Yüksek Lisans Tezleri - Karma

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12514/57

Browse

Now showing 1 - 20 of 752

Yiyecek ve İçecek İşletmeleri Çalışanlarının Gıda Alerjisi Bilgi Düzeyleri, Tutumları ve Davranışları: Şanlıurfa Örneği
(2025) Ede, Fatma Beşaltı; Yiğit, Serkan
Bu çalışma, Şanlıurfa ilinde faaliyet gösteren yiyecek ve içecek işletmelerinde çalışan personellerin gıda alerjisi konusundaki bilgi düzeylerini, tutumlarını ve davranışlarını incelemeyi amaçlamaktadır. Gıda alerjisi; gıda güvenliği ve tüketici sağlığı açısından kritik bir öneme sahip olup, özellikle yiyecek ve içecek sektöründeki çalışanların farkındalık düzeyi, işletmelerde sunulan hizmet kalitesini ve müşteri memnuniyetini doğrudan etkilemektedir. Araştırmanın evrenini, Şanlıurfa ilindeki yiyecek ve içecek işletmelerinin çalışanları oluşturmaktadır. Örneklem, amaçlı örnekleme yöntemi ile seçilmiş olup mutfak personeli ve servis elemanları gibi gıda alerjisiyle doğrudan ilişkili çalışanlardan oluşmaktadır. Araştırmada nicel bir yaklaşım benimsenmiş ve veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmıştır. Veriler 27 Ağustos 2024-27 Eylül 2024 tarihleri arasında, yüz yüze anket yöntemiyle 409 katılımcıdan toplanmıştır. Ancak toplanan anketlerden 57'si eksik veya geçersiz yanıtlar nedeniyle analize uygun bulunmamış olup, araştırmada 352 geçerli anket formu kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; katılımcıların gıda alerjisi bilgi ve tutum düzeyleri orta düzeyde çıkarken, davranışları ise orta riskli düzey bulunmuştur. Araştırmada elde edilen bu veriler, çalışma kapsamındaki amaç ve sorunsal çerçevesinde değerlendirilmiştir.
Rousseau ve Wollstonecraft Düşüncesinde Kadın: Karşılaştırmalı Sosyolojik Bir Analiz
(2025) Satılış, Kübra; Gürhan, Nazife
Bu tez, Jean Jacques Rousseau ve Mary Wollstonecraft'ın kadına ilişkin görüşlerini karşılaştırarak sosyolojik bir analizini ortaya koymaktadır. Her iki düşünürün bu husustaki görüşleri genel olarak insan ve toplumsal roller çerçevesinde bütüncül bir anlamda ele alınmaktadır. Birinci Dalga (Liberal) Feminizmin kurucu teorisyenlerinden biri kabul edilen Wollstonecraft, iyi bir toplum inşa etmek için kadınların da erkekler kadar bireysel ve toplumsal sorumlulukları olduğunu belirtir. Rousseau'nun aksine kadınların bunları yapabilecek güç ve iradede olduklarını da vurgulayan Wollstonecraft hem gerçek hayatında hem de yazdığı birçok eserinde bu konuyu işlemiştir. Kendisi de bir Aydınlanmacı olan Wollstonecraft'ın, Aydınlanma karşıtlığıyla ünlü olan Rousseau'yu temel alarak yaptığı eleştiriler aslında Aydınlanmacıların kadınlara yönelik ihmalkâr tavırlarını da hedef almaktadır. Bununla birlikte tezde karşılaştırma için Rousseau tercih edilmiştir. Bunun temel sebebi, Wollstonecraft'ın kadının yeri, rolü ve doğasına yönelik söylemlerini akılsallık çerçevesinde ortaya koyarken Rousseau'nun kadını doğal olarak erkekten daha aşağı gördüğünü bilinçli bir şekilde belirtmesi ve bunu savunmasıdır. Bu temelde tez, Wollstonecraft'ın görüşlerini Rousseau'nun insan doğası, akıl, duygu, din, özgürlük ve toplumsal roller açısından kadına bakışı bağlamlarında ele alıp karşılaştırmaktadır. Bu bağlamda çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, birincil kaynaklar olarak her iki düşünürün temel eserleri analiz edilerek teorik bir değerlendirme yapılmıştır. Böylece, Wollstonecraft'ın Rousseau'yu eleştrisi çerçevesinde kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki görüşleri sistemeatik bir biçimde incelenmiştir.
