Türkiye ve Fransa'da Yükseköğretim Yönetimi: Farklılıkların ve Benzerliklerin Analizi

Abstract

Bu çalışma, Türkiye ve Fransa'daki yükseköğretim sistemlerini karşılaştırmalı olarak inceleyerek, benzerlikleri ve farklılıkları sistematik biçimde ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmada nitel veri toplama tekniklerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Bu minvalde bilgi toplamak için yazılı materyaller sistematik olarak incelenmiş, özellikle resmi belgeler, akademik kaynaklar ve kurumsal raporlar içindeki bilgiler temel alınmıştır. Araştırmada, Türkiye ve Fransa'daki yükseköğretim sistemleri çok yönlü olarak ele alındığından, karşılaştırmalı durum çalışması modeline göre hareket edilmiştir. Çalışmada, her iki ülkenin yükseköğretim sistemlerinin tarihsel gelişimi, kurumsal yapıları, idari düzenlemeleri, akademik derecelendirme kademeleri, üniversiteye giriş sistemleri, merkezi örgüt sistemleri, finansal yapıları, özerklik seviyeleri ve yönetici atama şekilleri gibi temel unsurlar ele alınmıştır. Araştırma bulguları, Türkiye'ye göre Fransa'nın daha köklü ve özerk bir yükseköğretim yapısına sahip olduğunu; Türkiye'nin yükseköğretim yönetiminin Fransa'ya göre daha merkeziyetçi olduğunu, Bologna Süreci'ne uyumlu reformlarla gelişim gösterdiğini ortaya koymuştur. Fransa'daki 'Grandes Écoles' sisteminin Türkiye'de doğrudan bir karşılığının bulunmaması da dikkat çekici bir farklılık olarak öne çıkmıştır. Bu çalışma neticesinde politika yapıcılar için, günümüz şartlarına hitap edebilecek, ulusal ve uluslararası alanda rekabet edebilecek, toplumun hem bilimsel bilgi hem de yetişmiş insan gücünü karşılayabilecek, finans kaynakları daha geniş, özerk yapıları daha fazla, yönetici belirleme biçimlerinin daha katılımcı bir uygulamaya sahip olacağı, merkezi yetkilerin yanında üniversite özelindeki yetkilerin de arttırıldığı bir yükseköğretim yönetimi modeli önerisi sunulmuştur.This study aims to systematically reveal the similarities and differences between the higher education systems of Türkiye and France through a comparative analysis. The research employed the document analysis method, one of the qualitative data collection techniques. Written materials, including official documents, academic sources, and institutional reports, were systematically examined. Because the higher education systems in Turkey and France are examined from a multifaceted perspective, the study employs a comparative case study model. The study examines key elements of both countries' higher education systems, including their historical development, institutional structures, administrative regulations, academic grading levels, university admission systems, centralized organizational systems, financial structures, levels of autonomy, and administrative appointment methods. The research findings revealed that France has a more established and autonomous higher education structure than Turkey; that Turkey's higher education administration is more centralized than France's and has evolved through reforms aligned with the Bologna Process. Another notable difference is that the French 'Grandes Écoles' system has no direct equivalent in Turkey. As a result of this study, a higher education management model proposal has been presented for policy makers that can address today's conditions, compete nationally and internationally, provide both scientific knowledge and trained human resources to the society, have broader financial resources, more autonomous structures, have more participatory methods of determining administrators, and increase university-specific powers in addition to central powers.