankır, AslamAraştırma, geniş kapsamlı, derin etkili bir konunun incelenmesinde yeni bir deneyim yaşamaktadır; bu alana pek az kişi girmiştir, hatta nadirdir. Araştırmanın bölümleri, Abbâsî dönemi boyunca edebiyat, siyaset ve din arasındaki ilişkiyi anlama çabası etrafında şekillenmekte ve bu unsurlar arasındaki etkileşim ve etkilenme sınırlarını incelemektedir. Araştırma, bir giriş, dört bölüm ve bir sonuç kısmına ayrılmıştır. Giriş, araştırmanın önemi, sorunları, sınırları, izlenen yöntem ve araştırma planı hakkında konuşmak için ayrılmıştır. Birinci bölüm, Araplar ve Arapça ile edebiyatı (doğuşu ve gelişimi) hakkında kapsamlı bir giriş sunarken, İkinci bölüm Abbâsî dönemine geçerek dönemin siyasi doğasını, iktidarı ve siyasi akımları, öncülerini ve edebi ürünlerini incelemektedir. Üçüncü bölüm, din ve edebiyat konusunu, dini akımların incelenmesi ve bu akımların önde gelen isimlerinin edebi eserlerinin analizi aracılığıyla ele almaktadır. Dördüncü bölüm ise, Abbâsî edebiyatının etkileşim ve etkilenim bağlamında tanımına ve üçlü ilişki ile sonuçlarını açıklamaya odaklanmaktadır. Sonuç olarak, araştırmanın ulaştığı sonuçlar ve öneriler ile birlikte, araştırmanın hazırlanmasında kullanılan kaynaklar ve referanslar belgelenmiştir.Master Thesis İbn Tufeyl'in Hay Bin Yekzân Eserinde Ruh Problemi(2025) Bozkurt, Birgül; Bozkurt, Birgülİbn Tufeyl, Hay Yakzân adlı eserinde genel manada bir insanın adada var olma veya adaya düşerek yaşama serüveni sembolik hikaye tarzında sunulmaktadır. Eserde kişinin kendi başına kendisini tanıma ve hakikate ulaşma süreci de işlenmiştir. Eser bir tür felsefe-din uzlaştırması yapma amacını da taşımaktadır. Düşünce tarihi açısından oldukça önemli bir eser olan Hay bin Yakzân'da ruh problemini ele almak bu ve başkaca pek çok açıdan önem kazanmaktadır. Bu tezde İbn Tufeyl'in Hay bin Yakzân eseri çerçevesinde ruh konusundaki görüşleri bir problem olarak incelenmiş ve ortaya konmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde İbn Tufeyl'de ruh probleminin tarihsel arka planı ve dayanak noktaları belirlenirken, Sokrates öncesi ve Sokrates sonrası, özellikle Platon ve Aristoteles'in ruha dair görüşleri ana hatlarıyla sunulmuştur. Ardından İslam filozoflarından Fârâbî ve İbn Sina'nın görüşleri ile kelamcıların yaklaşımları genel çerçeveleriyle ele alınmış ve betimlenmiştir. Tezin ikinci bölümünde ise öncelikle 'Hay bin Yakzân' türü eserler ile İbn Tufeyl'in Hay bin Yakzân adlı eseri hakkında bilgi verilmiştir. Ardından Hay bin Yakzân'da insanın var olma süreci ve ruh problemi irdelenmiştir. Bu doğrultuda ruhun mahiyeti ve tanımı, ruhun bedene girmeden önceki hali, ruhun bendeki durumu ve ruh-beden ilişkisi, son olarak da ruhun bedenden çıktıktan sonraki durumu Hay bin Yakzân eseri özelinde ortaya konmaya çalışılmıştır. Nihayetinde İbn Tufeyl'in ruh konusundaki görüşleri belirlenerek bir sonuçla izaha kavuşturulmaya gayret edilmiştir.Master Thesis Ebû Alî El-fârisî'nin El-îdâh Fi'n-nahv Adlı Eserinde İstişhâd Ettiği Âyetlerin İncelenmesi(2025) Salihoğlu, Hamit; Salihoğlu, HamitBu çalışmada Ebû 'Alî el-Fârisî'nin (ö. 377/987) nahiv alanında yazmış olduğu 'el-Îdâh fi'n-nahv' adlı eseri, müellifin istişhâd ettiği âyetlerin dâhil olduğu nahiv kuralları ve istişhâd yönleri ve varsa ihtilafları geniş bir şekilde ele alınmıştır. Söz konusu eser ile ilgili çalışma, giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş kısmında araştırmanın önemi ve amacı, yöntemi ve kaynakları incelenmiş, bunların dışında nahiv ilminde istişhâd meselesi ele alınmıştır. Birinci bölümde el-Fârisî'nin hayatı, ilmî kişiliği, seyahatleri, mensup olduğu dil ekolü, hocaları, öğrencileri, eserleri ve çalışmamızın esas konusunu teşkil etmesi sebebiyle el-Îdâh adlı eserinin adı, yazılış gayesi, içeriği, metodu ve bu eserindeki yaptığı tanımlamaları, ıstılahları ve ta'lilleri tetkik edilmiştir. İkinci bölümde ise el-Fârisî'nin söz konusu eserinde, başta istişhâd ettiği âyetler saptanıp teşkil ettiği nahiv konuları