Mardin Derik İlçesi Karahan Ailesi Konutu Koruma Projesi
(2025) Karahan, Ruken; Çağlayan, Murat
Mardin İlinin Derik ilçesinde tarih boyunca farklı din ve kültür grupları yaşamış olması mimari çevreyi zengin kılmıştır. Derik, kalesi, topografyaya göre biçimlenmiş sokakları, dini yapıları, konakları ve evleri ile geleneksel yerleşim düzeninin özgün değerlerini yansıtmaktadır. Ancak hem kırdan kente hem de büyük kentlere olan göçler ve bunun sonucu yapıların asıl kullanıcılarının değişimi nedeniyle sahipsiz kalan bir tarihi kent dokusunu ortaya çıkarmıştır. İlçe içinde çok sayıda geleneksel konut bulunmasına rağman sadece dördü tescillenerek günümüze kadar ulaşmıştır. Tez çalışması ile Mardin ili, Derik ilçesinde yer alan sivil mimarlık örnekleri incelenmiştir. İncelenen kültür mirası konutlardan biri olan ve 561 ada 21 nolu parselde yer alan ikinci dereceden tescilli geleneksel yapının koruma projeleri hazırlanmıştır. Tez kapsamında, tarihi yapının geleceğe aktarılmasını sağlayacak bilgiler arşivlenmiş; yapıya ait rölöve, restitüsyon, restorasyon öneri projeleri geliştirilmiş ve koruma-onarım yöntemleri belirlenmiştir. Geleneksel konutun günümüzdeki korunmuşluk durumu ile ilgili genel bilgiler verilmiştir. Yapının lazer tarama cihazıyla ölçümleri alınarak rölövesi çizilip fotoğraflanarak belgelenmiş, malzeme analizi, hasar tespit analiz paftaları hazırlanmıştır ve bugünkü mevcut durumunun belgelenmesi sağlanmıştır. Dönem araştırmalarından elde edilen bilgiler, kullanıcıların yaptığı sözlü açıklamalar ve yapıda görülen izlere göre, evin özgün durumu belirlenmiş ve restitüsyon çalışması yapılmıştır. Restorasyon projesinde ise, yapının korunması ve günümüzde kullanılması için yapılması gereken müdahaleler tespit edilmiştir. Tescilli kültür mirasının konut olarak kullanımının devam edilmesi önerisinde bulunulmuştur. Bu çalışma ile sürdürülebilir korumanın sağlanmasına yönelik olarak, kültür mirasının yaşayarak ve yaşatılarak gelecek nesillere aktarılması hedeflenmektedir. Anahtar Kelimeler: Derik, Geleneksel konut, Koruma, Mardin, Restorasyon
Baklagil Nodüllerinden İzole Edilen Bakterilerin Bazı Fungal Bitki Patojenlerine Karşı Antagonistik Aktiveleri
(2025) Şimşek, Ahmet; Güney, İnci Güler
Bu çalışmada, bezelye, mercimek ve nohut kök nodüllerinden izolasyon yapılmıştır. 80 bakteri izole edilmiş bunlardan etkili olan 20 tanesi diğer çalışmalar için seçilmiştir. Bakterilerin morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal analizleri yapılark bakterilerin tanımlaması yapılmıştır. Mercimekten ((Lens culinaris M.) izole edilen RM1 izolatının Stenotrophomonas sp., RM2 izolatı ve RM3 izolatının Bacillus megaterium; bezelyeden ((Pisum sativum L.) izole edilen B3P9 izolatının Stenotrophomonas sp., olduğu ve RB30 izolatının Bacillus megaterium, nohuttan (Cicer arietinum L.) izole edilen RN2 izolatının Paenibacillus polymaxa ve RN5 izolatının Bacillus mojavensis olduğu Maldi-tof cihazı ile tür tanımları yapılmıştır. İzolatların %65'i %10'luk tuza toleranslılık göstermiştir. Enzim aktivitesinde fosfatazda RM6, RN3, RB24, RB26 ve RB29 izolatları pozitif sonuç vermiştir. Arjinin dehidrolaz testinde %40'ı, levan testine %30'u pozitif sonuç vermiştir. İzolatlar Fusarium pseudograminearum'a karşı RN2 izolatı % 80.91 ve Neoscytalidium dimidiatum'a karşı %97.62 inhibisyon oranıyla en etkili antagonistik aktivite göstermişlerdir. İzolatlardan RN2 mercimek tohumuna inokulasyonu sonucu negatif kontrole kıyasla çimlenme hızını %33, çimlenme gücünü %42.7 ve kök uzunluğunu %123 ve koleoptil uzunluğunu %91.62 arttırmıştır. Fusarium pseudograminearum+RN2 inokulasyonunda çimlenme hızını %75.3, çimlenme gücünü %49.8, kök uzununluğunu %122 ve koleoptil uzunluğunu %65 arttırmıştır. Neoscytalidium dimidiatum+RN2 uygulamasında kontrole göre inokulasyonunda çimlenme hızını %76.1, çimlenme gücünü %84.9, kök uzununluğunu %55 ve koleoptil uzunluğunu %131.3 arttırmıştır. Sonuç olarak bu çalışma, Paenibacillus polymaxa (RN2) izolatının hem bitki gelişimini teşvik etmede hem de hastalıklara karşı etkili olduğu için in vivo çalışmalar yapıldıktan sonra önerilebilinecektir. Anahtar kelime: Biyolojik kontrol, Lens culunaris, çimlenme, Bacillus sp., endofitik bakteri
214 Numaralı Mardin Şer'iyye Sicili'nin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi
(2025) Birkan, Eyyup; Akman, Ekrem
Bu çalışmanın konusu 214 numaralı Mardin Şer'iyye Sicil Defteri'nin transkripsiyon ve değerlendirilmesidir. Çalışma 214 numaralı Mardin Şer'iyye Sicil Defteri'nde 27 Zilhicce 1308/3 Ağustos 1891 ile 13 Cemaziyelevvel 1309/15 Aralık 1891 tarihleri arasında şer'iyye mahkemesine gelen daha çok aile, miras, vesayet, vekâlet, alım-satım ve tarla davalarını kapsamaktadır. Sicil defterinde Mardin'in mahalleleri, çarşıları, önemli vakıf yapıları, köyleri, nahiyeleri ve çevredeki yer adları hakkında önemli bilgiler bulunmaktadır. Transkripsiyonu yapılan defterde ayrıca ailevi problemler ve satış davalarına konu olmuş şehirde yaşayan aileler, evlerde kullanılan eşyalar ve kadınların mal varlıkları yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı şehir tarihine önemli katkılar sağlayan mahkeme kayıtlarının transkripsiyonunun yapılarak araştırmacıların hizmetine sunulmasıdır. Böylece şehrin sosyal ve ekonomik yapısı, demografisi ve mekân gelişimi hakkında birincil kaynak olarak önemli bir katkı sunulmuş olacaktır.
Hemşirelerde İş Yaşam Kalitesinin İş Doyumuna Etkisinde Motivasyonun Aracı Rolü
(2025) Aslan, Bülent; Değer, Vasfiye Bayram
Bu araştırma Mardin Eğitim Araştırma Hastanesinde çalışan hemşirelerin iş yaşam kalitesi, iş motivasyonu ve iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla planlanmıştır.Bu çalışma bir hastanede çalışan hemşirelerin iş yaşam kalitesi, iş motivasyonu ve iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla gözlemsel tanımlayıcı tipte bir çalışma olarak planlanmıştır. Bu doğrultuda iş yaşam kalitesi, motivasyonu ve iş doyumuna yönelik önerilerde bulunulması hedeflenmektedir.
Elektronik Reklamların Tüketicilerin Satın Alma Kararına Etkisi (Mardin Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Bir Alan Araştırması)
(2025) Ibrahım, Lidya; Hamad, Salah Aldın
Mardin Üniversitesi'nde elektronik reklamcılığın tüketicilerin satın alma kararı üzerindeki etkisini ortaya çıkarmayı amaçlayan bu çalışmanın iki alt amacı bulunmaktadır. İlk soru, Mardin Üniversitesi öğrencileri arasında elektronik reklam ile satın alma kararı arasındaki ilişkiyi bilmeyi amaçlamaktadır. İkinci soru ise farkındalık ve kalite gibi çekicilik faktörlerinin satınalma kararı üzerindeki etkisine odaklanırken, bu çalışmada ana aracı anket olan niceliksel tanımlayıcı anket yaklaşımını kullandık. Amaçlı örneğe güvendik. Araştırma evreninin çok çeşitli üniversite öğrencilerinden oluşması nedeniyle sadece Mardin Üniversitesi öğrencileri ile sınırlı olup, ulaşılan katılımcı sayısı (365) ve anketin amacına ulaşmaya yardımcı olacak veriler elde etmek amacıyla tasarlanmıştır. Hipotezleri test ederek yapılan anket, seçkin bir hakem grubu tarafından yönetildi ve onlar tarafından istatistiksel programa (SPSS) dayalı olarak analiz edildi. Güvenilirliğin yanı sıra niceliksel betimsel analiz, güvenilirlik testi, korelasyon testi ve çoklu regresyon kullanıldı. Bu çalışmada yapılan testler sonucunda şu sonuca varılmıştır: Sonuçlar arasında, kadın tüketicilerin sayısının erkeklerden daha fazla olduğu, yüzdelerinin %63'e ulaştığı, üniversite öğrencilerinin (lisans mezunu) en sık sorgulananlar olduğu ve yüzdelerinin %66 olduğu tahmin edildi. Ulaştığımız yüzdelerden, çoğu tüketicinin ekonomik durumunun ortalama olduğu ve yüzdelerinin %75 olduğu tahmin ediliyor. Ayrıca elektronik reklamlar, multimedya (resim ve video) kullandıklarında tüketicileri ikna etmeye ve etkileşime girmelerine yardımcı oluyor. Biçim Doğrudan reklam şirketleri ile yapılan elektronik reklamlar, tüketicilerin farkında olmadıkları pazarlarda ürünlerinin varlığından haberdar olmalarına ve tüketicilerin satın alma kararlarını değerlendirmelerine katkı sağlamaktadır. Elektronik reklamların satın alma kararları üzerindeki etkisi de olumludur. Tüketiciler için bu, ürünün fiyatı ve ekonomik düzeyleriyle bağlantılıdır. Tüketicilerin sürekli olarak elektronik reklamlara maruz kalması, onları satın alma isteği ve ürüne yönelik tutumları oluşturur. İnternette görüntülenen elektronik reklamları görüntüledikten sonra belirli bir ürün veya hizmet değişikliği. Tüketicilerin elektronik reklamlar aracılığıyla edindikleri bilgiler, onları satınalma kararlarında daha fazla motive etmekte, Mardin Üniversitesi öğrencileri arasında da tüketicilerin satın alma kararını olumlu yönde etkilemektedir. Dolayısıyla çalışma, elektronik reklamların tüketicilerin satın alma kararları üzerindeki etkisinin, özellikle farkındalık açısından önemli olduğu sonucuna varmıştır. Elektronik reklamlarda ürün farkındalığı, tüketicilere satınalma kararlarını etkileyecek yeterli bilgiyi sağlamaya çalışmaktadır. Düzeyinde yüzde 76olaraktahmin edildi ve şu bulgulara ulaşıldı: Çalışma bir dizi tavsiyeye ve bunlardan elde edilen sonuçlara yol açtı: tüketicilerle güven oluşturmak, onlarla iletişimde şeffaflığı sağlamak, daha fazla araştırma yapmak ve Açıklamalar ve ek bilgiler sağlayan çalışmalar. Elektronik reklamcılık ve elektronik reklamcılık konularıyla ilgili modern teknolojiler ve bunların tüketici davranışları üzerindeki yansımaları hakkında, tüketicileri hakları konusunda eğitmeye çalışmak ve onlara bilgileri konusunda karar verme yetkisi vermek. Anahtar Kelimeler: Teknoloji, Elektronik Reklam, Tüketici, Satın Alma Kararı.
Kadın Futbolcularda Teknik, Antropometrik ve Motorik Özelliklerin Lig Seviyesine Göre Değerlendirilmesi
(2024) Tekeş, İbrahim; Özgür, Beyhan
Bu çalışmanın amacı, kadın futbolcularda teknik, antropometrik ve motorik özelliklerin lig seviyesine göre değerlendirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda çalışmaya, Türkiye Kadınlar Futbol 2. ve 3. Liglerinde oynayan 35 (2. Lig: n;17, yaş; 19,1±3,4 boy; 161,4±6,6 cm, kilo; 53±5,8 kg, bkı; 19,7±1,9 kg/m², spor deneyimi; 7,2±3,3 ve 3. Lig: n;18, yaş; 16,3±1,4 boy; 159,7±5 cm, kilo; 54,6±5,1 kg, bkı; 21,4±1,6 kg/m², spor deneyimi; 4,6±2,3 yıl) oyuncu gönüllü olarak katılmıştır. Sporcuların antropometrik ve motorik performans değerleri için; boy uzunluğu, vücut ağırlığı, vücut kitle indeksi, 20 m sürat, 20 m geri sürat, durarak uzun atlama, dikey sıçrama, otur uzan eriş, T-test, sağlık topu atma(2 kg), 30-15 Intermittent fitness testi (IFT) ve 7x35 m tekrarlı sprint testleri uygulanırken, teknik performanslarını belirlemek için; 12 m slalom(toplu ve topsuz), Mor-Christian Genel Futbol Yetenek Testlerinden şut, top sürme ve pas verme testleri uygulanmıştır. Katılımcıların test verileri SPSS 22 paket programına aktarılarak, tanımlayıcı istatistikleri için medyan, minimum ve maksimum değerleri hesaplanmıştır. Kadın futbolcuların lig seviyelerine göre bazı teknik ve motorik özellikleri arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. 2. Ligde mücadele eden sporcuların yaş, spor deneyim yaşı, 20 m sürat, 20 m geri sürat, t-test, 7x35 m anaerobik sprint, 30-15 IFT, 12 m slalom(toplu–topsuz), top sürme ve şut değerleri 3. Ligde oynayan sporculardan anlamlı olarak yüksek bulunurken (p<0,05), Beden Kitle İndeksi değerleri (BKİ) 3. Ligde oynayan sporculardan anlamlı olarak daha düşük bulunmuştur (p<0,05).