hakkında, nahiv âlimlerinin ve müellifin ifade ettiği tanım ve açıklamalar zikredilip mukayese edilmiştir. Sonrasında mevzu bahis eserde âyetlerin tespit edilen istişhâd yönlerine ve bu âyetlerin istişhâd yönü bakımından varsa diğer görüşler ve âlimlerin arasındaki ihtilaflara temas edilmiş ve geniş bir şekilde tahlil edilmiştir. Sonuç bölümünde ise çalışmada elde edilen veriler zikredilmiştir. Bu eserde müellifin her konuyla ilgili âyet istişhâd etmediği, istişhâd ettiği âyetlerin vecihlerinde ise o mesele hakkında Bağdatlıların görüşlerini tercih ettiği gibi sonuçlar, bunların arasındadır.Master Thesis Koronavirüs (Covid-19) Sonrası Dönemde Turizm ve Otelcilik İstihdamının Geleceği: Mardin İli Otel İşletmeleri Örneği(2025) Kodaş, Betül; Kodaş, BetülTurizm dış etkenlerden en hızlı ve en çok etkilenen sektörlerden biridir. Yakın zamanda yaşanan pandemi, turizm sektörünü ciddi şekilde olumsuz etkilemiştir. Pandemi gibi olumsuz faktörler, işletmelerin kapanmasına, çalışan sayısında azalmaya gidilmesine ve işletmelerin güç kaybetmesine yol açmıştır. Turizm sektörünü dış etkenlerden kolayca etkilenmesi ve birçok iş koşullarının bu durumlardan etkilenmesiyle birlikte, bu çalışmada konaklama işletmelerinde çalışan bireylerin turizm sektöründeki çalışma koşulları, iş güvencesizliği ve COVID-19 sonrası bu güvencesizliğin geleceğe yönelik kaygıları üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu araştırmada, COVID-19 sonrası dönemde turizm ve otelcilik çalışanlarının istihdamının geleceğine yönelik algıları incelenmiştir. Veri analizi için nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi ve betimsel analiz yöntemi uygulanmıştır. Araştırma da 14 katılımcı ile yapılan görüşmelerden elde edilen verilerin analizi sonucunda, kodlar (76) aracılığıyla temalar belirlenmiştir. İçerik analizi yöntemiyle 4 ana tema belirlenmiştir. Belirlenen 4 ana tema ise 10 alt tema altında toplanarak derlenmiştir. Bu ana temalar; turizm ve otelcilik sektöründeki çalışma koşulları, konaklama işletmeleri, otel çalışanlarının nitelikleri ve COVID-19'un turizm ve otelcilik sektörü ile otel çalışanları üzerindeki etkileridir. Bu çalışmada Mardin ilinin merkezinde bulunan beş yıldızlı konaklama işletmelerinde art ve orta kademede çalışan bireylerle yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak, turizm sektörü çalışanlarının sektöre yönelik bakış açıları, sektördeki istihdam edilebilirlik ve geleceğe dair kaygıları ele alınmıştır. Araştırma bulguları doğrultusunda, işletme yöneticilerine ve iş verenlerine çeşitli önerilerde bulunulmuşturMaster Thesis Zazakî de standartîzekerdişê termê huqûqî(2024) Kırkan, Ahmet; Kırkan, AhmetBu çalışmada hukuk mesleki terimleri Zazaca dialetiği üzerine bazı tespitlerde bulunulmuştur. Zazaca dialektiğinde mesleki sözcükler terminolojisin üzerine pek çalşma gerçekleştirilmemiştir bu sebeple hukuk sözlüğü üzerine bir çalışma yapılması ihtiyacı görülmüştür. Bu çalışmanın amacı zazaca hukuk terimleri üzerine terminolojik bir çalışma gerçekleştirmektir. Terimler her dilde farklı şekillerde karşılık bulmuşken Zazaca dilinde hukuk sözlüğü üzerine henüz bir çalışma gerçekleştirilmemiştir. Bu çalışma kendi içerisinde bir çok dildeki karşılıklarını karşılaştırarak istifade etmiştir. Bu çalışma her bir terimsel sözcük üzerine Kurmançca, Türkçe, ve İngilizce dillerindeki sözcüklerin neler oldukları tespit etmek ve bu sözcükleri Zazaca dilinde karşılayabilecek sözcükleri bulup önermektir. Bu çalışma önceliğine Mezopotamya Vakfı ve Diyarbakır Barosunun ortaklaşa Kurmaçca hukuk terimleri sözlüğü alanında yazılmış olan ''Ferhenga Têgihên Huqûqî'' almaktadir. Buradan sözcükler, sıralanış ve diğer dillerdeki karşılıkları alınmıştır. Daha sonra Zazaca kaynakça ve sözlüklerden bu kelimelerin karşılıklarını bulma çalışması yapılmış. Her sözcük içn bir paragraf içerisinde açıklama, cümle içinde kullanma ve öteki alternatifler gösterilmiştir. Zazacaya çevrilen bu sözcükler son bölümde tablo şeklinde gösterilmiştir.