Maarif Nezareti Salnamelerine Göre Erzurum Vilayeti'nde Eğitim
(2025) Kara, Selamet; Çiftçi, Erdal
19.yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yayınlanan maarif salnameleri eğitim ile ilgili pek çok bilgiyi barındırmaktadır. Özellikle Tanzimat'tan sonra Osmanlı eğitim ve kültür tarihi açısından çok zengin bir içeriğe sahip olan maarif salnamelerinde; öğretmenler, öğrenciler, memurlar, okullar, kütüphaneler, matbaalar ve gazeteler gibi eğitimle ilgili çeşitli bilgiler bulunmaktadır. Bu salnamelerden Erzurum Vilayeti eğitim faaliyetleri araştırılmıştır. Yıllıklar olarak bilinen salnamelerde Erzurum Vilayeti eğitim faaliyetleri ile ilgili Müslim-Gayrimüslim tebaa çocuklarının eğitim gördüğü ibtidai, rüşdi ve idadi okulların sayısı, bu okullarda eğitim veren muallimlerin isim ve sayıları, okulların dereceleri ile tarihleri bulunmakta; ayrıca bu okulların ruhsatlı-ruhsatsız, ücretli-ücretsiz, leyli(yatılı)-gündüzlü vb. zengin bilgiler içermekte olup bu bilgilerden yararlanılmıştır. Osmanlı Devleti eğitim alanında kız öğrencilerin de mahrum kalmaması için İnas (kız) rüşdiyeler açmıştır. Ayrıca sosyal ve kültürel alanda matbaa, gazete ve kütüphaneler ile ilgili bilgiler yine salnamelerden ulaşılmıştır. Araştırmamıza konu olan 1316-1317-1318-1319 ve 1321 salnamelerden yararlanılarak Erzurum'da yapılan eğitim faaliyetlerine ulaşılmıştır.
Hacı Bektaş-ı Veli'nin Bilgi Anlayışı
(2025) Bozkurt, Birgül; Bozkurt, Birgül
Hacı Bektaş-ı Veli Türk İslam düşüncesinin önemli şahsiyetlerinden biridir. Horasan erenlerinden biri olarak bilinen Hacı Bektaş-ı Veli'nin düşüncesinin etkileri günümüzde de devam etmektedir. Bu tez çalışması bir giriş ve iki ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Hacı Bektaş'ın yaşadığı dönemin özelliklerinin yanı sıra, tezin önemi, sınırları, alan dair literatür değerlendirmesi ve yöntem gibi konular ele alınmıştır. Birinci bölümde öncelikle Hacı Bektaş'ın hayatı, eserleri ve düşüncesinin kaynakları ele alınmıştır. Sonrasında Hacı Bektaş'ın Tanrı, âlem ve insan konusundaki görüşleri, onun bilgi anlayışının netleştirilmesine katkı sağlaması açısından genel olarak irdelenmiştir. Tezin ikinci bölümünde ilk olarak bilgi meselesi ve tasavvufi düşüncede bilgi konusu ele alınmıştır. Ardından tezin ana problemi olan Hacı Bektaş-ı Veli'nin bilgi anlayışı ayrıntılarıyla ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda Hacı Bektaş'ta bilginin tanımı, kaynakları, bilginin sınırları, bilginin elde edilmesi, marifetullah konusu ve dini tecrübenin epistemolojik değeri ayrıntılarıyla işlenmiştir. Hacı Bektaş'ın bilgi anlayışının duyularla başlayıp, akıl, kalp ve sezgi bilgisiyle nihayete eren ve bu süreçte dört kapı kırk makamla bilginin pratik bir sürece dayalı olarak elde edildiği bir hakikat ya da Tanrı bilgisini (marifetullah) arama yolculuğu olduğu görülmüştür.
İki Dilli Lise Öğrencilerinin Yabancı Dil Olarak İngilizceyi Öğrenmeye Yönelik Tutumları: Bir Karma Yöntem Çalışması
(2025) Sakız, Halis; Sakız, Halis
Bu çalışma, iki dilli lise öğrencilerinin yabancı dil olarak İngilizceyi öğrenmeye yönelik tutumlarını incelemeyi amaçlamaktadır. Küreselleşmenin İngilizce yeterliliğinin önemini artırdığı günümüzde, iki dilli öğrenicilerin perspektiflerini anlamak kritik bir öneme sahiptir. Nitel ve nicel verilerin toplanarak analiz edilmesi yoluyla gerçekleştirilen bu çalışma, kültürel arka plan, iki dilli lise öğrencilerinin İngilizce öğrenme süreçlerini ve öğrenmeye yönelik tutumlarını detaylı bir şekilde araştırmaktadır. Araştırma, öğrencilerin dil öğrenimine ilişkin tutum ve motivasyonlarını, algılarını ve karşılaştıkları zorluklar ya da kolaylıkları ortaya koymayı hedeflemektedir. Veri toplama sürecinde çevrim içi bir ölçek ve derinlemesine mülakatlar kullanılmıştır. Katılımcılar, Mardin'deki dört farklı lisede öğrenim gören toplam 502 öğrenci ve bu öğrencilerin derslerine giren beş İngilizce öğretmeninden oluşmaktadır. Katılımcılar, Türkçe-Kürtçe, Türkçe-Arapça ve Türkçe-Süryanice dillerini konuşabilen iki dilli öğrencilerden seçilmiştir. Veri toplamak için 502 öğrenciye 20 maddeden oluşan çevrim içi bir ölçek uygulanmıştır. Ayrıca, öğretmenlerle yapılan görüşmelerde 12 soruluk yarı yapılandırılmış bir görüşme formu uygulanmıştır. Nitel veriler tematik analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Bulgular, iki dilli öğrencilerin genellikle İngilizce öğrenimine karşı olumlu bir tutum sergilediklerini ve bunu akademik ve mesleki fırsatlarını artıran değerli bir beceri olarak gördüklerini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, dilsel etkileşim ve değişen öz güven seviyeleri gibi zorlukların, öğrenim deneyimlerini etkileyebileceği tespit edilmiştir. Çalışma, iki dilli öğrencilerin güçlü yönlerini kullanarak daha etkili ve katılımcı bir İngilizce öğrenim ortamı oluşturacak pedagojik stratejilerin geliştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Bu araştırma, dil edinimi ve iki dillilik eğitimi konusundaki daha geniş tartışmalara katkıda bulunarak, öğrencilerin çeşitli dilsel geçmişlerini dikkate alan özel yaklaşımların önemini ortaya koymaktadır.
Diyarbakır ve Mardin'deki Kültürel Mirasın Korunmasında Hikâye Anlatısının Rolü
(2025) Çağlayan, Murat; Çağlayan, Murat
Tez çalışması; kültürel miras kavramının tarihsel gelişimini, korunması ve aktarımı süreçlerini inceleyerek Mardin ve Diyarbakır şehirlerindeki kültürel miras unsurlarını hikâyeler üzerinden ele almaktadır. Çalışma, kültürel mirasın tanımı, somut ve somut olmayan unsurları ile yönetim süreçlerini kavramsal çerçeve içerisinde açıklamaktadır. Aynı zamanda hikâye ve anlatı kavramları arasındaki farklılıklar, hikâyelerin tarihsel gelişimi ve kültürel miras aktarımındaki önemi detaylandırılmaktadır. Mardin ve Diyarbakır'ın coğrafi, tarihi ve kültürel özellikleri incelenmiş; bu şehirlerde bulunan kaleler, camiler, medreseler, evler, kiliseler ve antik kentler gibi somut miras unsurları ile el sanatları, müzik, folklor ve yemek kültürü gibi somut olmayan miras unsurları analiz edilmiştir. UNESCO Dünya Mirası Listesi ve UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ndeki yerleri, her iki kentin küresel kültürel miras içindeki önemini vurgulamaktadır. Tez çalışması sonucunda, Mardin ve Diyarbakır'ın somut ve somut olmayan kültürel miras unsurları karşılaştırılarak her iki şehrin benzersiz kültürel değerleri ile ortak yönleri ortaya konmuştur. Çalışma, kültürel mirasın hikâyeler yoluyla aktarımının bu zenginliklerin sürdürülebilirliği açısından önemini vurgulamaktadır.
Örgütlerde Sosyal İklimin İş Tatmini Üzerindeki Etkisinin Analizi
(2025) Kılıç, Cumali; Kılıç, Cumali
Günümüzün dinamik ve hızla değişen iş dünyasında, rekabet ortamının giderek artmasıyla birlikte, örgütlerin çalışan memnuniyetini sağlama ve performanslarını artırma çabaları büyük önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, iş ortamının ve çalışma koşullarının çalışanların motivasyonu, bağlılığı ve performansı üzerindeki etkisi önemli bir araştırma konusu haline gelmiştir. Çalışanların iş tatmini, onların iş deneyimlerini belirlemede ve örgüt içindeki etkileşimlerini şekillendirmede kritik bir rol oynamaktadır. Bu durumda, sosyal iklim ve iş tatmini kavramları, iş ortamının sosyal boyutunu anlamak ve çalışanların duygusal ve işle ilgili deneyimlerini analiz etmek için önemli bir çerçeve sunmaktadır. Örgütlerde oluşturulan sosyal iklim, çalışanların motivasyonunu, bağlılığını ve performansını etkileyerek iş tatminine doğrudan etki eder. Destekleyici bir sosyal iklim, çalışanların işlerine daha bağlı hissetmelerine ve işlerinde daha yüksek bir performans sergilemelerine olanak sağlarken aksi durumda örgüt adına olumsuz sonuçlarla karşılaşmak mümkün olabilecektir. Bu nedenle, örgütlerin sosyal iklimi yönetme ve geliştirme becerileri, çalışanların iş tatminini artırmak ve dolayısıyla örgüt performansını yükseltmek açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu bağlamda çalışma, örgütlerde sosyal iklimin iş tatmini üzerindeki etkisini derinlemesine anlamak ve bu alanda yeni bir bakış açısı sunmak için kapsamlı bir araştırma yapmaktadır. Bu yönüyle çalışmanın sonuçları, iş dünyasında sosyal iklim yönetimi konusunda stratejik kararlar almak için yöneticilere önemli bir rehberlik sağlayabilir.
Yoğun Bakım Ünitesi İzolatı Staphylococcus Aureus Taşıyıcılığı ve Antibiyotik Direnci
(2025) Aslan, Ercan; Yıldız, Songül Çetik
Nozokomiyal enfeksiyonlar hasta, hasta yakınları ve sağlık personelleri için küresel sorundur. Yoğun bakım üniteleri akut ya da kronik hastalıkların seyrinde görülebilen ve hayati tehlike arz eden hastalıkların tedavisinde geliştirilen ünitelerdir. Bu nedenle bu birimlerdeki hastaların izlenmesi çok önemli olmaktadır. Çeşitli hasta profillerinin bulunduğu multidisipliner bir kurum olan yoğun bakım ünitelerinde tedavi gören hasta popülasyonu da zaman içerisinde değişebilmektedir. Özellikle ileri yaş nüfusunda artış, malignite tedavilerde, cerrahi müdahale ve diğer tanı tekniklerindeki ilerlemelerle beraber toplumsal beklentilerindeki artış ile beraber birçok etken nedeniyle yoğun bakım üniteleri daha önemli hale gelmiştir. Retrospektif planlanan çalışmamıza Ocak 2023-2024 tarihleri arasında yetişkin yoğun bakım ünitelerinde en az 5 gündür yatan 100 hasta dahil edildi. Hastalara ait demografik özellikleri (yaş, cinsiyet gibi) ile kan, biyokimya parametreleri ve kültür (kan, yara, balgam, idrar, gaita, kateter) örnekleri hastaneye ait kayıtlardan elde edildi ve değerlendirmeye alındı. Hastaların giriş ve 5. ün C-reaktif protein (CRP), nötrofil-lenfosit oranı (NLO), laktat (LAC), Hemoglobin (HGB), beyaz kan hücreleri (WBC) değerleri çalışmaya dahil edildi. NLO yoğun bakım hastalarının değerlendirilmesinde ve bakteriyeminin belirlenmesinde önemli bir belirteçtir ve bulgularımıza göre bu değer yüksektir. CRP düzeyi hastaların neredeyse tamamında çok yüksek bulunmakla beraber hastaneye yatış yaptığı zamana göre daha fazla artış göstermiştir ancak bu artış anlamlı bulunmamıştır. LAC düzeyleri de yüksek bulunmuş olup bu durum LAC yüksekliğinin yoğun bakımda yatan hastalarda sepsisi göstermesi açısından önemlidir. HGB konsantrasyon oranlarında ise önemli düşüş görülmüştür. WBC değerleri ilk güne göre artış göstermiştir. Sonuç olarak NLO, CRP ve WBC değerlerinin yüksek, HGB değerlerinin düşük olması yoğun bakımda yatan hastaların prognozunu kötü etkileyebilir. Hastalardan alınan örneklerden tespit edilen 31 Stapylococcus suşları kan, balgam, yara, kateter kültüründen izole edilmiştir. S.aureus suşlarının, levofloxacin, erythomycin, tetracycline, nitroforantoin, trimethoprim / sulfamethoxazole, oxacillin MIC, clindamycin, fusidic acid ve oxsf antibiyotiklerine karşı direnç gösterdiği saptanmıştır. Sonuçlarımıza dayanarak hastanede yatış süresi uzadıkça mortalitenin de arttığı bilinen bir gerçek olduğundan ve hasta ile hasta ilişkili bireylerin de yaşamını riske atacağından bu değerlerin takip edilmesi erken teşhis ve tedaviye başlanılması açısından fayda sağlayacağını söyleyebiliriz.
Lêkolîneke Toponîmîk: Awayên Navlêkırına Cıh û Waran û Teşeyên Erdnıgarîyê lı Devera Xursê
(2025) Aslan, Mustafa; Aslan, Mustafa
Di vê xebatê de di çarçoveya toponîmîyê de em li ser navlêkirinên cih û warên devera Xursê rawestiyan. Me gundên devera Xursê ku girêdayî navçeya Qosera Mêrdînê ye û awayên navlêkirina van gund û teşeyên erdnigarîya li wir bi awayekî toponîmîk, coxrafîk, etnoxrafîk û dîrokî nirxand. Di vê xebata xwe de me awayên navlêkirinên dozdeh gundên devera Xursê û teşeyên erdnîgarîyê li gor cure û taybetmendîyên pêkhatinên toponîmîyê rave kirin û da ber çavan da ku em bizanin niştecihên ku li van deveran jiyane bi çi hesasiyet, tevger û hişmendiyê navlêkirina van cih û waran pêk anîne. Di gel vê jî me di xebata xwe de di bin siya navên teşeyên erdnîgarîyê de jîngeh û şûnwarên qedîm, tirbe, qonax, avahî, kanî, gol, şikeft, pir, aş, zinar, gir, bexçe, daristan, kele, teht, hwd. û çend termên erdnîgarîyê ku bi piranî tenê ji hêla niştecihên devera Xursê ve dihate bikaranîn bi cih kir. Me hin termên erdnîgarîyê yên ku tomar kirine, li gor watayên ku ji hêla niştecihên vê deverê ve li van termên erdnîgarîyê hatine barkirin, şirove kirin û bi ferhengan re berawird kirin. Di ber de jî me hin termên erdnîgarîyê yên tomarkirî ku di tekstên klasîk de jî derbas dibûn dan ber çavan. Bi tevahî sed û çil pênc gundên Qoserê hene. Ji ber ku ne pêkan bû em vê xebata xwe ya sehayê li hemû gundan pêk bînin, me ji van gundan tenê gundên devera Xursê yên ku girêdayî navçeya Qoserê ne hilbijartin. Di gel van malûmatan derheqê sedema navlêkirinên gund û teşeyên erdnîgarîyê de vegêranên gel ên ku hatine tomarkirin jî di vê xebatê de cih girtine da ku bi kêrî çanda gelêrî ya Kurdî bê. Em dizanin ku navlêkirin an binavkirinên cih û warekî di encama hafizeyeke kolektîf de pêk tê. Bi vê hişmendiyê jî em tevgeriyan ka gelo li devera Xursê tesîra guherîna navên cih û waran li ser bîra hevpar a niştecihên vê deverê bi çi awayî bû. Di encamê de ev mudaxeleyên ku ji hêla dewletê ve li guherîna navan hatiye kirin ji hêla niştecihan ve di jiyana rojane de bi çi awayî hatiye pejirandin û li hember vê rewşê çi bertek hatiye nîşandan hîn bûn û me ev dane hemû daxilî zanista gelêrî ya Kurdî kirin. Di pêvajoya vê xebatê de ji niştecihên vê deverê daneyên giring hatin berhevkirin û tomarkirin û di gel vê jî bi saya rê û rêbazên weku çavdêrî, hevpeyvîn, hevdîtinên rûbirû hin malûmat û agahiyên bikêrhatî hatin bidestxistin. Herî dawî di vê pêvajoya xebata xwe de ji bo ku em xwe bigihînin dane û malûmatên mîsoger, me arşîvên dezgehên mulkî yên îdarî jî referans girtin. Ji bilî rêbaza berhevkarîya li sehayê daneyên ku hatin berhevkirin li gorî zanista toponîmîyê hatine senifandin û nirxandin. Weku encam me sed û bîst çar navên cih û warên Devera Xursê berhev kirin û derbarê Xursê û awayê binavkirina cih û waran de gihiştin qenaetekê.
Kant Felsefesinde İnsan
(2025) Ceylan, Ahmet; Ceylan, Ahmet
İnsan, sadece biyolojik bir tür olmanın ötesinde, anlam arayışının, toplumsal dinamiklerin ve kültürel dönüşümlerin merkezinde yer alarak, varlığını hep tartışmaya açık bir konu haline getirmiştir. İnsanın özünü anlamak, onun neden var olduğunu sorgulamak hem bireysel hem de toplumsal açıdan bir farkındalık ortaya koymaktadır. Bu bağlamda insanın varlık meselesi sadece bireysel sorgulamalarla sınırlandırılmadan, toplumlarla da ilişkilendirilmektedir. Bu tez, felsefi antropoloji ve Kant felsefesini birleştirerek insanın varoluşunu ve toplumsal ilişkilerini derinlemesine incelemeyi amaçlamaktadır. İnsan felsefesinin evrimi, farklı düşünürlerin bakış açılarıyla birlikte incelenmiş, Kant'ın insan anlayışının bu süreçte nasıl bir dönüm noktası oluşturduğu vurgulanmıştır. Bu çalışma, Kant'ın insanı birey ve toplum ilişkisi üzerinden nasıl tanımladığına odaklanır. Kant'a göre insan; bilme yeteneği, mantığı, düşünme kapasitesi ve ahlaki sorumluluklarıyla toplumsal bir varlık olarak şekillenir. İnsan sadece bireysel bir özne değil, aynı zamanda toplumun bir parçasıdır. Kant, insanın özgür iradesiyle, ahlaki sorumluluk taşıyan bir varlık olarak kendisini ve toplumu dönüştürebileceğine inanır. Böylelikle bu çalışma birey olarak insanı değerlendirmenin yanında; insanın toplumsal ilişkilerdeki yerini ve tarihsel bir varlık olarak toplumla olan etkileşimini de tartışmaktadır. Araştırma, Kant'ın insan felsefesinin temel unsurlarını tarihsel bir perspektifle ele alırken, aynı zamanda felsefi antropolojinin yöntemlerini kullanarak Kant'ın insan anlayışını açıklığa kavuşturur. Bu çalışma Kant'ın, insanın bilinçli bir varlık olarak toplumsal bağlarla şekillenen kimliğini ve ahlaki sorumluluklarını nasıl betimlediğini inceleyerek, insan felsefesine özgün bir katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Dolayısıyla bu tez, Kant'ın insan anlayışının, birey ve toplum arasındaki ilişkiyi nasıl derinlemesine ele aldığını, insanın varoluşsal sorumlulukları ve toplumsal bağlarıyla birlikte anlam kazandığını ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimeler: Birey, İnsan Felsefesi, Kant, Toplum
Banga Şîdetê dı Helbestên Cegerxwîn de
(2025) Keskin, Necat; Keskin, Necat
Cegerxwîn'in Modern Kürt Edebiyatında özel ve özgün bir yeri vardır. Hem kalemi hem de tavrı Kürt edebiyat çevrelerine ilham kaynağı olmuştur. Bu çalışmada genel olarak Kürt şair Cegerxwîn'in şiddet diliyle yazdığı şiirlerinden bahsetmeye çalıştık. Bu araştırmaya konu olan şiddetin gündelik şiddet olmadığını belirtmek gerekir. Bu şiddet devrimci ve politik bir şiddettir ve onun döneminde birçok şair tarafından kullanılmıştır. Bu şiddet çağrısı bazen sömürgecilere, bazen toprak sahiplerine, bazen ağalara ve bazen de toplumdaki güçlü kişilere yönelik yapılmıştır. Şiirlerinden bahsetmeden önce şiddet, Marksizm, devrimci şiddet, şiddet ve edebiyat ilişkisi gibi konuların yanı sıra diğer edebiyatlardan kısaca örnekler verdik. Ayrıca genel olarak modernizimden, Modern Kürt Edebiyatından, Modern Kürt Edebiyatında şiddet konusunun nasıl işlendiğine değindik. Bu bölümde Cegerxwin'in hayatı ve eserleri kısaca ele alınacak, ardından şiddeti konu alan şiirleri üç alt başlıkta değerlendirilecektir. Cegerxwîn'in bütün eserleri incelendi ve bunların arasından şiddet ile ilgili on altı (16) şiir seçildi. Çalışmanın sonunda Cegerxwîn'in pek çok şiirinde şiddete çağrıda bulunduğu görülmektedir. Bu çalışma 106 sayfadan oluşmaktadır.
Maneviyat ile Öz-yeterlik Arasındaki İlişkinin Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi
(2025) Acar, Muhammet Cevat; Acar, Muhammet Cevat
Bu araştırmanın amacı bireylerin maneviyat düzeylerinin öz-yeterlik üzerindeki etkisinin araştırılmasıdır. Araştırma kapsamında, yetişkin bireylerin maneviyat ve öz-yeterlik düzeyleri incelenmiş, bu düzeylerin cinsiyet, yaş, ekonomik durum, eğitim düzeyi, meslek ve sübjektif dindarlık algısı gibi demografik değişkenlerle olan ilişkileri analiz edilmiştir. Çalışmada, öz-yeterlik düzeyini ölçmek için Genel Öz-Yeterlik Ölçeği, maneviyat düzeyini ölçmek için ise Manevi Yönelim Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Mardin ilinde ikamet eden 357 kişi oluşturmaktadır. Analizler SPSS programı yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Korelasyon analizleri sonucunda, maneviyat ve öz-yeterlik arasında pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırma bulgularına göre katılımcıların maneviyat düzeyleri meslek ve sübjektif dindarlık algısı değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Örneklem grubunun öz-yeterlik düzeyinin ise sübjektif dindarlık algısı değişkenine göre farklılık gösterdiği görülmektedir. Son olarak maneviyatın öz yeterliğin anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Analîza Mamikên Kurdî ji Hêla Hunera Helbestê ve
(2025) Subaşı, Kenan; Subaşı, Kenan
Di vê têzê de ji hêla teşeyê ve li ser hêmanên ahengê yên weke wezna kîteyî, rêzbendî, serwa, rawestek, pirs û bersivdayîn, formelên destpêk û dawiya mamikên kurdî lêkolîn hatiye kirin. Mamikên kurdî ji hêla naverokê ve jî ji aliyê hunera helbestê ve hatine vekolandin. Di xebata xwe de dema me mamik ji hêla hunera helbestê ve tehlîl kirin, me modela analîza metnê ya ku binbeşeke rêbaza vekolîna çawaniyê ye esas girt. Tevî varyantên wan bi giştî li ser şeş hezar û sî û heft (6037) mamikên kurdî, ji hêla teşe û hunera helbestê ve lêkolîn hat kirin. Mebest jê ev e ku ji aliyê avabûna xwe ve mamikên kurdî bên kategorîkirin. Her weke din ji aliyê hunera helbestê ve jî, ji aliyê metafor, metonîmî, hêma, alîterasyon, asonans, teşbîh û tezadê ve taybetiyên mamikên kurdî hatin nirxandin. Mebest jê ev bû ku mamikên kurdî ji aliyê avabûna wan ji van her du hêlan ve bên nirxandin. Tez ji destpêk, du beş û encamê pêk tê. Di destpêkê de piştî ku pênaseya mamikê hatiye kirin, nêrînên li ser pênaseya wê hatine vegotin. Di xebatên kurdî de li ser binavkirin û bikaranîna peyva mamikê nirxandinek jî hatiye kirin. Di pey re piştî mijar û sînorên xebatê, çavkaniyên ku hatine bikaranîn hatine nasandin. Paşê jî piştî rêbaza lêkolînê, giringî û amanca xebatê hatiye vegotin. Di beşa yekem de ji hêla teşeyî ve li ser formelên wan destpêk û dawiyê, li ser rêzbendî, pirs û bersivdayîn, dengsazî û serwaya mamikên kurdî nirxandinek hat kirin. Mamikên kurdî li gorî van taybetmendiyên xwe hatin kategorîkirin. Di beşa duyem de mamikên kurdî ji hêla hunera helbestê ve ji aliyê naverokê ve hat analîzkirin. Piştî analîzkirina mamikan metafor û hêmayên ku herî zêde hatine bikaranîn, bi du tabloyan hatin nîşandan. Bêjeyên sereke: Mamik, Teşe, Helbest, Avanî.
4-6 Yaş Kuran Kursu Öğreticilerinin Yeterlilik Düzeyleri Görüşleri ve Beklentilerinin Tespit Edilmesi
(2025) Bala, Sabahattin; Bala, Sabahattin
Bu çalışmanın amacı, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 4-6 yaş Kur'an kurslarında görev yapan öğreticilerin, bu yaş grubuna yönelik Kur'an Kursu Programı hakkındaki görüşlerini, beklentilerini ve yeterlilik algılarını belirlemek ve değerlendirmektir. Dinî gelişimin temelinin atıldığı okul öncesi dönem, din eğitimi açısından büyük bir öneme sahiptir. Diyanet'in 4-6 Yaş Kur'an Kursu Programı, 2013-2014 eğitim-öğretim yılında on ilde pilot olarak başlatılmış ve sonraki yıl Türkiye genelinde uygulanmaya başlamıştır. Bu programın uygulanma sürecinden elde edilen geri bildirimler, programın niteliğini geliştirmek için önemli bir veri kaynağıdır. 4-6 yaş grubundaki çocukların düşünce dünyasına erişmek ve görüşlerini almak güç olduğundan veriler öğreticilerden toplanmıştır. Bu programa katılan öğreticilerin gözlem ve değerlendirmeleri önemli bir bilgi kaynağı oluşturmaktadır. Bu doğrultuda araştırma, 2023 yılında Mardin'de görev yapan 15 öğretici ile mülakatlar aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada öğreticilerin aldıkları eğitimler, Diyanet İşleri Başkanlığı ve velilerle ilgili beklentileri, çalışma motivasyonları ve kursların fiziksel imkânlarına dair görüşleri yarı yapılandırılmış bir görüşme formuyla ele alınmıştır. Çalışma sonucunda, katılımcıların meslek seçimlerini büyük ölçüde kendi istekleri doğrultusunda yaptıkları ve mesleklerine duydukları sevginin oldukça kuvvetli olduğu belirlenmiştir. Ancak, katılımcılar mesleki yeterlilik açısından, özellikle pedagojik formasyon bilgisi konusunda kendilerini yetersiz gördüklerini ifade etmişlerdir. Ayrıca, çalıştıkları kurumlarda ve velilerle iletişimlerinde bazı sorunlar yaşadıkları tespit edilmiştir. Bu sorunlara yönelik olarak katılımcılar, çözüm önerileri sunmuş ve sorunların giderilmesi için çeşitli stratejiler geliştirilmesi gerektiğini vurgulamışlardır. Bu çalışmanın daha sonra yapılacak olan 4-6 yaş Kuran Kursları çalışmalarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Browse

Recent Submissions